Εργατικός Αγώνας

Η εκπληκτική θεατρικότητα της «Αληθινής απολογίας του Σωκράτη»

Οφείλουμε μια αναφορά στην δουλειά του Σταμάτη Κραουνάκη και των Σπείρα- Σπείρα πάνω στην «Αληθινή Απολογία του Σωκράτη», του Κώστα Βάρναλη που από την Πέμπτη 10 Ιουλίου και έως το Σάββατο 19 Ιουλίου ανεβαίνει στη θεατρική σκηνή του Ιδρύματος Μιχάλης Κακογιάννης.

Το 1956 που εκδόθηκε για πέμπτη φορά η «Αληθινή Απολογία…» ο Βάρναλης είχε γράψει έναν μικρό πρόλογο που κατέληγε ως εξής: «Αλλ’ αυτά τα ‘‘ιστορικά’’ δεν είναι το θέμα του Βιβλίου. Η πρωτοτυπία του είναι τούτη: Ο Σωκράτης ο ίδιος αναγνωρίζει τα λάθη και τις ζημιές της διδασκαλίας του. Κι αφού κοροϊδέψει τους δημοκρατικούς της δουλοχτησίας, πάει πιο μπροστά απ’ αφτούς και γίνεται κήρυκας της πανανθρώπινης λεφτεριάς».

Ο Σταμάτης Κραουνάκης δουλεύοντας πάνω στο έργο, και γνωρίζοντας πως το προσδιόριζε ο δημιουργός του, ασφαλώς είχε πλήρη επίγνωση ότι έκανε πρωτίστως μια βαθιά πολιτική πράξη, ενσαρκώνοντας πάνω στη σκηνή έναν κήρυκα της πανανθρώπινης λεφτεριάς. Δεν νομίζουμε ότι υπάρχουν πολλοί σήμερα που να τολμούν κάτι τέτοιο.

Πριν εκδώσει για πρώτη φορά, την «Αληθινή Απολογία…», ο Βάρναλης, την είχε στείλει στον Κ. Παλαμά. Κι ο Παλαμάς του απάντησε με μια πολύ θερμή επιστολή που κατέληγε σε τούτο: «Με τα γραμμένα σου μου φαίνεται πως δύο κλίκες ζεσταίνεις, εκείνους που θέλουνε να σ’ αφορίσουν, κι εκείνους που θα ζητάνε να σε φιλήσουν. Είναι και μια τρίτη, που τα αισθάνεται και τα δυο διαβάζοντάς σε, όσο κι αν τέτοιο συναίσθημα μπερδεύει». Οι άνθρωποι που θέλουν να υπηρετήσουν ένα σκοπό και να μιλήσουν στην κοινωνία αυτό οφείλουν να κάνουν. Να προκαλούν και αυτούς που θέλουν να τους αφορίσουν κι εκείνους που θέλουν να τους φιλήσουν. Να ταράσσουν την ακινησία των ανθρώπων ακόμη κι αν τους προκαλούν διχασμό (η τρίτη κατά τον Παλαμά κλίκα). Ανεβάζοντας την «Αληθινή Απολογία…» ο Κραουνάκης και η ομάδα του νομίζω πως αυτό τον στόχο τον υπηρετούν με επιτυχία.

Η «Αληθινή Απολογία…» δεν φτιάχτηκε για το θέατρο. Είναι ένα πολύ πυκνό σε νοήματα κείμενο, με βαθύ φιλοσοφικό λόγο (στοχαστικό λόγο) ακόμη και στα πιο απλά του σημεία. Έτσι το τόλμημα του Σταμάτη να του δώσει θεατρική διάσταση ήταν απόλυτα ριψοκίνδυνο. Τα κατάφερε εξαιρετικά. Άλλωστε αυτός πρέπει να είναι ο αληθινός καλλιτέχνης. Να τολμάει με κίνδυνο να γκρεμοτσακιστεί. Εκ του ασφαλούς τέχνη δεν γίνεται.

Ο γράφων που είχε την ευκαιρία να παρακολουθήσει την παράσταση αισθάνεται πως δεν θα μπορούσε να πει τίποτα περισσότερο από το να σας συστήσει να πάτε να την δείτε στις λίγες ημέρες που απομένουν.

Υ.Γ. 1. Στο θέατρο θα βρείτε το πρόγραμμα της παράστασης με το CD των τραγουδιών. Εκεί υπάρχει και το «Γλωσσάρι της Αληθινής Απολογίας του Σωκράτη» με την υπογραφή του Νίκου Σαραντάκου, εξαίρετου μελετητή της Ελληνικής Γλώσσας και λογοτεχνίας. Στην σελίδα του στο Facebook, o Νίκος γράφει πως ο κόσμος όχι μόνο βλέπει την παράσταση αλλά πηγαίνει και αγοράζει το βιβλίο του Βάρναλη. Αυτό είναι μία ακόμη απόδειξη πως η αληθινή τέχνη υπηρετεί πολλά πράγματα μαζί.

Υ.Γ. 2. Οι φωτογραφίες αυτής της ανάρτησης είναι: Το εξώφυλλο από πρόγραμμα της Παράστασης και το εξώφυλλο της τρίτης έκδοσης «Η Αληθινή Απολογία του Σωκράτη», του 1946 από τον, τότε, εκδοτικό οίκο του ΚΚΕ «Τα Νέα Βιβλία».

Γ. Π.

Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη
Εργατικός Αγώνας