Εργατικός Αγώνας

70 χρόνια από το θάνατο του Άρη

Συμπληρώνονται αυτές τις μέρες 70 χρόνια από το θάνατο του Άρη Βελουχιώτη (Θανάση Κλάρα). Τιμώντας τη μνήμη του πρωτοκαπετάνιου του ΕΛΑΣ, ο Εργατικός Αγώνας παρουσιάζει ένα αφιέρωμα το οποίο ευελπιστούμε πως θα φωτίσει άγνωστες πτυχές της δράσης και του μαρτυρικού θανάτου μιας από τις επικότερες μορφές της Εθνικής Αντίστασης του λαού μας. Αρχή από σήμερα με ένα χρονολόγιο των σημαντικότερων γεγονότων της ζωής του Άρη.

 

ΧΡΟΝΟΛΟΓΙΟ

27 Αυγούστου του 1905: Γεννιέται στη Λαμία το τρίτο παιδί του Δημήτρη και της Αγλαΐας Κλάρα, ο μετέπειτα Θανάσης Κλάρας. Η οικογένεια απέκτησε συνολικά τέσσερα παιδιά. Τα άλλα τρία ήταν: Ο Περικλής, η Ευαγγελία και ο Μπάμπης. Ο πατέρας του Θανάση Κλάρα ήταν δικηγόρος αλλά είχε και κτηματική περιουσία, ελαιοτριβείο και σαπουνοπειίο.

 

1911- 1922: ΤΑ ΧΡΟΝΙΑ ΤΗΣ ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗΣ. Ο Θανάσης Κλάρας γράφτηκε στο Δημοτικό σχολείο του «Λαχανά» το 1911 και το 1915 στο σχολαρχείο. Μετά το σχολαρχείο θα γραφεί στο ανώτερο τμήμα της «Αβερώφειου Γεωργικής σχολής» της Λάρισας (Μέση Γεωπονική σχολή με τρίχρονη φοίτηση), απ’ όπου και θα αποφοιτήσει το 1922. Ο Θανάσης ήταν από πολύ δραστήριος, σωστός ταραξίας, από πολύ μικρός. Απείθαρχος, ανυπότακτος, ερχόταν συχνά αντιμέτωπος με τους κανόνες ζωής της μικρής κοινωνίας της Λαμίας. Έτσι, όταν στα 1919 έφυγε για να σπουδάσει στη Λάρισα «ησύχασε κι η Λαμία από την πέτρα του σκανδάλου της», γράφει ο αδελφός του Μπάμπης.

 

1922- 1923: ΠΑΡΟΛΙΓΟ ΓΕΩΠΟΝΟΣ: Με τη βοήθεια του πατέρα του διορίζεται στη Γεωργική υπηρεσία και αρχικά υπηρετεί στα Μπούκια (Παρανέστιο) Δράμας. Το 1923 θα μετατεθεί στα Τρίκαλα. Γρήγορα, όμως, θα παραιτηθεί ερχόμενος σε διαφωνία με την υπηρεσία, ειδικότερα δε με το καθεστώς της συναλλαγής και του ρουσφετιού που κυριαρχούσε στο δημόσιο. Κατόπιν θα αρνηθεί την πρόταση του πατέρα του να ασχοληθεί με τη κτηματική περιουσία της οικογένειας και θα πάρει το δρόμο προς την πρωτεύουσα για να φτιάξει μόνος του τη ζωή του.

                

1923- 1925: ΣΤΗΝ ΑΘΗΝΑ ΚΑΙ ΣΤΗΝ ΟΚΝΕ. Στη Αθήνα, στα τέλη του 1923- αρχές του 1924 συνδέθηκε στενά με τον κομμουνιστή συμπατριώτη του Τάκη Φίτσο, ο οποίος και τον συνέδεσε με το κομμουνιστικό κίνημα. Η αρχή της οργανωμένης δράσης του Θ. Κλάρα μέσα από τις γραμμές της ΟΚΝΕ τοποθετείται χρονολογικά στα 1924 με 1925.

 

1925- 1927: ΣΤΡΑΤΙΩΤΗΣ ΣΤΟ ΚΑΛΠΑΚΙ: Το 1925 που κλήθηκε να υπηρετήσει τη στρατιωτική του θητεία ο Θ. Κλάρας ήταν ήδη μέλος της Κομμουνιστικής Νεολαίας. Αρχικά, λόγω της μόρφωσης του αλλά και των ικανοτήτων του, παίρνει το βαθμό του Δεκανέα και τον προτείνουν για τη Σχολή Εφέδρων Αξιωματικών. Στη σχολή δεν πρόκειται να πάει ποτέ. Γρήγορα γίνεται αντιληπτός για την επαναστατική του δράση, καθαιρείται από Δεκανέας και στέλνεται «ως επικίνδυνος κομμουνιστής» να περάσει το υπόλοιπο της θητείας του περιορισμένος στο Καλπάκι, σε ορεινή περιοχή της Ηπείρου κοντά στο χωριό Δολιανά. Το Καλπάκι ήταν «πειθαρχικός ουλαμός», το χειρότερο στρατιωτικό κάτεργο της εποχής, ένα πραγματικό, μ’ όλη τη σημασία της λέξης, στρατόπεδο συγκέντρωσης. Βρισκόταν. Εκεί έστελναν τους κομμουνιστές αλλά και ποινικούς. Στο Καλπάκι ο Θανάσης Κλάρας κράτησε στάση πραγματικού λαϊκού αγωνιστή και ο Ριζοσπάστης της εποχής πολλές φορές αναφέρει το όνομα του σε ρεπορτάζ από το μαρτυρικό στρατόπεδο.

 

1927- 1936: ΣΤΗΝ ΠΡΩΤΗ ΓΡΑΜΜΗ. Το 1927 απολύθηκε από το στρατό. Επέστρεψε στην Αθήνα, συνδέθηκε και πάλι με την ΟΚΝΕ και γρήγορα αναδείχτηκε στέλεχος της. Την ίδια χρονιά έγινε και μέλος του ΚΚΕ. Στην κομματική δουλειά δεν εμφανίζεται με το πραγματικό του όνομα αλλά με ψευδώνυμο για λόγους συνωμοτικούς. Το ψευδώνυμο που χρησιμοποιεί είναι «ΜΙΖΕΡΙΑΣ». Λέγεται πως ο ίδιος διάλεξε αυτό το ψευδώνυμο γιατί απηχούσε τη μιζέρια και την εξαθλίωση του λαού. Στην ΟΚΝΕ δούλεψε σε διάφορες δουλειές, υπήρξε συντάκτης εφημερίδας «ΝΕΟΛΑΙΑ» και μέλος της περιφερειακής επιτροπής Αθήνας της οργάνωσης. Επίσης δούλεψε στο κομματικό «Σοσιαλιστικό Βιβλιοπωλείο», που είχε διευθυντή το Γ. Ζεβγο, και είχε συνεργασία με τον Ριζοσπάστη ενώ αργότερα υπήρξε συντάκτης του.

Ανάμεσα στις κομματικές δουλειές που είχε, χρεώθηκε και ειδική δουλειά που μεταξύ άλλων αφορούσε την κομματική περιφρούρηση, την οργάνωση δραπετεύσεων αγωνιστών από τις φυλακές, την εξασφάλιση πλαστών ταυτοτήτων για τους παρανόμους συντρόφους κλπ. Από το 1934 ως τη σύλληψη του από το καθεστώς της 4ης Αυγούστου ο Θανάσης Κλάρας χρησιμοποιήθηκε σε υπεύθυνες κομματικές δουλειές στην επαρχία (Μυτιλήνη, Έβρος, Μακεδονία κλπ) όπου και ανταποκρίθηκε με επιτυχία. Σ’ όλη της περίοδο της κομματικής του ζωής μέχρι το ’36 θα συλληφθεί, θα φυλακισθεί και θα εξοριστεί πολλές φορές.

 

1936- 1939:Η ΜΕΤΑΞΙΚΗ ΔΙΚΤΑΤΟΡΙΑ ΚΑΙ Η ΔΗΛΩΣΗ. Η Δικτατορία του Μεταξά κατάφερε να συλλάβει τον Θ. Κλάρα στα τέλη του ’36- αρχές του ’37 και να τον φυλακίσει στην Αίγινα. Όταν όμως στέλνεται (1937) για να δικαστεί σε δεύτερο βαθμό στην Αθήνα απέδρασε μέσα από το δικαστήριο. Στο διάστημα αυτής της νέας παρανομίας του θα δουλέψει στην παράνομη κομματική δουλειά, στη Μακεδονία, αλλά θα τον ξανασυλλάβουν στη Δράμα και θα τον ξαναστείλουν στις φυλακές της Αίγινας. Στις αρχές Ιουνίου του 1939 τον στέλνουν στις φυλακές της Κέρκυρας. Λίγες ημέρες μετά, στις 8 Ιουνίου υπογράφει δήλωση μετανοίας αλλά δεν καταφέρνει να αποφυλακιστεί καθώς το καθεστώς του ζητάει και δεύτερη συμπληρωματική με την οποία να αποκηρύσσει ευθέως και με κατηγορηματικό τρόπο τον κομμουνισμό. Την συμπληρωματική δήλωση υπογράφει στις 27 Ιουνίου του 1939. Από τις φυλακές της Κέρκυρας θα αποφυλακιστεί στις 5 Σεπτεμβρίου του ιδίου έτους. Η δήλωση μετανοίας θα τυραννάει τη συνείδηση του σ’ όλη του την υπόλοιπη ζωή. Όμως, παρά τη δήλωση, ποτέ δεν ξεκόπηκε από την κομμουνιστική δράση.

                      

1940- 1944: Ο ΚΟΡΥΦΑΙΟΣ ΤΗΣ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗΣ. Με την έναρξη του Ελληνο- Ιταλικού πολέμου ο Θ. Κλάρας θα βρεθεί στο Αλβανικό μέτωπο σαν λοχίας του πυροβολικού. Με την είσοδο της Γερμανίας στον πόλεμο και την κατάρρευση του μετώπου θα επιστρέψει στην Αθήνα. Στις 15/5/1941 συμμετέχει σε σύσκεψη στο δασύλλιο της Καισαριανής με θέμα την οργάνωση της αντίστασης. Παράλληλα ο ίδιος με δικιά του πρωτοβουλία συγκροτεί μηχανισμό τον οποίο και παραδίδει στη συνέχεια στην νέα ΚΕ που θα αναλάβει να ανασυγκροτήσει το ΚΚΕ.

Το Νοέμβρη του 1941 στέλνεται από την ΚΕ του ΚΚΕ στη Ρούμελη για να εξετάσει τις δυνατότητες ανάπτυξης του αντάρτικου κινήματος. Επιστρέφει τον Δεκέμβρη του ίδιου έτους, υποβάλλει σχετική έκθεση στο κόμμα η οποία και εγκρίνεται. Το Γενάρη του 1942 βγαίνει οριστικά στο βουνό και αρχίζει τη δουλειά της συγκρότησης των ανταρτοομάδων. Η δουλειά αυτή στέφεται με επιτυχία και στις 7/6/1942 θα μπει στο χωριό Δομνίτσα της Ευρυτανίας με το όνομα Άρης Βελουχιώτης. Από κει και μετά το όνομα του θα αντηχήσει σ’ ολόκληρη την Ελλάδα. Στις 2/5/1943 με τη συγκρότηση του Γενικού Στρατηγείου του ΕΛΑΣ θα οριστεί καπετάνιος του, μέλος της τριμερούς ηγεσίας, δίπλα στο Σαράφη που ήταν ο στρατιωτικός αρχηγός και τον αντιπρόσωπο του ΕΑΜ- κάτι σαν πολιτικός επίτροπος- Α. Τζήμα- Σαμαρινιώτη.

Στις 22/4/1944 ο Άρης θα περάσει στην Πελοπόννησο με αποστολή να βοηθήσει στην ανάπτυξη του αντάρτικου κινήματος και στη συντριβή των εθνοπροδοτικών ταγμάτων ασφαλείας. Πετυχαίνει στην αποστολή του απόλυτα και επιστρέφει στη Ρούμελη τον Οκτώβρη του ίδιου έτους. Στις 20/10/1944 μπαίνει στη γενέτειρα του Λαμία όπου γίνεται δεκτός από χιλιάδες κόσμο και εκφωνεί την γνωστή περίφημη ιστορική του ομιλία.

Στα Δεκεμβριανά δεν θα πάρει μέρος. Θα σταλεί μαζί με τον Σαράφη και τον κύριο όγκο των δυνάμεων του ΕΛΑΣ στην Ήπειρο εναντίον του Ζέρβα.

 

1945: ΠΟΡΕΙΑ ΠΡΟΣ ΤΟ ΘΑΝΑΤΟ. Με την υπογραφή της συμφωνία της Βάρκιζας θα διαφωνήσει. Παρά τις διαφωνίες του, όμως, υπέγραψε τη διαταγή αποστράτευσης του ΕΛΑΣ πειθαρχώντας στην κομματική γραμμή. Στη συνέχεια όμως θα ξαναρχίσει την αντάρτική δράση επιχειρώντας να ανασυγκροτήσει τον ΕΛΑΣ και το ΕΑΜ με τα χαρακτηριστικά που είχαν στην περίοδο της τριπλής φασιστικής κατοχής 1941- 1944. Τον καινούργιο αντάρτικο στρατό που συγκροτεί τον ονομάζει «ΕΛΑΣ- Νέος» και το ανασυγκροτημένο ΕΑΜ, το ονομάζει «Μέτωπο Εθνικής Ανεξαρτησίας» (ΜΕΑ). Η στάση του αυτή τελικά οδήγησε στην έντονη αποδοκιμασία και στη διαγραφή του από το ΚΚΕ. Στις 15/6/1945 έξω από τη Μεσούντα θα δώσει ο ίδιος τέλος στη ζωή του με το περίστροφο του. Τον αρχηγό θα ακολουθήσει στο θάνατο και ο πιστός του αντάρτης ο Τζαβέλας. Οι διώκτες τους θα αποκεφαλίσουν τους δύο νεκρούς συντρόφους και θα κρεμάσουν τα κεφάλια τους, από τις 18- 20 Ιούνη, σ’ ένα φανοστάτη στα Τρίκαλα. Η θηριωδία αυτή δείχνει πως ο πρωτοκαπετάνιος ακόμη και νεκρός συνέχιζε να τρομοκρατεί την αντίδραση.

 

 

Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη
Εργατικός Αγώνας