Δεν είναι μεταφυσική, αλλά γήινες, ανθρώπινες ανάγκες που κατασκεύασαν τους θρησκευτικούς μύθους, μαζί, φυσικά, και τις χριστιανικές αφηγήσεις, οι οποίες πριν πάρουν εμπορικό σχήμα, ήσαν λαϊκές ιστορίες.
Όπου κυρίαρχο στοιχείο όλων των αφηγήσεων, λαϊκών ή θρησκευτικών, είναι η ιδέα της θυσίας. Στην αρχετυπική εκδοχή επρόκειτο για θυσίες ανθρώπων.
Η Παλαιά Διαθήκη, ήδη από τη “Γέννεση”, περιγράφει σειρά θυσιών προκειμένου να στερεωθεί το γενεαλογικό δέντρο.
Η περιπέτεια της Ιφιγένειας στην Ιλιάδα μάς είναι εξ ίσου οικεία.
Ο Ισαάκ, η Ιφιγένεια, και με άλλον τρόπο ο Ιησούς Χριστός είναι τα συμβολικά θύματα αυτής της ανάγκης.
Και μόνη η εγγύτητα που υπάρχει μεταξύ των μυθολογικών αφηγήσεων πείθει για τη γήινη υπόσταση των θρησκειών, τη βαθειά ανάγκη των ανθρώπων να πιστεύουν σε κάτι που είναι πιο δυνατό από τη δική τους ατομική ζωή.
Η τελετουργία του Πάσχα θέλει να συμβολίσει αυτή την πορεία της ανθρώπινης κοινωνίας, μέσω της θυσίας.
Όμως, ταυτόχρονα είναι και η διαμόρφωση μιας “ιδεολογίας”, η οποία κάνει τους ανθρώπους επιρρεπείς στη θυσία, ή έστω δεκτικούς. Σα να τους ειδοποιεί και να τους προετοιμάζει για όσα θα χρειαστεί να θυσιάσουν, με τη θέληση τους ή χωρίς, προκειμένου να κατακτούν τη ζωή τους. Καθώς οι θεοί, δηλ. οι κοινωνικές ανάγκες, βάζουν πάντα στους ανθρώπους δραματικά διλήμματα. Ως διαλεκτική της ζωής.
Ο Αβραάμ έπρεπε να θυσιάσει τον γιό του Ισαάκ, ώστε ο θεός να προσφέρει την απαιτούμενη ευημερία στο γένος του. Ο Αγαμέμνωνας την αγαπημένη του κόρη, την Ιφιγένεια, προκειμένου να φυσήξει ο άνεμος και να αποπλεύσουν τα καράβια για την Τροία.
Ο Ιησούς να πεθάνει στο σταυρό για να σωθεί το ανθρώπινο γένος και να κατακτήσει την αθανασία!..
Οι θεοί, βλέπετε, για να συνεισφέρουν απαιτούν εγγυήσεις.
Αυτές οι τρείς μεγάλες συμβολικές θυσίες ακολουθούνται από πάμπολλες άλλες, καταγεγραμμένες οι λίγες, άγραφες οι περισσότερες, σε εξεγέρσεις, επαναστάσεις, πολέμους, αναγεννήσεις. Το συμβολικό γίνεται πραγματικό και εξευμενίζει το πραγματικό. Μέσω αυτού γινόμαστε ένα μέρος του παγκόσμιου δράματος, κι όχι μεμονωμένα θύματα μιας άσκοπης μοίρας.
Οι σκιές της Ιστορίας διέσχισαν τη ζωή τους σαν να είναι η ζωή όλων, και την πρόσφεραν επειδή είναι η ζωή όλων.
Πώς αλλιώς θα μπορούσε να πορευθεί το ανθρώπινο γένος, ανάμεσα σε τόσα δάκρυα, που δεν έπαψαν σε καμιά ιστορική εποχή, αν δεν είχε την κάλυψη ενός μύθου; Ή όπως ειρωνικά και απαξιωτικά λένε οι μεταμοντέρνοι, ενός αφηγήματος;
Οι κομμουνιστές δεν υπέγραφαν δήλωση μετανοίας, έχοντας τη σταθερή πεποίθηση πως η θυσία τους είναι η αναγκαία μεσολάβηση προκειμένου να έρθει η εποχή που θα νικήσει την εκμετάλλευση και τον πόνο των ανθρώπων.
Μετά, και παρά, τις τόσες απομυθοποιήσεις που έφερε ο μοντερνισμός (κι ακόμα περισσότερες ο μεταμοντερνισμός), οι θρησκευτικοί μύθοι εξακολουθούν να είναι ελκυστικοί (κι ακόμα περισσότερο, αναβιώνουν) για μεγάλες μερίδες των πληθυσμών της γης, ως καταφύγιο σε έναν κόσμο που δεν μπορούν να ελέγξουν.
Δεν πρόκειται για επιστροφή στο παρελθόν, όσο κι αν συνιστά μια μορφή καθυστέρησης. Είναι η πίεση ενός χαοτικού παρόντος, όπου οι άνθρωποι δεν βρίσκουν πειστικές λύσεις και χρειάζεται να επιστρατεύσουν συνταγές που δοκιμάστηκαν, έστω και αν απέτυχαν, οι οποίες όμως εμπεριέχοντας το μεταφυσικό αφήνουν πάντα ανοιχτό τον (θολό) δρόμο για την εκπλήρωση των υποσχέσεων. Είναι, ας το πούμε έτσι, ένα καταφύγιο για τη φαντασία, μια παραμυθία.
Συνεπώς, αν η πλευρά του υλισμού, ανταποκρινόμενη στην αναχρονιστική ιδέα του μεταμοντέρνου εκσυγχρονισμού, κομματιάζει τον κόσμο στα επί μέρους του, και αρνείται, κατ’ ουσίαν, την ανάγκη να συγκροτηθεί ξανά η συλλογική αντίληψη, συνεισφέρει πολύτιμη υπηρεσία στην αποσύνθεση και το μεταφυσικό.
Γιατί, πώς μπορούν να οργανωθούν οι ανατροπές με την πεποίθηση μοιρασμένη σε κομμάτια;
Πώς μπορούν χωρίς τον γήινο και ρεαλιστικό μας μύθο;
Πηγή: kommon.gr
