Στο παρόν άρθρο θα παραθέσω ορισμένους προβληματισμούς και ορισμένες σκέψεις σχετικά με την αγροτική πολιτική ενός κράτους καθώς επίσης και την στάση ενός κομμουνιστικού κόμματος σε συνθήκες κρίσης σχετικά με την αγροτική παραγωγή. Ως αφορμή έλαβα μια συζήτηση που είχα με γνωστό ενός φίλου σχετικά με την παραγωγικότητα. Σημειώστε ότι ο γνωστός του φίλου αυτού είναι ένας έμπορος παπουτσιών. Έχει σημασία.
Παραγωγικότητα
Κάποια στιγμή η κουβέντα έφτασε στους αγρότες και τις κινητοποιήσεις που κατά καιρούς πραγματοποιούν για διάφορα θέματα. Τότε λοιπόν, ο έμπορος παπουτσιών, άρχισε να χαρακτηρίζει τους αγρότες ως αντιπαραγωγικούς, κρατικοδίαιτους κλπ. Τον ρώτησα εάν ξέρει πως ορίζεται η παραγωγικότητα. Προσπάθησε να υπεκφύγει απαντώντας με ερώτηση. Μερικοί ορισμοί για τον όρο παραγωγικότητα μπορούν να βρεθούν στους παρακάτω συνδέσμους:
Ορισμός 1 (στα αγγλικά)
Ορισμός 2 (στα αγγλικά)
Ορισμός 3 (στα ελληνικά)
Αφού ξεκαθαρίσαμε το τι εστί παραγωγικότητα και το πώς αυτή μετριέται μπορούμε να προχωρήσουμε τον προβληματισμό μας.
Αγροτική πολιτική
Ένα σοβαρό κράτος ή μια σοβαρή διακρατική δομή θα πρέπει να διαθέτει όλους εκείνους τους μηχανισμούς και τα επιστημονικά εργαλεία ώστε να μπορεί να κάνεις εκτιμήσεις για διάφορα μεγέθη. Ένα από τα μεγέθη αυτά είναι και το δυνητικό «ύψος» της αγροτικής παραγωγής. Γιατί είναι σημαντικό να ξέρει ένα κράτος ποια θα είναι τα επίπεδα παραγωγής αγροτικών προϊόντων; Διότι, εάν τα γνωρίζει τότε μπορεί να ξέρει (κάνοντας αναγωγές σχετικά με την κατά κεφαλήν κατανάλωση) πόσο πληθυσμό μπορεί να θρέψει, τι ανάγκες εισαγωγών έχει και τι προοπτικές για εξαγωγές αγροτικών προϊόντων υπάρχουν.
Πως μπορεί ένα κράτος να «υπολογίσει» την παραγωγικότητα των επιφανειών του που χρησιμοποιούνται ως αγροτικές εκτάσεις; Εδώ μπαίνει η επιστήμη και ένας ιδιαίτερος κλάδος αυτής, η μοντελοποίηση. Δημιουργώντας κανείς ένα μοντέλο επί παραδείγματι των αγροτικών εκτάσεων και «παίζοντας» με διάφορα μεγέθη (π.χ. δημιουργία διάφορων σεναρίων) όπως βροχοπτώσεις, λιπάσματα, φυτοφάρμακα, ποιότητα γης και λοιπά πολλά μπορεί σε μακροοικονομικό επίπεδο να υπολογίσει ή τουλάχιστον να εκτιμήσει με συγκεκριμένα περιθώρια σφάλματος την δυνητική παραγωγή εντός μιας χρονικής περιόδου.
Κατά καιρούς οι αγρότες της Ελλάδας κινητοποιούνται ενάντια στις κυβερνητικές επιλογές, οι οποίες εναρμονισμένες με τον καταμερισμό που έχει αποφασιστεί σε επίπεδο ευρωπαϊκής ένωσης (π.χ. ΚΑΠ), τείνουν να συρρικνώσουν το αγροτικό δυναμικό της χώρας. Άλλες φορές οι αγρότες κινητοποιούνται για να πάρουν αποζημιώσεις εξαιτίας μιας φυσικής καταστροφής, μιας «θεομηνίας», μιας έντονης χαλαζόπτωσης κ.λπ. Σε αυτό το σημείο θα ήθελα να σταθώ αρκετά.
Φυσικές καταστροφές και αγροτική παραγωγή
Χρόνια τώρα, συγκεκριμένους μήνες του χρόνου, τα κανάλια έχουν εκτενή αφιερώματα στις κινητοποιήσεις των αγροτών. Οι αγρότες κατά καιρούς, όπως προπαγανδίζουν τα καθεστωτικά ΜΜΕ, τείνουν να «κόψουν την χώρα στα δύο», να «αποκλείσουν» οδικά δίκτυα, να «αποκόψουν» την τροφοδοσία των νησιών με αγαθά κ.λπ.
Εάν κανείς ψάξει είναι σίγουρο πως μπορεί να βρει τρόπους προστασίας των αγροτικών εκτάσεων από π.χ. την χαλαζόπτωση. Οι μέθοδοι που υπάρχουν ποικίλλουν όπως επίσης και το κόστος. Ένα κράτος ή μια διακρατική δομή που λειτουργεί στοιχειωδώς ορθολογικά και στο πνεύμα των αστικών επαναστάσεων που πραγματοποιήθηκαν ως το επιστέγασμα μια μακράς και διαρκούς πορείας «εξανθρωπισμού» του ανθρώπου, μιας πορείας η οποία στον δυτικό κόσμο «γέννησε» την Αναγέννηση και τον Διαφωτισμό, θα έπρεπε να έχει προ πολλού λύσει το ζήτημα.
Τι ποιο εύκολο για την ΕΕ να εντάξει στα πλαίσια π.χ. ενός ΕΣΠΑ την υποχρέωση όλοι οι κατ’ επάγγελμα αγρότες να εγκαταστήσουν συστήματα προστασίας από έντονα καιρικά φαινόμενα; Όταν είσαι κράτος ή διακρατική δομή η οποία διατηρεί «το μονοπώλιο της βίας» τότε μπορείς να «επιβάλλεις», να χρηματοδοτήσεις και εν συνεχεία να ελέγξεις εάν και κατά πόσο αυτοί οι οποίοι πήραν την υποθετική οικονομική ενίσχυση έχουν ανταποκριθεί σε αυτά που μια οδηγία ή μια νομοθετική ρύθμιση μπορεί να ορίζει.
Εδώ δεν υπάρχει κανένας κίνδυνος να χαρακτηριστεί η «ψεύδο»-φιλελεύθερη πολιτική ελίτ της ΕΕ ως «γραφειοκρατική» μιας και οι αγρότες δεν θα ήταν υποχρεωμένοι να προμηθευτούν τον αναγκαίο εξοπλισμό προστασίας από έντονα καιρικά φαινόμενα από κάποιο κρατικό μονοπώλιο αλλά στα πλαίσια της «ελεύθερης αγοράς» ο καθείς θα μπορούσε να προμηθευτεί τον εξοπλισμό από οποιαδήποτε μικρή, μεσαία ή μεγάλη εταιρεία προσφέρει τέτοιου είδους λύσεις κάτω από συγκεκριμένες και προϋποθέσεις εφαρμόζοντας συγκεκριμένα πρότυπα (ωσάν κι αυτά που κατά καιρούς διάφοροι οργανισμοί τυποποίησης εγχώριοι τε και ξένοι εκδίδουν).
Κομμουνιστικό Κόμμα και αγροτική παραγωγή
Θα ήθελα επίσης να σταθώ και στην στάση που ένα Κομμουνιστικό Κόμμα πρέπει να κρατά απέναντι σε όσα προαναφέρθηκαν ειδικά δε όταν βρισκόμαστε σε περιόδους κρίσης, μια από τις πτυχές της οποίας είναι και η επισιτιστική κρίση (όχι λόγω ανικανότητας παραγωγής προϊόντων αλλά λόγω μη διαθέσιμου εισοδήματος). Θυμάμαι λ.χ. την ηγεσία του ΚΚΕ να κατηγορεί ένα κίνημα που προσπάθησε στρεβλά, με αδυναμία ή όπως αλλιώς θέλετε, έστω και με μερικό τρόπο να απαντήσει στο ζήτημα της διατροφής ως κίνημα της «πατάτας».
Όταν είσαι κομμουνιστικό κόμμα που πιστεύεις στην επανάσταση τότε θα πρέπει άμεσα και στο σήμερα να απαντάς στο θεμελιωδέστερο των ερωτημάτων που δεν είναι άλλο από το πώς θα θραφεί ο πληθυσμός, η εργατική τάξη κ.λπ. Διότι για να μπορείς να οικοδομήσεις σοσιαλισμό θα πρέπει πρώτα να υπάρχεις. Αν σε θερίσει η πείνα ή σου «καταστρέψει» τον εγκέφαλο ο υποσιτισμός (ο οποίος ειρήσθω ένα παρόδω μετατρέπεται σε ασθένεια και δεν αποτελεί απλά την μη πρόσληψη τροφής) τότε δεν μπορεί να γίνεται λόγος για κανέναν σοσιαλισμό πέρα από τις «μεταφυσικές ψυχώσεις» που μπορεί κανείς να έχει σε προσωπικό επίπεδο.
Υπ’ αυτήν την έννοια, θα περίμενε κανείς το Κομμουνιστικό Κόμμα να δρα προς στην κατεύθυνση εκείνη η οποία όταν απαιτηθεί θα παίξει τον καθοριστικό εκείνο παράγοντα έστω ο «λαός να τραβήξει προς τα μπρος» ακολουθώντας την πρωτοπορία η οποία θα απαντά με λόγια και έργα στο ερώτημα του «πως θα τραφούμε».
(Αντ’ αυτού προτείνω να παρακολουθήσει ο αναγνώστης την ομιλία του γγ της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 20 χρόνια από τις πλημμύρες που έπληξαν και το αρχείο του κόμματος. Ειδικά δε, να παρακολουθήσει το διάστημα από το λεπτό 16’ με 21’. Την στιγμή που συντριπτική πλειοψηφία του ελληνικού λαού «γουατεμαλοποιείται»[1] ο «ηγέτης» του ΚΚ της χώρας νοιώθει τρομερή συγκίνηση επειδή «στέγνωσε» και διέσωσε μια σελίδα κάποιου βιβλίου του αρχείου. «Αιδώς Αργείοι»! Αλλού γι’ αλλού η ηγεσία. Αυτή είναι η κατάντια του κομμουνιστικού κόμματος της χώρας).
Έτσι, δεδομένης της «αδιαφορίας» της αστικής τάξης της χώρας για τον εάν, το πόσο και σε τι ποιότητα διατρέφεται ο πληθυσμός, η εργατική τάξη, η νεολαία κ.λπ. της χώρας ένα επαναστατικό κόμμα θα έπρεπε ακριβώς πηγαίνοντας κόντρα στο ρεύμα να παρεμβαίνει κατά τέτοιο τρόπο στις περιοχές με δυνατότητες παραγωγής προϊόντων σε μεγάλες ποσότητες ώστε να διαφωτίζει το αγροτικό δυναμικό, να αναζητά (και να δημιουργεί) επιστημονικούς συνεργάτες οι οποίοι θα καθοδηγούν κατάλληλα τους αγρότες προς την κατεύθυνση δημιουργίας νέου τύπου ανθρώπων και νέου τύπου δομών που θα είναι απαλλαγμένες από την «οικονομίστικη» προσέγγιση που αναλώνεται στο να «παρατηρεί» δείκτες και να «κανιβαλίζει» πάνω στους ανθρώπους λόγω των «οικονομικών δυσχερειών» που αντιμετωπίζει η χώρα κ.λπ.
Και μια τελευταία παρατήρηση: οι αστοί έχουν όλα τα εργαλεία διαθέσιμα για να κάνουν εκτιμήσεις σαν κι αυτές που περιέγραψα παραπάνω. Εάν κανείς περιμένει ότι αυτά τα εργαλεία θα τα βάλουν (οι αστοί) να λειτουργήσουν εις όφελος των εργαζομένων τότε βρίσκεται σε πλάνη. Η κοινωνική απελευθέρωση και χειραφέτηση ή θα είναι έργο των εργαζομένων ή δεν θα έρθει ποτέ. Βασική προϋπόθεση για την ατομική και συλλογική απελευθέρωση από τα δεσμά της βαρβαρότητας είναι η κατοχή γνώσης, η διάδοση και η επαναστατική χρήση αυτής με σκοπό τον μετασχηματισμό του κόσμου και την πάλη ενάντια στην φθορά που επιφέρει ο χρόνος και πολιτική απραξία.
…και μερικές «ασυναρτησίες»…
Η φωνή του Νίκου Ζαχαριάδη θυμίζει λίγο την φωνή του Κώστα Βάρναλη. Θυμικό, Κόμμα, Οικονομική Εξόρμηση, Εξαθλίωση, Φτώχεια, Υποσιτισμός, Ελλάδα, 2014.
Πέτρος Ιωαννίδης
Οκτωβρίου 2014
[1]Στην Γουατεμάλα το ΔΝΤ είναι παρόν μερικές δεκαετίες. Ο υποσιτισμός είναι ασθένεια που μαστίζει τον λαό της Γουατεμάλας. Η χρήση ναρκωτικών ουσιών ανθεί. Η χώρα είναι διαιρεμένη σε ζώνες φτωχών και πλουσίων. Οι ζώνες των πλουσίων φρουρούνται από ιδιωτικές εταιρείες security. Οι φτωχοί φυτοζωούν.
