Η κατάληψη του Τελ Αμπιάντ από τις κουρδικές δυνάμεις και τους συμμάχους τους του Ελεύθερου Συριακού Στρατού στις 15 Ιουνίου είναι αναμφισβήτητα το μεγαλύτερο πλήγμα στο Ισλαμικό Κράτος, ή ISIS, από τότε που οι μαχητές του εκδιώχθηκαν από το Τικρίτ από τα ιρακινά στρατεύματα, τον Απρίλιο αυτής της χρονιάς.
Το Τελ Αμπιάντ λειτουργούσε ως η πύλη του ISIS προς την Τουρκία – και τον υπόλοιπο κόσμο. Ως εκ τούτου, αναμενόταν σκληρή μάχη, όταν οι Κούρδοι άρχισαν να αποκλείουν την πόλη στις αρχές αυτού του μήνα. Προς έκπληξη πολλών, εκτός από τους ίδιους τους Κούρδους, το Τελ Αμπιάντ έπεσε μέσα σε λίγες ώρες.
Για πρώτη φορά από την έναρξη του συριακού εμφυλίου πολέμου και την άνοδο του ISIS, συνδέθηκαν οι δύο μεγαλύτερες επαρχίες της Ροτζάβα και αποκόπηκε η πρόσβαση των τζιχαντιστών στα τουρκικά σύνορα.
Κουρδικά κέρδη στη βόρεια Συρία
Η κατάληψη της συνοριακής πόλης–κλειδί από τους Κούρδους ήταν μέρος μιας εκτεταμένης επιχείρησης της YPG / J (Λαϊκές Γυναικείες Δυνάμεις Άμυνας) και των Σύριων Αράβων συμμάχων τους. Η επιχείρηση ξεκίνησε στις αρχές Μαΐου και είχε ως στόχο να καθαρίσει μεγάλα τμήματα της βόρειας Συρίας από την παρουσία του ISIS και τον (επαν)έλεγχο των απελευθερωμένων περιοχών.
Με τη βοήθεια αεροπορικών βομβαρδισμών του καθοδηγούμενου από αμερικάνους συνασπισμού στις θέσεις του ISIS, οι Κούρδοι και οι αντάρτες σύμμαχοί τους πέτυχαν μια σειρά από σημαντικές νίκες – απελευθερώνοντας εκατοντάδες χωριά, κατακτώντας το στρατηγικής σημασίας βουνό Αμπντ αλ-Αζίζ και καταλαμβάνοντας την πόλη Σουλούκ που απέχει μόλις 80 χιλιόμετρα βόρεια από τη ντε φάκτο ανακηρυγμένη πρωτεύουσα του ισλαμικού κράτους τη Ράκκα.
Μετά την κατάληψη του Σουλούκ στις 13 Ιουνίου, χιλιάδες ντόπιοι της περιοχής εγκατέλειψαν τις μάχες κατευθυνόμενοι προς τα σύνορα. Από κοντά τους ακολουθούσαν τα στρατεύματα του ISIS που προετοιμαζόταν να κάνουν μια τελευταία στάση στο Τελ Αμπιάντ. Την ίδια ημέρα παρουσιάστηκαν από τα μέσα μαζικής κοινωνικής δικτύωσης πλάνα με τους πρόσφυγες συγκεντρωμένους στα σύνορα, που τους χωρίζουν από την Τουρκία μόνο από ένα συρματόπλεγμα.
Εκείνο το διάστημα, απαγορεύτηκε στους πρόσφυγες η είσοδος στην Τουρκία. Όταν ένας αριθμός από αυτούς ωθήθηκε προς το συνοριακό φράκτη σε μια απελπισμένη προσπάθεια να πείσουν την τουρκική φρουρά των συνόρων να τους επιτρέψει την πρόσβαση, δέχθηκαν επίθεση με κανόνι νερού και δακρυγόνα από την τουρκική πλευρά. Το βίντεο έδειξε, επίσης, μια σειρά από μαχητές του ISIS να κρατούν φανερά τα όπλα τους, λίγα μόλις μέτρα μακριά από τους Τούρκους στρατιώτες, αναγκάζοντας τους ανθρώπους να επιστρέψουν στην πόλη – προφανώς για να χρησιμοποιηθούν ως ανθρώπινες ασπίδες όταν το YPG / J θα εξαπέλυε επίθεσή στην πόλη.
Μόλις ξεκίνησε η μάχη του Τελ Αμπιάντ, υπήρχαν φόβοι για μεγάλη σφαγή. Ευτυχώς, αυτή δεν ήρθε ποτέ. Επιτράπηκε στους πρόσφυγες να διασχίσουν τα σύνορα και να ενωθούν με τα σχεδόν δύο εκατομμύρια των συμπατριωτών τους που είχαν ήδη αναζητήσει καταφύγιο στην Τουρκία και οι κουρδικές δυνάμεις ήταν σε θέση να πάρουν τη νίκη σε λίγες ώρες μόλις τα στρατεύματα του ISIS συνειδητοποίησαν ότι ήταν παγιδευμένα μεταξύ σφύρας και άκμονος. Με την γραμμή τροφοδοσίας τους με τη Ράκκα αποκομμένη από τις αεροπορικές επιδρομές του συνασπισμού γρήγορα παραδόθηκαν ή κατέφυγαν στην Τουρκία, ανακατεμένοι με το κύμα των προσφύγων αφού ξύρισαν τα γένια τους και άλλαξαν τις πολεμικές στολές τους με πολιτικά ρούχα.
Ενώθηκαν οι επαρχίες της Ροτζάβα
Η κατάληψη ου Τελ Αμπιάντ ολοκληρώθηκε από τις κουρδικές δυνάμεις που επιτέθηκαν τόσο από τα ανατολικά όσο κι από τη δύση. Τα στρατεύματα που έφθασαν από την ανατολή ήρθαν από την επαρχία Τσεζιρέ της Ροτζάβα, τη μεγαλύτερη από τις τρεις Κουρδοκτρατούμενες περιοχές στη βόρεια Συρία. Τα στρατεύματα που έφθασαν από τη δύση προερχόταν από την περιοχή Κομπανί της Ροτζάβα, η οποία μόλις πέντε μήνες νωρίτερα είχε γίνει πρωτοσέλιδο σε όλο τον κόσμο, όταν ήταν έτοιμη να καταληφθεί από το ISIS, μια πιθανή τραγωδία που αποτράπηκε χάρη στην άγρια αντίσταση των Κούρδων μαχητών στην πόλη.
Κατά τη διάρκεια των μαχών στο Κομπανί η πόλη είχε μετατραπεί σε ερείπια. Με την Τουρκία να αρνείται να ανοίξει τα σύνορά της για να διευκολύνει την ανοικοδόμηση της κατεστραμμένης πόλης, ήταν μεγάλη ανάγκη για ένα διάδρομο που να συνδέει το Κομπανί με το Τσεζιρέ και στη συνέχεια με το ιρακινό Κουρδιστάν, για να μεταφέρονται τα απαραίτητα εφόδια.
Η δημιουργία μιας σύνδεσης μεταξύ των δύο περιοχών, η νίκη επί του ISIS και αποκοπή του δίαυλου του ισλαμικού κράτους με τα τουρκικά σύνορα – η οποία ήταν μία από τις βασικές πύλες για τους επίδοξους τζιχαντιστές να εισέλθουν στη Συρία και μέρος από το οποίο οι μαχητές (στμ: του ISIS) είχαν κάνει εκατομμύρια δολάρια από λαθρεμπόριο πετρελαίου κατά μήκος των συνόρων με την Τουρκία – χαιρετίστηκε ως παράγοντας μιας πιθανής αλλαγής παιχνιδιού σε όλη την υδρόγειο. Οι τουρκικές αρχές, ωστόσο, εμφανίστηκαν λιγότερο χαρούμενες από την αλλαγή της φρουράς στο πύλες τους.
«Αυτό δεν είναι ένα καλό σημάδι», ανέφερε στο AFP[1] ο πρόεδρος της Τουρκίας Ερντογάν, ενώ σχολίασε την κουρδική προέλαση μια ημέρα πριν από την κατάληψη του Τελ Αμπιάντ:. «Αυτό θα μπορούσε να οδηγήσει στη δημιουργία μιας δομής που απειλεί τα σύνορά μας», είπε. «Ο καθένας πρέπει να πάρει υπόψη του τις ευαισθησίες μας στο ζήτημα αυτό».
Οι τουρκικές «ευαισθησίες σχετικά με το θέμα» αφορούν την πεποίθησή της Τουρκίας ότι οι κουρδικές δυνάμεις στη Συρία – η YPG[2] και η YPJ[3] – και οι πολιτικοί ομόλογοί τους, το Λαϊκό Δημοκρατικό Κόμμα (PYD), είναι σύμμαχοι με το Κουρδικό Εργατικό Κόμμα (ΡΚΚ), το οποίο πριν τρεις δεκαετίες είχε προκαλέσει εξέγερση εναντίον του τουρκικού κράτους και είναι καταχωρημένο ως τρομοκρατική οργάνωση από τις ΗΠΑ, την ΕΕ και την Τουρκία.
Τον Ιούλη του 2012 τρεις περιοχές στη βόρεια Συρία, με κατεξοχήν κουρδικό πληθυσμό ανακήρυξαν την αυτονομία τους από την κεντρική κυβέρνηση. Από τότε οι Κούρδοι σε αυτές τις λεγόμενες «επαρχίες» – που πολύ γρήγορα πλαισιώθηκαν από άλλες εθνοτικές ομάδες που ζουν στην ίδια περιοχή – μπήκαν σε διαδικασία ριζικής αναδιοργάνωσης της τοπικής αυτοδιοίκησης και της κοινωνίας, με βάση τις βασικές αρχές της οριζόντιας δημοκρατίας, την ισότητα των φύλων και την περιβαλλοντική βιωσιμότητα.
Έμπνευση για αυτή την αναδιοργάνωση της κοινωνίας πήραν από τις ιδέες και τα γραπτά του φυλακισμένου ηγέτη του ΡΚΚ, Αμπντουλάχ Οτσαλάν – αυτός είναι ένας από τους κυριότερους λόγους για τους οποίους το τουρκικό κράτος έχει καταλήξει στο συμπέρασμα ότι το PYD και το PKK είναι στην πραγματικότητα η ίδια οργάνωση, που απλά εμφανίζεται με διαφορετικά ονόματα σε διαφορετικά μέρη.
Είναι αλήθεια ότι μέλη του PKK έχουν αγωνιστεί μαζί με τους συντρόφους τους από τη Συρία, στην πολιορκία του Κομπανί και αλλού, αλλά σε οργανωτικό επίπεδο, τα δύο μέρη παραμένουν αυτόνομα. Παρ ‘όλα αυτά, το ταυτόσημο ιδεολογικό υπόβαθρο και των δύο μερών και η προφανής εθνική ενότητά τους ήταν αρκετός λόγος για το τουρκικό κράτος χαρακτηρίσει τους Κούρδους της Συρίας ως τρομοκράτες. Το PYD θεωρείται μεγαλύτερος κίνδυνος για την εθνική ασφάλεια της Τουρκίας από το ISIS.
Ποιος είναι ο πραγματικός τρομοκράτης;
Η Τουρκία έχει κατηγορηθεί πολλές φορές για την παροχή βοήθειας προς το Ισλαμικό Κράτος, σε ό,τι αφορά τη βοήθεια σε μαχητές του ISIS να διασχίζουν τα σύνορα προς τη Συρία, την παροχή ιατρικής βοήθειας σε τραυματίες μαχητές, και την αποστολή όπλων προς περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο του ISIS. Οι New York Times ανέφεραν πρόσφατα ότι τεράστιες ποσότητες λιπασμάτων -ένα βασικό συστατικό για την παραγωγή αυτοσχέδιων εκρηκτικών- επιτράπηκε να περάσουν τα σύνορα προς το Τελ Αμπιάντ.
Ένα περίεργο γεγονός από μόνο του, αλλά ακόμη πιο αξιοσημείωτο όταν συμψηφίζεται με την πολιτική της Τουρκίας να κρατήσει τα σημεία διέλευσης των συνόρων με τις περιοχές που βρίσκονται υπό τον έλεγχο των Κούρδων σφραγισμένα, σε πολλές περιπτώσεις μη επιτρέποντας να περάσει ούτε καν η τόσο αναγκαία ανθρωπιστική βοήθεια.
Οι αξιωματούχοι της τουρκικής κυβέρνησης έχουν προσπαθήσει να διαμορφώσουν την κοινή γνώμη εναντίον των κουρδικών δυνάμεων. Ο αναπληρωτής πρωθυπουργός Μπουλέντ Αρίτς έφτασε στο σημείο να κατηγορήσει το PYD για «εθνοκάθαρση», έναν ισχυρισμό που τον αρνήθηκε κατηγορηματικά το YPG σε ανακοίνωση Τύπου στην οποία κλήθηκαν «όλες οι ομάδες και τα άτομα που θέλουν να παρατηρήσουν την αλήθεια» να «έλθουν στην περιοχή» και να «παρακολουθήσουν οι ίδιοι την κατάσταση αντί να επικαλούνται τα μεροληπτικά μέσα ενημέρωσης».
Μια μέρα μετά την κατάληψη του Τελ Αμπιάντ ο κυβερνήτης της επαρχίας Σανλιούρφα στην Τουρκία πραγματοποίησε επίσκεψη στο Άκτσαλε την τουρκική αδελφή πόλη του Τελ Αμπιάντ και ισχυρίστηκε δημοσίως ότι οι πρόσφυγες από τη Συρία που είχαν διασχίσει τα σύνορα τις προηγούμενες ημέρες έτρεχαν να σωθούν από το YPG / J και τις αεροπορικές επιδρομές της συμμαχίας. Όταν οι παρευρισκόμενοι δημοσιογράφοι παρατήρησαν ότι κανένας από τους πρόσφυγες δεν ισχυρίστηκε στ’ αλήθεια κάτι τέτοιο και άρχισαν να θέτουν ερωτήσεις σχετικά με την παρουσία του ISISστη συνοριακή πόλη, γρήγορα περικυκλώθηκαν από πράκτορες της ασφάλειας και κρατήθηκαν για αρκετές ώρες.
Οι ισχυρισμοί για εθνοκαθάρσεις που στρέφονται κατά του αραβικού πληθυσμού στην περιοχή από την YPG / J ανακυκλώνονται σε τακτική βάση, και όχι αποκλειστικά από φιλοτουρκικά μέσα ενημέρωσης. Αλλά μέχρι στιγμής, λείπουν ισχυρά στοιχεία που θα υποστηρίξουν τους ισχυρισμούς αυτούς. Αντίθετα, τα πολλά βίντεο που κυκλοφορούν στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης φαίνεται πως δείχνουν Άραβες χωρικούς να καλωσορίζουν τους Κούρδους μαχητές, ευχαριστώντας τους για την απελευθέρωση τους από την καταπίεση του ISIS.
Τούτου λεχθέντος, δεν είναι όλοι εξίσου ικανοποιημένοι με τις πρόσφατες εξελίξεις στις κουρδικές περιοχές που κυριαρχούνται από αραβικό πληθυσμό. Όπως υπάρχουν ντόπιοι Άραβες που καλωσορίζουν τις δυνάμεις YPG / J, υπάρχουν άλλοι που φοβούνται ότι θα υποστούν συλλογική τιμωρία για τα εγκλήματα που διέπραξε το ISIS. Όπως προαναφέρθηκε, δεν έχουν τεκμηριωθεί ακόμη περιπτώσεις για αντίποινα των κουρδικών δυνάμεων εναντίον των Αράβων ανθρώπους αδιακρίτως, αλλά ο χρόνος θα δείξει πώς θα διαμορφωθούν οι σχέσεις μεταξύ των δύο εθνοτικών ομάδων μετά την μετατόπιση της ισορροπίας δυνάμεων.
Η κατάληψη του Τελ Αμπιάντ ήταν το μεγάλο φινάλε μιας σειράς στρατιωτικών νικών κατά του ISIS, που ξεκίνησε με την απελευθέρωση του Κομπανί. Βοηθούμενοι από τις αεροπορικές επιδρομές της συμμαχίας, έχουν αποδειχθεί ο πιο αξιόπιστος σύμμαχος του Δυτικού συνασπισμού στο έδαφος στη μάχη κατά του ISIS.
Η Τουρκία φοβάται ότι η εξουσία κουρδικού πληθυσμού πέρα από τα σύνορα της Συρίας θα μπορούσε να κάνει πιο δύσκολο γι’ αυτήν να συνεχίσει να κρατά τους Κούρδους υποταγμένους στο εσωτερικό της. Ωστόσο, αν δεν θέλει να χάσει την καλή μαρτυρία στα μάτια των εταίρων της στο ΝΑΤΟ και τη διεθνή κοινότητα, θα πρέπει να ξεκαθαρίσει τις προτεραιότητές της ευθεία και να αποφασίσει ποιος είναι ο πραγματικός τρομοκράτης.
(*) Ο Joris Leverink είναι ανεξάρτητος δημοσιογράφος με έδρα την Κωνσταντινούπολη με μεταπτυχιακές σπουδές στην Πολιτική Οικονομία και εκδότης του περιοδικού ROAR.
Πηγή: telesurtv.net
Μετάφραση – Επιμέλεια: Παναγιώτης Ζαβουδάκης
[1] AFP (Agence France Presse):Γαλλικό Πρακτορείο Ειδήσεων
[2]YPG (στα κουρδικά: Yekîneyên Parastina Gel): Μονάδες Λαϊκής Άμυνας. Είναι το ένοπλο τμήμα του Κουρδικού Κόμματος Δημοκρατικής Ενότητας (PYD) στη Ροτζάβα.
[3]YPJ (στα κουρδικά Yekîneyên Parastina Jinê): Γυναικείες Μονάδες Λαϊκής Άμυνας. Η γυναικεία ταξιαρχία του YPG που ιδρύθηκε το 2012 και σήμερα έχει στις τάξεις της 7000 (κατ’ άλλους 10000) μαχήτριες.
***
Ένα βίντεο με συγκλονιστικές εικόνες Σύριων προσφύγων στα σύνορα με την Τουρκία όπως τις αιχμαλώτισε ο φακός του φωτογράφου Bülent Kiliç για λογαριασμό του Agence France-Presse. Δημοσιεύονται στο blogs.afp.com και ΕΔΩ.
