Εργατικός Αγώνας

Λαϊκή οργή κατά του Ερντογάν και του ΑΚΡ

του Joris Leverink

Οι Σαββατιάτικες επιθέσεις σε μια φιλειρηνική διαδήλωση στην Άγκυρα, κατά τις οποίες σκοτώθηκαν πάνω από εκατό άτομα και τραυματίστηκαν πολύ περισσότερα, έφεραν για μια ακόμη φορά στην επιφάνεια τις βαθιές ρήξεις που συνεχίζουν να κυριαρχούν στο κοινωνικό και πολιτικό τοπίο της Τουρκίας.

Στις 10.04 π.μ. δύο εκρήξεις, με διαφορά μερικών δευτερολέπτων, συγκλόνισαν το πλήθος των διαδηλωτών που συγκεντρώθηκαν μπροστά από το σιδηροδρομικό σταθμό της πρωτεύουσας στο πλαίσιο της προετοιμασίας του μεγάλου φιλειρηνικού συλλαλητηρίου που ήταν προγραμματισμένο να γίνει αργότερα την ίδια ημέρα. Οι εκρήξεις σκότωσαν ακαριαία δεκάδες ανθρώπους – ο αριθμός των νεκρών, όπως ανακοινώθηκε από το φιλοκουρδικό Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (HDP)[1] ανέρχεται σε 128 ενώ σχεδόν διακόσοι τραυματίστηκαν.
Καθώς οι επιζώντες περιέθαλπαν τους τραυματισμένους συντρόφους τους, κατέφθασε στην περιοχή η αστυνομία που, όλως περιέργως, ήταν απούσα τη στιγμή της έκρηξης. Αλλά αντί να προσπαθούν να ηρεμήσουν την κατάσταση, οι αστυνομικές δυνάμεις επιτέθηκαν στους πλήθη με δακρυγόνα ενώ απέκλειαν τους δρόμους που οδηγούν στην πλατεία, εμποδίζοντας τις υπηρεσίες πρώτων βοηθειών να φτάσουν στο χώρο της επίθεσης

Ένα βίντεο, που τραβήχτηκε αμέσως μετά τις επιθέσεις, δείχνει ένα πλήθος διαδηλωτών να συγκρούονται με την αστυνομία, στην προσπάθειά τους να ανοίξουν ένα διάδρομο για να περάσουν μέσα τα ασθενοφόρα.
Στον απόηχο των βομβιστικών ενεργειών, χιλιάδες άνθρωποι σε όλη τη χώρα βγήκαν στους δρόμους για να καταδικάσουν τις επιθέσεις, για τις οποίες θεωρούν άμεσα υπεύθυνη την κυβέρνηση. Συνθήματα όπως «Κράτος δολοφόνε, εσύ θα πληρώσεις το λογαριασμό» και «Κλέφτη, δολοφόνε, Ερντογάν!» ακούστηκαν σε πολλές πόλεις, ως έκφραση της βαθιά ριζωμένης λαϊκής οργής απέναντι στην κυβέρνηση της Τουρκίας, οργής που χαρακτηρίζει τις διαφορετικές κοινωνικές και πολιτικές ομάδες της αντιπολίτευσης της χώρας.

Ποιος ωφελείται;

Μέχρι στιγμής, κανείς δεν έχει αναλάβει την ευθύνη για τις επιθέσεις, όμως, η ομοιότητα ανάμεσα στις βομβιστικές ενέργειες στην Άγκυρα κι εκείνες στο Σουρούτς και το Ντιγιαρμπακίρ στις 20 Ιουλίου και στις 5 Ιουνίου αντίστοιχα, κάνει πολλούς να υποψιάζονται ότι το λεγόμενο Ισλαμικό Κράτος (IS) θα μπορούσε να είναι πίσω από αυτές.
Οι επιθέσεις στις προεκλογικές συγκεντρώσεις του HDP στο Ντιγιαρμπακίρ και σε μια συγκέντρωση ακτιβιστών που σχεδίαζαν να βοηθήσουν στην ανοικοδόμηση του Κομπανί στο Σουρούτς εκτελέστηκαν και οι δύο από βομβιστές αυτοκτονίας με ύποπτες διασυνδέσεις με το IS. Παρά το γεγονός ότι και στις δύο επιθέσεις το IS δεν ανέλαβε επίσημα την ευθύνη, ελάχιστοι αμφιβάλουν ως προς το ποιος είναι υπεύθυνος γι’ αυτές.
Ωστόσο, αυτές τις μέρες, ελάχιστους ανθρώπους στην Τουρκία απασχολεί το ερώτημα αν είναι ή δεν είναι το IS πίσω από την βομβιστική επίθεση στην Άγκυρα. Το πραγματικό ερώτημα είναι σε ποιο βαθμό φτάνει η εμπλοκή του τουρκικού κράτους και των δυνάμεων ασφαλείας κι αν οι επιθέσεις πραγματοποιήθηκαν με τη γνώση, την υποστήριξη ή ακόμα και τις διαταγές της υπηρεσιακής κυβέρνησης του ΑΚΡ[2].
Η έλλειψη σεβασμού για τις ανθρώπινες ζωές -και ειδικά αυτές των Κούρδων- έχουν γίνει αξίωμα για τις τουρκικές μυστικές υπηρεσίες και τις ένοπλες δυνάμεις ιδιαίτερα από τότε που έκαψαν χωριά, εκτόπισαν εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους και εξαφάνισαν χιλιάδες σε μια προσπάθεια να σπάσουν την αντίσταση των Κουρδικού Εργατικού Κόμματος (ΡΚΚ) στη δεκαετία του 1990.
Αυτή ακριβώς η τακτική επανέρχεται στο προσκήνιο τώρα καθώς το κράτος έχει ξαναρχίσει τις επιθέσεις ενάντια στους Κούρδους αντάρτες στην προσπάθεια να αποκλείσει ολόκληρες κουρδικές πόλεις, να τις αποκόψει από τον έξω κόσμο για μέρες κάνοντας παράλληλα τους άμαχους πληθυσμούς στόχους των ελεύθερων σκοπευτών και φαινομενικά «τυχαίων» βομβαρδισμών του πυροβολικού.
Αλλά το αν η κυβέρνηση θα έφτανε τόσο μακριά ώστε να βομβαρδίσει τους ίδιους της τους πολίτες, ή θα επέτρεπε στο
IS να το πράξει απλά για να παρατείνει το πολιτικό της πρόγραμμα είναι το βασικό ερώτημα που φτάνει στην καρδιά της σημερινής κρίσης στην Τουρκία. Ο Σαλαετίν Ντερμιτάς, συμπρόεδρος του HDP, ήταν ξεκάθαρος σε μια δημόσια δήλωση του σχετικά με τους βομβαρδισμούς:
«Η Άγκυρα είναι η πρωτεύουσα της Τουρκίας. Ακόμη και αν πετάξει ένα μόνο πουλί πάνω από την πόλη, το κράτος θα το μάθει. Είναι η καλύτερα επιτηρούμενη πόλη της χώρας. Διοργανώσαμε ένα μαζικό συλλαλητήριο με εκατοντάδες χιλιάδες ανθρώπους, αλλά δεν βρέθηκε καθόλου προσωπικό ασφαλείας στους δρόμους. Δείτε τις δικές τους συγκεντρώσεις: οι έλεγχοι ασφαλείας ξεκινούν αρκετά τετράγωνα πιο μακριά».
Για να ανακαλύψει κανείς τις δυνάμεις που ευθύνονται γι’ αυτή τη βάρβαρη επίθεση, πρέπει να απαντήσει σε ένα απλό ερώτημα: «ποιος ωφελείται;».

Πυροδοτώντας τη σύγκρουση

Οι χρήστες των μέσων ενημέρωσης και κοινωνικής δικτύωσης που υποστηρίζουν την κυβέρνηση –γνωστοί στην Τουρκία ως AK trolls[3], λόγω της υποστήριξης τους στο ΑΚΡ- δεν έχασαν την ευκαιρία να υποδείξουν το HDP ως το μοναδικό υπεύθυνο για την βομβιστική επίθεση, υποστηρίζοντας ότι (το HDP) εμφανίζεται ως θύμα για να καταφέρει να συγκεντρώσει ψήφους στις επερχόμενες εκλογές.

Τα φιλοκυβερνητικά μέσα ενημέρωσης γρήγορα υιοθέτησαν αυτή την άποψη και υποστήριξαν ότι επειδή οι επιθέσεις στο Ντιγιαρμπακίρ και το Σουρούτς ενίσχυσαν την δημοτικότητα του HDP, οι υπεύθυνοι για τις επιθέσεις στην Άγκυρα θα πρέπει να αναζητηθούν μέσα από τις τάξεις του φιλοκουρδικού κόμματος. Διακόπτοντας για λίγο τις ευθείς κατηγορίες στο HDP, ο πρωθυπουργός Νταβούτογλου σε ομιλία του υποστήριξε ότι τρεις ομάδες ήταν ικανές να αναλάβουν μια τέτοια επίθεση εκεί: το IS, το PKK και το DHKP-C[4], μια μαχητική αριστερή οργάνωση.
Αν και είναι αλήθεια ότι οι προηγούμενες επιθέσεις αύξησαν την υποστήριξη στο HDP, το να δει κανείς αυτή (την επίθεση) ως «απόδειξη» του απίστευτου ισχυρισμού ότι το HDP θα έφτανε να σκοτώσει τους ίδιους του τους υποστηρικτές μόνο για να συγκεντρώσει μερικές ψήφους είναι απλά εξωφρενικό. Εάν η βομβιστική επίθεση στο Ντιγιαρμπακίρ και το Σουρούτς και ενίσχυσαν την υποστήριξη στο HDP αυτό συνέβη επειδή το κόμμα ισχυρίστηκε ότι έχει γίνει στόχος μιας κρατικά ενορχηστρωμένης εκστρατείας εκφοβισμού.
Αν ψάξει κανείς για ένα κόμμα που δεν εγκαταλείπει την άθλια τακτική να προσπαθεί να επωφεληθεί από μια σφαγή, υπάρχει κι άλλος πολύ πιθανότερος υποψήφιος: το κυβερνών ΑΚΡ. Σε πολλές περιπτώσεις έχει εκτεθεί για την καλυμμένη υποστήριξη που παρέχει στο IS, ιδίως όταν η τρομοκρατική οργάνωση είχε ξεκινήσει την επίθεση εναντίον της Συριακής κουρδικής πόλης Κομπανί, στα σύνορα με την Τουρκία.

Όταν ο έγινε ο βομβαρδισμός του Σουρούτς και όλα έδειχναν προς το IS, πολλοί υποστήριξαν πως το ΑΚΡ ευθύνεται για την επίθεση, και μια μαχητική ομάδα που συνδέεται με το ΡΚΚ εκτέλεσε δύο αστυνομικούς σε μια πράξη εκδίκησης. Για την κυβέρνηση, αυτή ήταν η δικαιολογία που έψαχνε και αντί να αναζητήσει την οργάνωση που ευθύνεται για τους θανάτους 33 άοπλων Τούρκων πολιτών, ξεκίνησε έναν ολοκληρωτικό πόλεμο εναντίον του ΡΚΚ, ρίχνοντας εκατοντάδες βόμβες στους Κούρδους αντάρτες σε σύγκριση με μόνο μια χούφτα βόμβες εναντίον του ISτην πρώτη εβδομάδα μετά την επίθεση στο Σουρούτς.
Εκείνη την εποχή, πολλοί συνέδεσαν άμεσα την «αντιτρομοκρατική εκστρατεία» του ΑΚΡ άμεσα με τις φτωχές επιδόσεις του στις εκλογές του Ιουνίου, στις οποίες έχασε την απόλυτη πλειοψηφία στο Κοινοβούλιο για πρώτη φορά από τότε που ανήλθε στην εξουσία το 2002. Οι ζημίες του ΑΚΡ συνέπεσαν με σημαντικά κέρδη για το HDP, το οποίο κατάφερε να μπει στη Βουλή με 13% των ψήφων – το πρώτο φιλοκουρδικό κόμμα στην ιστορία της Τουρκίας.
Το HDP και οι Κούρδοι που αυτό αντιπροσωπεύει θεωρούνται πλέον ως η μεγαλύτερη απειλή για την εξουσία του ΑΚΡ. Βυθίζοντας τη χώρα στο χάος και βάζοντας τα ελεγχόμενα απ’ αυτόν εθνικά μέσα ενημέρωσης να παρουσιάζουν το HDP ως υπεύθυνο για τη βία, ο Ερντογάν προσπαθεί να φτιάξει κλίμα υπέρ του στις επερχόμενες εκλογές που ανακοινώθηκαν για το Νοέμβρη όταν απέτυχαν οι διαπραγματεύσεις για κυβέρνηση συνασπισμού στα μέσα Αυγούστου.
Τώρα, περιέργως, μετά από τρεις μήνες μαχών μεταξύ των Τουρκικών ενόπλων δυνάμεων και των ανταρτών του ΡΚΚ στις οποίες υπολογίζεται ότι έχουν σκοτωθεί εκατοντάδες και από τις δύο πλευρές – για να μην μιλήσουμε για τις δεκάδες των απωλειών μεταξύ των αμάχων, ως επί το πλείστον από τα χέρια του Τουρκικού στρατού και της αστυνομίας- η δίδυμη βομβιστική επίθεση στην Άγκυρα, έρχεται σε μια περίοδο όπου το PKK είχε μόλις αποφασίσει μονομερή κατάπαυση του πυρός.
Μη θέλοντας να δώσει στον Ερντογάν μια δικαιολογία που θα του επέτρεπε να αναβάλλει την ψηφοφορία, ή ακόμα και να κηρύξει κατάσταση έκτακτης ανάγκης καθιστώντας τον εαυτό του δικτάτορα, το Σάββατο το PKK ανακοίνωσε την παύση όλων των στρατιωτικών ενεργειών του μέχρι να διεξαχθούν οι εκλογές. Η δήλωση της μονομερούς κατάπαυσης του πυρός έγινε μετά τις βομβιστικές επιθέσεις, αλλά ήδη αναμενόταν αρκετές ημέρες πριν.
Στην πραγματικότητα, η σύγκρουση στα νοτιοανατολικά δεν είναι τίποτα λιγότερο από την προεκλογική εκστρατεία του ΑΚΡ και η κατάπαυση του πυρός λίγες μόνο εβδομάδες πριν από τις κατά πάσα πιθανότητα πιο κρίσιμες εκλογές στην ιστορία του κόμματος είναι το τελευταίο πράγμα που ο Ερντογάν και οι σύντροφοί του χρειάζονται τώρα. Το ΑΚΡ διαχέει την εντύπωση ότι αυτό είναι το μόνο κόμμα που θα σώσει τη χώρα από την κατάρρευση, ότι ο Ερντογάν είναι ο ισχυρός ηγέτης που χρειάζεται η χώρα σε περιόδους κρίσης και ότι, συντρίβοντας την Κουρδική αντίσταση, θα εδραιώσει μια για πάντα την ηγεμονία του Τουρκικού κράτους σε όλες τις περιοχές της χώρας. Η κατάπαυση του πυρός θα εκθέσει φυσικά την κενότητα των ισχυρισμών αυτών, αφήνοντας στο ΑΚΡ ελάχιστα να επιδείξει.
Στο πλαίσιο αυτό, η βομβιστική επίθεση στην Άγκυρα θα του χρησιμεύσει για να ακυρώσει την κατάπαυση του πυρός προκαλώντας αντίποινα από το ΡΚΚ και έτσι να συντηρήσει τη σύγκρουση μέχρι τις εκλογές.

Κυβερνητική ευθύνη

Από αυτή τη σκοπιά, μπορεί κανείς ξεκάθαρα να δει πώς το ΑΚΡ θα μπορούσε να επωφεληθεί από τις επιθέσεις του Σαββάτου. Ωστόσο, επειδή επωφελείται αυτό δεν συνεπάγεται την άμεση ευθύνη του, όπως ακριβώς και το HDP δεν μπορεί να θεωρηθεί υπεύθυνο για τις επιθέσεις σε μέλη του, στα γραφεία και στα συλλαλητήρια του επειδή αυτές θα μπορούσαν να «βοηθήσουν» τους ισχυρισμούς του ότι έχει στοχοποιηθεί από το κράτος. Το ερώτημα «ως ποιο βαθμό φτάνει η συμμετοχή του AKP στις προαναφερθείσες επιθέσεις;» πιθανότατα δεν θα απαντηθεί ποτέ ικανοποιητικά.
Αλλά είτε το ΑΚΡ είχε εμπλακεί άμεσα είτε όχι, η απάντηση της κυβέρνησης στο τραγικό συμβάν δείχνει ότι έσπευσε να το εκμεταλλευτεί προς όφελός της. Στην τριαντάλεπτη ομιλία του για τις τρομοκρατικές επιθέσεις, ο πρωθυπουργός Νταβούτογλου ξόδεψε είκοσι λεπτά για να καταγγέλλει το HDP και τον συμπρόεδρό του, τον Ντεμιρτάς. Προσπαθώντας να υπερασπιστεί τη σκληρή στάση της κυβέρνησης απέναντι στην τρομοκρατία, το πήγε ακόμα παραπέρα κάνοντας τον παράλογο ισχυρισμό ότι ο βομβιστής αυτοκτονίας που ευθύνεται για την επίθεση στο Σουρούτς είχε συλληφθεί και παραδοθεί στη δικαστική εξουσία.
Για πολλούς στην Τουρκία η κατάσταση είναι σαφής: η κυβέρνηση του ΑΚΡ φέρει την ευθύνη για τους θανάτους των πολιτών της. Είτε το ΑΚΡ πραγματικά ενορχήστρωσε την επίθεση είτε απλά απέτυχε να παράσχει την απαραίτητη ασφάλεια στους διαδηλωτές, ως κυβέρνηση το κόμμα φέρει την ευθύνη για την ασφάλεια των πολιτών. Η παράλειψή του να το πράξει συνιστά ένα σοβαρό έγκλημα για το οποίο θα έπρεπε να λογοδοτήσει – όχι μόνο στο εσωτερικό της Τουρκίας, αλλά και διεθνώς.
Η κοινωνία της Τουρκίας είναι περισσότερο από ποτέ διαιρεμένη και με τον Ερντογάν να αρνείται να μοιραστεί την εξουσία, ενώ την ίδια στιγμή χάνει την εμπιστοσύνη και την υποστήριξη μεγάλων τμημάτων του πληθυσμού, το μέλλον φαίνεται πολύ ζοφερό. Οι διαθέσιμες επιλογές για τον Τουρκικό λαό έχουν περιοριστεί στη δημοκρατία από τη μία πλευρά, και στον Ερντογάν από την άλλη. Οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το αποτέλεσμα των εκλογών του Νοεμβρίου δεν θα είναι διαφορετικό από την ψηφοφορία του Ιουνίου και, αν το ΑΚΡ τότε συνεχίσει να μην παραδέχεται την ήττα και δεν επιτρέψει το σχηματισμό μιας κυβέρνησης συνασπισμού, η βομβιστική επίθεση στην Άγκυρα θα μπορούσε μόνο να είναι ένας προάγγελος του τι μέλλει γενέσθαι στην Τουρκία.

Ο Joris Leverink είναι ανεξάρτητος δημοσιογράφος, με έδρα την Κωνσταντινούπολη, συντάκτης του περιοδικού ROAR και αρθρογράφος του TeleSUR English

 

 

 

Πηγή: ROAR

Μετάφραση – Επιμέλεια: Παναγιώτης Ζαβουδάκης

 


[1] Το Δημοκρατικό Κόμμα των Λαών (στα Τουρκικά Halkların Demokratik Partisi – HDP, στα Κουρδικά Partiya Demokratik a Gelan) είναι αριστερό πολιτικό κόμμα της Τουρκίας.

Ιδρύθηκε το 2012 μέσα από τις διεργασίες του «Δημοκρατικού Κογκρέσσου των Λαών», ενός σχηματισμού που συσπείρωνε κυρίως Κούρδους της Τουρκίας αλλά και άλλες μειονότητες (Αλεβίτες κ.α.).Έχει δύο συμπροέδρους, έναν άνδρα και μια γυναίκα, τον Σαλαετίν Ντεμιρτάς και τη Φιγκέν Γιουκσεκντάγκ.

Τα φιλοκουρδικά κόμματα συνήθως λάμβαναν ποσοστά κοντά στο 6-7%, αν και οι Κούρδοι της Τουρκίας είναι πολλοί περισσότεροι, καθώς πολλοί υποστήριζαν το Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης εξαιτίας των θρησκευτικών τους πεποιθήσεων. Μη μπορώντας να ξεπεράσουν το εκλογικό όριο του 10%, τα φιλοκουρδικά κόμματα δε συμμετείχαν στις εκλογές αλλά υποστήριζαν ανεξάρτητους υποψήφιους. Ωστόσο, μετά την επιτυχημένη εκστρατεία του Σαλαετίν Ντεμιρτας για την προεδρία της Τουρκικής Δημοκρατίας το 2014, που απευθύνθηκε πέρα από τους Κούρδους και σε κοσμικούς και φιλελεύθερους Τούρκους, και την πολιορκία του Κομπανί, κατά την οποία μερίδα των Κούρδων αποξενώθηκε από την τουρκική κυβέρνηση, το HDP αποφάσισε να συμμετάσχει στις τουρκικές βουλευτικές εκλογές του 2015. Στο εκλογικό του μανιφέστο το HDP προέβαλε, πέρα από παραδοσιακά κουρδικά αιτήματα, όπως την ειρηνευτική διαδικασία για τον τερματισμό της ένοπλης σύγκρουσης των Κούρδων ανταρτών και του τουρκικού κράτους, αιτήματα για τα δικαιώματα των γυναικών και των μειονοτήτων της Τουρκίας και την αντίθεσή του στα σχέδια του προέδρου Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, να ενισχύσει τις εξουσίες του.

Στις εκλογές το HDP πέρασε το εκλογικό όριο του 10%, κέρδισε το 13% των ψήφων και 80 έδρες στη Μεγάλη Εθνοσυνέλευση της Τουρκίας.Στις 31 από τις 80 έδρες εξελέγησαν γυναίκες, μία από τις οποίες είναι η Ντιλέκ Οτσαλάν, ανιψιά του φυλακισμένου ηγέτη του PKK Αμπντουλάχ Οτσαλάν.

[2] AKP : Κόμμα Δικαιοσύνης και Ανάπτυξης (στα τουρκικά Adalet ve Kalkınma Partisi).

[3] Στη γλώσσα του διαδικτύου η λέξη τρολ (troll) περιγράφει κάποιον χρήστη του Ίντερνετ «με πονηρά προκλητικές, σκόπιμα ανόητες ή επιτηδευμένα εκτός θέματος θέσεις και απόψεις σε μία online ανοιχτή κοινότητα, όπως ένα φόρουμ συζήτησης, mailing list, chat room ή μπλογκ, με πρωταρχική πρόθεση να προκαλέσει και να ερεθίσει άλλους χρήστες[ ή με κάθε τρόπο να επιφέρει διαταραχή σε μια διαδικτυακή συζήτηση για οποιοδήποτε θέμα και να πετύχει μια αλυσίδα αντιδράσεων από άλλους χρήστες. Η συμπεριφορά αυτή πολλές φορές συνοδεύεται από αμφιλεγόμενη διαμάχη των υπολοίπων περί του σκοπού του».

[4] Το Επαναστατικό Λαϊκό Απελευθερωτικό ΚόμμαΜέτωπο, στα (τουρκικά Devrimci Halk Kurtuluş PartisiCephesi ή DHKP / C) είναι ένα μαρξιστικό-λενινιστικό κόμμα της Τουρκίας που ιδρύθηκε το 1978 ως Επαναστατική Αριστερά (στα τουρκικά Devrimci Sol ή Dev Sol), και μετονομάστηκε σε DHKP / C το 1994. Στην Τουρκία, τις ΗΠΑ και την ΕΕ θεωρείται «τρομοκρατική οργάνωση». 

Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη
Εργατικός Αγώνας