Εργατικός Αγώνας

Το σάπισμα ενός γερασμένου παραγωγικού συστήματος

Γράφει ο Στωικός 

Η είδηση: «Ο πλούτος που βρίσκεται σήμερα στα χέρια του 1% των πλουσιότερων ανθρώπων στον κόσμο θα ξεπεράσει το 2016 τον πλούτο που κατέχει το υπόλοιπο 99%, ανακοίνωσε η μη κυβερνητική οργάνωση Oxfam ενόψει της έναρξης των εργασιών του Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός (21-14 Ιανουαρίου).

Σύμφωνα με τη μελέτη της βρετανικής οργάνωσης, το μερίδιο της περιουσίας που κατέχει το 1% παγκοσμίως διαμορφώθηκε στο 44% του παγκόσμιου πλούτου το 2009, στο 48% το 2014 και θα ξεπεράσει το 50% το 2016.

 

«Το 2014, τα μέλη αυτής της παγκόσμιας ελίτ κατείχαν κατά μέσο όρο 2,7 εκατομμύρια δολάρια ανά ενήλικα. Το υπόλοιπο του ενός πέμπτου (20%) των πλουσιότερων κατέχει το 46% της παγκόσμιας περιουσίας, τη στιγμή που το 80% του παγκόσμιου πληθυσμού δεν μοιράζεται παρά το 5,5% που απομένει», σύμφωνα με την Oxfam.

Η οργάνωση ζητά από τα κράτη την υιοθέτηση ενός σχεδίου καταπολέμησης των ανισοτήτων, με την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, με την προώθηση των δωρεάν δημόσιων υπηρεσιών, με την μεγαλύτερη φορολόγηση του κεφαλαίου έναντι της εργασίας, με την θεσμοθέτηση κατώτερων μισθών και με την θέσπιση μέτρων κοινωνικής προστασίας για τους φτωχότερους.

Σύμφωνα με τη διευθύντρια της Oxfam, Γουίνι Μπιανγίμα, η οποία θα συμπροεδρεύει του Οικονομικού Φόρουμ του Νταβός οι διαστάσεις των ανισοτήτων σε παγκόσμια κλίμακα είναι κολοσσιαίες και το χάσμα ανάμεσα στις μεγάλες περιούσιες και τον υπόλοιπο πληθυσμό μεγαλώνει με ταχείς ρυθμούς. Η ίδια κάλεσε τους ηγέτες των χωρών του κόσμου να πλήξουν τα ιδιωτικά συμφέροντα των μεγάλων που θέτουν εμπόδια στη διαμόρφωση ενός κόσμου μεγαλύτερης δικαιοσύνης και ευημερίας».

Το σχόλιο: Τα στοιχεία είναι συντριπτικά. Το 2014, το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού κατείχε περιουσιακά στοιχεία που αντιστοιχούσαν στο 48% του παγκόσμιου πλούτου. Το αμέσως επόμενο 19% του παγκόσμιου πληθυσμού κατείχε το 46%, ενώ το 80% του πληθυσμού του πλανήτη, φυτοζωούσε με μόλις το 5,5% του παγκόσμιου πλούτου.

Με άλλα λόγια το 20% του παγκόσμιου πληθυσμού είχε υπό την κατοχή του το 2014 το 94% του διαθέσιμου πλούτου. Από αυτούς μόλις το 1% των υπερπλούσιων διατηρούσε αξίες που ανέρχονταν στο 46%, ποσοστό το οποίο προβλέπεται ότι θα ξεπεράσει το 50% το 2016. Και όπως σωστά επισημαίνεται, το σωτήριο αυτό έτος, το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού θα είναι πλουσιότερο από το 99%!

Το φαινόμενο, ο πλούτος να μαζεύεται σε όλο και λιγότερα χέρια, με αποτέλεσμα δισεκατομμύρια άνθρωποι να αντιμετωπίζουν βιοποριστικό πρόβλημα, έχει επισημανθεί και από μη μαρξιστές αναλυτές. Η πραγματικότητα άλλωστε είναι αδιάψευστος μάρτυρας.

Τα στοιχεία αυτά επιβεβαιώσουν με τον ποιο περιφανή τρόπο, το σάπισμα και την παρακμή ενός παραγωγικού συστήματος, όπου μια μικρή μειοψηφία κατόχων μέσων παραγωγής, απομυζούν πρωτοφανούς έκτασης υπεραξία, από την απλήρωτη εργασία, δισεκατομμυρίων εργαζομένων. Γιατί αν δούμε τον πλανήτη σαν μια χώρα, αυτή η εικόνα προκύπτει. Εβδομήντα εκατομμύρια άνθρωποι (το 1% του παγκόσμιου πληθυσμού), θησαυρίζουν από την απλήρωτη εργασία 5,6 δισεκατομμυρίων εργαζομένων. Στις παρυφές των ολιγαρχών του πλούτου, ζει με άνεση ένας πληθυσμός 1,33 δις. ανθρώπων ( το 19% του παγκόσμιου πληθυσμού),  αποσπώντας  μικρά μερίδια υπεραξίας που παράγει ο παγκόσμιος εργαζόμενος πληθυσμός.  

Οι εκλογές: Το ερώτημα είναι. Είναι δυνατή η αντιμετώπιση του προβλήματος του τεράστιου χάσματος μεταξύ πλούτου και φτώχειας, εντός των πλαισίων του συστήματος, όπως εισηγούνται και οι συντάκτες της Oxfam, με λήψη μέτρων όπως τη μεγαλύτερη φορολόγηση του κεφαλαίου, την αντιμετώπιση της φοροδιαφυγής, την καθιέρωση κατώτατου μισθού κλπ;

Το συγκεκριμένο ερώτημα μπαίνει ανοικτά ή συγκαλυμμένα και στην πρόσφατη προεκλογική περίοδο. Η μεν ΝΔ υποστηρίζει ότι θα βγούμε στο ξέφωτο με τη συνέχιση των πολιτικών λιτότητας, ο δε ΣΥΡΙΖΑ έχει καταθέσει μία δέσμη μέτρων για την αντιμετώπιση της «ανθρωπιστικής κρίσης».

Η προβληματική που έχει υπάρξει στο παρελθόν ( περίοδος 1950 – 1980),  η οποία μόνο φευγαλέα και δια αντανακλάσεως εμφανίζεται στις ημέρες μας, την εποχή της «οικονομικής ορθοδοξίας», υποστηρίζει την άποψη, ότι ο καπιταλισμός μπορεί να γίνει «καλύτερος» και «δικαιότερος», μόνο αν εφαρμοστούν πολιτικές αναδιανομής του εισοδήματος από τους κατέχοντες προς τους μη κατέχοντες.

Πρόκειται για θέση που πρόβαλε η διεθνής σοσιαλδημοκρατία, αμυντική και απολογητική ως προς το υπάρχον σύστημα, καθώς στο θεμελιώδες ερώτημα «ρήξη ή ενσωμάτωση», η σοσιαλδημοκρατία σαφώς τάχθηκε υπέρ της ενσωμάτωσης. Μια ενσωμάτωση όμως περιτυλιγμένη σε ιλουστρασιόν χαρτί που στην ετικέτα έγραφε «αναδιανομή εισοδήματος».

Πέραν τούτου, οι, γεμάτες αυταπάτες και ψευδαισθήσεις,  κεϊνσιανές πολιτικές, οι οποίες εφαρμόστηκαν σε μια εξαιρετικά κρίσιμη περίοδο για τον ευρωπαϊκό καπιταλισμό ( αρχές της δεκαετίας του 50 έως και την «πετρελαϊκή» κρίση του 1973), εγκαταλείφθηκαν στη συνέχεια, ακριβώς, γιατί αποδείχθηκαν ανίκανες να αντιμετωπίσουν τη διεθνή καπιταλιστική κρίση.

Μένοντας στο έδαφος του μαρξισμού από την πλευρά μας, υποστηρίζουμε τη θέση, ότι η οικονομική πολιτική μπορεί να επιταχύνει (όπως σήμερα) ή να επιβραδύνει ( μέσω των κεϊνσιανών πολιτικών αναδιανομής του εισοδήματος) τις οικονομικές νομοτέλειες. Δεν μπορεί όμως να τις καταργήσει, να καταστέλλει τη δράση τους.  

Ο νόμος: Στη σημερινή περίοδο της τρομακτικής συγκέντρωσης πλούτου στα χέρια μιας ελάχιστης μειοψηφίας καπιταλιστών, παράλληλα με την εξάπλωση της απόλυτης και σχετικής εξαθλίωσης στη συντριπτική πλειοψηφία του παγκόσμιου πληθυσμού, ποτέ δεν ήταν περισσότερο επίκαιρος ο νόμος της κεφαλαιοκρατικής συσσώρευσης.

Σύμφωνα με τον οποίο: «Όσο μεγαλύτερος είναι ο κοινωνικός πλούτος, το κεφάλαιο που λειτουργεί, η έκταση και η ένταση της αύξησης του, επομένως και το απόλυτο μέγεθος του προλεταριάτου και η παραγωγική δύναμη της εργασίας του, τόσο μεγαλύτερος είναι ο βιομηχανικός εφεδρικός στρατός. Η αύξηση της διαθέσιμης εργατικής δύναμης προκαλείται από τις ίδιες αιτίες που προκαλούν την αύξηση της επεκτατικής δύναμης του κεφαλαίου. Επομένως το σχετικό μέγεθος του βιομηχανικού εφεδρικού στρατού αυξάνει μαζί με τις δυνάμεις του πλούτου. Όσο μεγαλύτερος είναι αυτός ο εφεδρικός στρατός σε σχέση με τον εν ενεργεία εργατικό στρατό, τόσο μαζικότερος είναι και ο σταθεροποιημένος υπερπληθυσμός που η φτώχεια του είναι αντιστρόφως ανάλογη προς τα βάσανα της δουλειάς του. Τέλος, όσο πιο μεγάλο είναι το εξαθλιωμένο στρώμα της εργατικής τάξης και ο βιομηχανικός εφεδρικός στρατός, τόσο πιο μεγάλος είναι και ο επίσημος παουπερισμός. Αυτός είναι ο απόλυτος γενικός νόμος της κεφαλαιοκρατικής συσσώρευσης. Όπως όλοι οι άλλοι νόμοι, έτσι κι αυτός τροποποιείται από πολλαπλά περιστατικά που η ανάλυση τους δεν μπορεί να γίνει εδώ».

(Καρλ Μαρξ, Κεφάλαιο, τόμος 1ος σελ. 667, εκδόσεις Σύγχρονη Εποχή).

Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη
Εργατικός Αγώνας