Εργατικός Αγώνας

Η αντιφασιστική νίκη των λαών και το κόστος του πολέμου

Του Γιώργου Πετρόπουλου.

Τα γεγονότα είναι λίγο πολύ γνωστά. Στις 9 Μαΐου 1945, ώρα 0.43′ π.μ., στην αίθουσα της στρατιωτικής σχολής μηχανικού, στο προάστιο Κάρλσχορστ του Βερολίνου, υπογράφηκε η «Πράξη Συνθηκολόγησης» άνευ όρων, της ναζιστική Γερμανίας με την οποία ολοκληρώθηκε ο Β’ παγκόσμιος πόλεμος στην Ευρώπη. Την Πράξη συνθηκολόγησης από μέρους της ανώτατης γερμανικής στρατιωτικής διοίκησης υπέγραψαν ο στρατάρχης Κάιτελ, ο ναύαρχος Φρίντερμπουργκ και στρατηγός της αεροπορίας Στούμπφ. Την αντιπροσωπεία της αντιχιτλερικής συμμαχίας αποτέλεσαν: από μέρους της ΕΣΣΔ ο στρατάρχης Γ. Κ. Ζούκωφ, από μέρους της Αγγλίας ο στρατάρχης της αεροπορίας Α. Τέντερ, από μέρους των ΗΠΑ ο στρατηγός Κ. Σπάατς και από την Γαλλία ο στρατηγός Ντε Λατρ ντε Τασινύ.

Από τότε, η 9η Μαΐου καθιερώθηκε ως η ημέρα της αντιφασιστικής νίκης των λαών. Η προσπάθεια που έγινε μετά την πτώση της ΕΣΣΔ να ονομαστεί Ημέρα της Ευρώπης, δεν συνιστά τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο από παραχάραξη της ιστορίας για να σβηστεί από την μνήμη των λαών η συνεισφορά της ΕΣΣΔ, του κομμουνιστικού και εργατικού κινήματος σ’ αυτό το μεγάλο ιστορικό γεγονός.

Ο κόσμος υποκλίνεται στην ΕΣΣΔ

Η αντιφασιστική νίκη με την άνευ όρων συνθηκολόγηση της Γερμανίας στην ουσία της ήταν επίτευγμα της ΕΣΣΔ και του Κόκκινου Στρατού. Το γεγονός αυτό, τότε δεν ήταν σε θέση να το αμφισβητήσει κανείς, πράγμα που φαίνεται πεντακάθαρα και από τα συγχαρητήρια μηνύματα που έστειλαν στον Στάλιν οι ηγέτες της Μ. Βρετανίας και των ΗΠΑ. Τα παραθέτουμε ολόκληρα.

Το μήνυμα του Τσώρτσιλ

«Αριθ. 464

Ελήφθη την 9 Μαΐου 1945

Ο ΠΡΩΘΥΠΟΥΡΓΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΑΡΧΗΝ ΣΤΑΛΙΝ

ΜΗΝΥΜΑ

ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΕΡΥΘΡΟΝ ΣΤΡΑΤΟΝ ΚΑΙ ΤΟΝ ΡΩΣΙΚΟΝ ΛΑΟΝ ΑΠΟ ΤΟ ΒΡΕΤΑΝΝΙΚΟΝ ΕΘΝΟΣ

Σας διαβιβάζω εγκάρδιον χαιρετισμόν με την ευκαιρίαν της λαμπράς νίκης που εσημειώσατε, εκδιώξαντες τους επιδρομείς από το έδαφος Σας και συντρίψαντες την ναζιστικήν τυραννίαν. Πιστεύω σταθερώς ότι από την φιλίαν και την αμοιβαίαν κατανόησιν μεταξύ του βρεταννικού λαού και του ρωσικού λαού εξαρτάται το μέλλον της ανθρωπότητος. Εδώ, εις την νησιωτικήν πατρίδα μας, σήμερα Σας σκεπτόμεθα πολύ συχνά και Σας αποστέλλομεν από το βάθος τής καρδιάς μας ευχάς δια ευτυχίαν και αίσιον μέλλον. Η επιθυμία μας είναι τώρα, έπειτα από τόσας θυσίας και τόσα δεινά εις την θλιβεράν κοιλάδα που επεράσαμε μαζί, συνδεόμενοι με πιστήν φιλίαν και αμοιβαίαν συμπάθειαν, να ημπορέσωμε να προχωρήσωμεν πιο πέρα, κάτω από τον λαμπρόν ήλιον της νικηφόρου ειρήνης. Παρακάλεσα την γυναίκα μου να διαβιβάση εις όλους Σας αυτά τα λόγια φιλίας και θαυμασμού».

Το μήνυμα του Τρούμαν

«Αριθ. 314

Ελήφθη την 8 Μαΐου 1945

Ο ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΠΡΟΣ ΤΟΝ ΣΤΡΑΤΑΡΧΗΝ ΣΤΑΛΙΝ

Τώρα που τα σοβιετο- αγγλο- αμερικανικά στρατεύματα εξηνάγκασαν τας στρατιάς των φασιστών επιδρομέων να συνθηκολογήσουν άνευ όρων, επιθυμώ να μεταδώσω προς Σας και δι’ Υμών προς τας ηρωικός Σας στρατιάς τα θερμά συγχαρητήρια του λαού μας και της Κυβερνήσεώς του. Εκτιμώμεν μεγάλως την μεγαλειώδη συμβολήν της πανισχύρου Σοβιετικής Ενώσεως εις την υπόθεσιν του πολιτισμού και της ελευθερίας.

Διεδηλώσατε την ικανότητα ενός φιλελευθέρου και εις ύψιστον βαθμόν ανδρείου λαού να συντρίψη τας κακάς δυνάμεις της βαρβαρότητος, οσονδήποτε ισχυραί και αν είναι αύται. Επ’ ευκαιρία της κοινής μας νίκης χαιρετίζομεν τον λαόν και τας στρατιάς της Σοβιετικής Ενώσεως και την ανυπέρβλητον ηγεσίαν τους.

Θα αποτελέση χαράν δι’ εμέ αν θελήσετε να μεταβιβάσετε τα αισθήματα αυτά εις τους οικείους διοικητάς Σας επί του πεδίου τής μάχης.

Χάρρυ Σ. ΤΡΟΥΜΑΝ»

Ο μεγαλύτερος όλων των πολέμων

Η αντιφασιστική νίκη των λαών έχει πολλές και πολυδιάστατες πλευρές. Κι ίσως ο καλύτερος τρόπος για να το αντιληφθούμε αυτό είναι να αναλογιστούμε πάνω στο κόστος που είχε ο Β΄’ Παγκόσμιος πόλεμος για ολόκληρο το ανθρώπινο γένος.

Ο πόλεμος αυτός κράτησε έξι χρόνια. Αγκάλιασε την Ευρώπη, την Ασία, την Αφρική και την Ωκεανία, δηλαδή μια έκταση 22 εκατ. τετρ. χλμ. Στην τροχιά του πολέμου σύρθηκαν 1.700 εκατ. άνθρωποι, δηλ. πάνω από τα τρία τέταρτα του πληθυσμού της γης. Στη διάρκειά του, διεξάγονταν πολεμικές αναμετρήσεις στα εδάφη 40 κρατών. Επιστρατεύθηκαν στα όπλα 110 εκατ. άτομα που σημαίνει 40 εκατ. περισσότεροι απ’ ό,τι στον πρώτο παγκόσμιο πόλεμο. Για έναν τέτοιο πόλεμο είναι αδύνατο να υπολογίσει κανείς με ακρίβεια τις υλικές ζημιές που προξένησε ή τα χρηματικά ποσά που ξοδεύτηκαν, όπως είναι, επίσης, αδύνατο να καθοριστεί με ακρίβεια ο αριθμός των ανθρώπων που κάηκαν στις φλόγες του. Ακριβώς γι’ αυτό το λόγο- και πέρα από τις περιπτώσεις που κυριάρχησε η μεταπολεμική πολιτική σκοπιμότητα- στις ιστορικές μελέτες συναντάμε συχνά διαφορετικά στοιχεία και μάλιστα με μεγάλες αποκλίσεις (Παρακάτω χρησιμοποιούμε τα περισσότερο αποδεκτά στοιχεία).

Το κόστος σε ανθρώπους

Χοντρικά υπολογίζεται ότι στον Β’ Παγκόσμιο πόλεμο χάθηκαν συνολικά περί τα 50 εκατ. ανθρώπων (άλλοι υπολογισμοί μιλούν για 80 εκατ.)- τέσσερις με πέντε φορές πιο πολλοί απ’ ό,τι στο διάστημα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου 1914- 1918 (στον Α’ Παγκόσμιο πόλεμοι οι νεκροί υπολογίζονται από 10 έως 17 εκατ. ενώ άλλοι υπολογισμοί κάνουν λόγο για πάνω από 50 εκατ.). Η Σοβιετική Ένωση είχε 20.000.000 θύματα, η Πολωνία 4.200.00 (σοβιετικές πηγές μιλούν για πάνω από 6 εκατ.), η Κίνα 2.200.000 (σοβιετικές πηγές μιλούν για 10 εκατ.) η Γιουγκοσλαβία 1.700.000, η Γαλλία 600.000, οι ΗΠΑ 406.000, η Μ. Βρετανία 388.000, η Τσεχοσλοβακία 366.000, η Ελλάδα πάνω από 400.000 (μαζί με τους αμάχους) κ.ο.κ. Στις χώρες του φασιστικού άξονα ο αριθμός των θυμάτων κατανέμεται ως εξής: Γερμανία 4.200.000 (Σοβιετικές πηγές μιλούν για 7 εκατ.), Ιαπωνία 1.219.000 (Σοβιετικές πηγές μιλούν για 2 εκατ.) και Ιταλία 410.000.

Σύμφωνα με υπολογισμούς που είναι γενικώς παραδεκτοί στη διάρκεια της φασιστικής κατοχής στην Ευρώπη, στα στρατόπεδα συγκέντρωσης εξοντώθηκαν 12 εκατομμύρια άνθρωποι εκ των οποίων τα περίπου 6 εκατ. είναι εβραίοι. Αναλυτικότερα ο σφαγιασμός των Εβραίων παρουσιάζει την εξής εικόνα: Πολωνία 2.900.000, κατεχόμενη Ρωσία 1.000.000, Ρουμανία 400.000, Τσεχοσλοβακία 300.000, Γερμανία 200.000, Ουγγαρία 200.000, Λιθουανία καί Λετονία 200.000. Άλλες χώρες (Δανία, Ολλανδία, Βέλγιο, Γαλλία, Ιταλία, Βουλγαρία, Γιουγκοσλαβία, Αυστρία, Ελλάδα) 700.000. Μόνον 100.000 επέζησαν των στρατοπέδων συγκεντρώσεως. Επίσης, διείδαν εγκαίρως τον κίνδυνο 280.000 Εβραίοι οι οποίοι, από το 1933 ως το 1940, έφυγαν από την Ευρώπη για τις Η.Π.Α., τη Νότιο Αμερική, την Αγγλία και την Ιαπωνία.

Το κόστος σε χρήμα

Το σύνολο των χρημάτων που ξοδεύτηκαν για τη διεξαγωγή του πολέμου- μαζί με το κόστος των καταστροφών που προξένησε- αγγίζει το αστρονομικό ποσό των 4 τρισεκατομμυρίων δολαρίων. Το συνολικό ύψος των ζημιών από τις καταστροφές στις ευρωπαϊκές χώρες υπολογίζεται στα 260 δισ. δολάρια εκ. των οποίων τα 128 δισ. δολάρια αναλογούν στην Σοβιετική Ένωση της οποίας οι συνολικές πολεμικές δαπάνες μαζί με το κόστος των καταστροφών αγγίζουν τα 485 δισ.. δολάρια (σοβιετικά στοιχεία). Σύμφωνα με τους υπολογισμού του πανεπιστημίου της Ουάσιγκτον το σύνολο των πολεμικών δαπανών όλων των εμπολέμων ξεπέρασε το ένα τρισ. δολάρια και οι καταστροφές ιδιωτικών περιουσιών άγγιξαν τα 233 δισ. δολάρια. Κατά την ίδια πηγή, οι πολεμικές δαπάνες των κυριότερων εμπόλεμων κρατών κατανέμονται ως εξής: ΗΠΑ 330 δισ. δολάρια, ΕΣΣΔ 192 δισ. δολάρια, Μ. Βρετανία 120 δισ. δολάρια, Γερμανία 273 δισ. δολάρια, Ιταλία 94 δισ. δολάρια και Ιαπωνία 56 δισ. δολάρια.

Είναι κοινώς αποδεκτό πως η Σοβιετική Ένωση σήκωσε το κύριο βάρος του Β’ Παγκοσμίου πολέμου. Στις μάχες που έγιναν στο σοβιετογερμανικό μέτωπο η χιτλερική Γερμανία έχασε το 80% της δύναμης της. Από τις 22/6/1941 που τα ναζιστικά στρατεύματα εισέβαλαν στην ΕΣΣΔ ως τις 9/5/1945, στο Ανατολικό μέτωπο καταστράφηκαν ή αιχμαλωτίστηκαν 607 γερμανικές μεραρχίες. Ο Σοβιετικός στρατός έδωσε σκληρές μάχες, για 1.418 μέρες και νύχτες. Κάθε λεπτό του πολέμου υπήρχαν κατά μέσο όρο 9 νεκροί, κάθε ώρα 507 και κάθε μέρα 1.400. Δύο στους πέντε νεκρούς, στο Β’ Παγκόσμιο πόλεμο, ήταν Σοβιετικοί πολίτες. Εξίσου κολοσσιαίες ήταν οι υλικές ζημιές της ΕΣΣΔ στον πόλεμο, μεγαλύτερες απ’ αυτές των υπολοίπων χωρών. Οι χιτλερικοί κατέστρεψαν 1.710 σοβιετικές πόλεις και κωμοπόλεις, έκαψαν και ξεθεμελίωσαν πάνω από 70 χιλιάδες χωριά, κατέστρεψαν 32 χιλιάδες περίπου βιομηχανικά εργοστάσια, 65.000 χιλιόμετρα σιδηροδρομικές γραμμές, λήστεψαν 98 χιλιάδες κολχόζ, 1.876 σοβχόζ, 2.890 μηχανοτρακτερικούς σταθμούς.

Είναι αλήθεια πως ο πόλεμος- ο κάθε πόλεμος- πέραν των άλλων είναι και μια τεράστια οικονομική επιχείρηση με βραχυπρόθεσμα και μακροπρόθεσμα κέρδη και ζημιές για τους εμπολέμους. Παρά την τεράστια καταστροφή που προκάλεσε στην ανθρωπότητα, ο Β’ Παγκόσμιος πόλεμος υπήρξε κερδοφόρος για ορισμένες χώρες. Σύμφωνα με βρετανικές πηγές, ορισμένες χώρες πλούτισαν από τις βιομηχανικές απαιτήσεις του πολέμου. Την πρώτη θέση σ’ αυτές τις χώρες καταλαμβάνουν οι Η.Π.Α. που το τέλος του πολέμου τις βρήκε να έχουν ενεργητικό 1.422 εκατ. λίρες.

Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη
Εργατικός Αγώνας