Εργατικός Αγώνας

Η τσάντα στο σχολείο και τα μυαλά στα κάγκελα

Γράφει ο Παναγιώτης Ζαβουδάκης.

Όλο εμένανε σηκώνει

να πω μάθημα η δασκάλα.

Θα τη σφάξω σαν κουνέλι

και θα βγω να παίξω μπάλα.

Δεν ξέρουμε αν αυτός ο στίχος που τραγούδησε πριν χρόνια ο Τζίμης Πανούσης ανάγκασε την ηγεσία του υπουργείου Παιδείας να θεσπίσει «δράση» για να τερματιστεί η «σκληρή» κατ’ οίκον εργασία. Ούτε αν η «δράση» με τον βαρύγδουπο τίτλο «η τσάντα στο σχολείο» θα σώσει από τη σφαγή τις… δασκάλες αφού πλέον οι μαθητές δεν θα έχουν δουλειά για το σπίτι και θα μπορούν να παίξουν μπάλα. Ας αφήσουμε όμως τα αστεία για ένα εκπαιδευτικό ζήτημα κι ας προσπαθήσουμε να το δούμε στις (όποιες) σοβαρές διαστάσεις του.

Με την Φ.7/219218 /Δ1 της 13ης/12/2017 απόφαση του ο υπουργός Παιδείας ενέκρινε την εισήγηση του Ινστιτούτου Εκπαιδευτικής Πολιτικής για την υλοποίηση της «δράσης» με θέμα «η τσάντα στο σχολείο» η οποία άρχισε ήδη να εφαρμόζεται πιλοτικά από τις αρχές Ιανουαρίου 2018 μέχρι τη λήξη της σχολικής χρονιάς ενώ εξαγγέλθηκε ήδη η επέκταση της με τη νέα σχολική χρονιά. Σύμφωνα λοιπόν με αυτή την απόφαση, καθιερώνεται η παραμονή τα μαθητικής τσάντας στο σχολείο για ένα τουλάχιστο σαββατοκύριακο το μήνα. Η επιλογή του συγκεκριμένου σαββατοκύριακου επαφίεται στο σύλλογο διδασκόντων κάθε σχολείου στον οποίο δίνεται η δυνατότητα να καθορίσει και άλλα σαββατοκύριακα πέραν του υποχρεωτικού.

Στην υπουργική απόφαση επισημαίνεται «ότι η παραμονή της τσάντας στο σχολείο δεν αποτελεί μια συμβολική παρέμβαση, αλλά επιδιώκεται οι μαθητές και οι μαθήτριες να μην ασχολούνται με την προετοιμασία μαθημάτων κατά τη διάρκεια αυτού του Σαββατοκύριακου». Το σκεπτικό της είναι η «οργάνωση της μελέτης των μαθητών και των μαθητριών, καθώς και ο χρόνος που απαιτείται καθημερινά για την υλοποίηση των κατ’ οίκον εργασιών αποτελούν ζητήματα που συνδέονται άμεσα με τη μάθηση, την ανάπτυξη και τον ελεύθερο χρόνο των παιδιών». Υποστηρίζει ότι η «συγκεκριμένη δράση συμβάλλει σε μια γενικότερη επανεκτίμηση της σημασίας και του ρόλου των εργασιών στο σπίτι σε σχέση με τον ελεύθερο χρόνο των μαθητών και των μαθητριών, οδηγώντας σε καλύτερη εξισορρόπηση ανάμεσα στις εργασίες που υλοποιούνται στο σχολείο και στις κατ’ οίκον εργασίες» προσθέτοντας ότι σε «καμία περίπτωση η υλοποίηση της δράσης δεν πρέπει να οδηγήσει σε μετάθεση των κατ’ οίκον εργασιών που συνήθως ανατίθενται το Σαββατοκύριακο στις άλλες μέρες της εβδομάδας».

Στο άκουσμα μιας τέτοιας είδησης η πρώτη σκέψη μιας μεγάλης μερίδας της κοινής γνώμης είναι ότι πρόκειται για ένα προοδευτικό-φιλολαϊκό μέτρο. Ποιος δεν θα ήθελε περισσότερο ελεύθερο χρόνο για τα παιδιά του; Είναι όμως έτσι; Επειδή ο «διάβολος (πολλές φορές και η αλήθεια) κρύβεται στις λεπτομέρειες», ας δούμε μερικές παραμέτρους και επιπτώσεις που θα έχει αυτή η «καινοτομία».

Κατ΄αρχήν να πούμε πως η ιδέα της εκπαίδευσης αποκλειστικά στο σχολείο και καθόλου μελέτης στο σπίτι δεν είναι καινούρια. Κάτι τέτοιο προϋποθέτει σχολικές μονάδες με επάρκεια χώρων και προσωπικού όπου οι μαθητές θα πηγαίνουν το πρωί και θα φεύγουν τις απογευματινές ώρες. Στο τουλάχιστο δεκάωρο αυτό πρόγραμμα οι μαθητές θα περνούν από την κλασσική σχολική διαδικασία το πρωί, θα τρώνε και θα έχουν ελεύθερο χρόνο για παιχνίδι στο σχολικό χώρο και κατόπιν θα μελετούν την ύλη που διδάχτηκε το πρωί μέσα στις σχολικές αίθουσες με άλλους εκπαιδευτικούς από κείνους που είχαν το πρωί και στο τέλος θα επιστρέφουν στο σπίτι χωρίς καμία εκκρεμότητα μέχρι την επόμενη μέρα. Σε ένα τέτοιο σχολείο δε γίνεται λόγος για «τσάντα στο σπίτι» μόνο το σαββατοκύριακο αλλά όλη την εβδομάδα. Στον καπιταλιστικό μεσαίωνα όλα αυτά μπορεί να είναι υλοποιήσιμα από ελάχιστα ιδιωτικά εκπαιδευτήρια –φυσικά με υπέρογκα δίδακτρα- αλλά είναι όνειρα θερινής νυκτός για τα δημόσια σχολεία που καλούνται να μορφώσουν τα παιδιά της εργατικής τάξης. Ας αφήσουμε λοιπόν τα όνειρα κι ας προσγειωθούμε στη ζοφερή καπιταλιστική πραγματικότητα στην οποία οφείλουμε να παρέμβουμε για να την αλλάξουμε.

Ασφαλώς ο αναγνώστης θα πρόσεξε ότι η «καινοτομία» του υπουργείου αποκαλείται «δράση». Αυτό δεν είναι καθόλου τυχαίο. Η ενέργεια αυτή δεν έχει εκπαιδευτικό χαρακτήρα, δεν επιδρά άμεσα δηλαδή στην εκπαιδευτική διαδικασία του ωρολογίου προγράμματος. Αφορά τη μελέτη των μαθητών στον ελεύθερο τους χρόνο. Γι αυτό και αντιμετωπίζεται ως εξωεκπαιδευτική «δράση». Στην ουσία είναι μια προτροπή προς τους γονείς να δίνουν στα παιδιά τους ποιοτικό ελεύθερο χρόνο. Λες κι εκείνοι μπορούν αλλά δε θέλουν. Με άλλα λόγια, κατά τους «παιδαγωγούς» του υπουργείου, φταίει το σχολείο που βάζει πολλές κατ’ οίκον εργασίες και εμποδίζει την οικογένεια του ανέργου ή του τετραωρίτη να πάει τα παιδιά της στο θέατρο, τον κινηματογράφο, το μουσείο, τον αρχαιολογικό χώρο, τον παιδότοπο… Και μόλις το εμπόδιο αρθεί, η οικογένεια αυτή θα μπορεί να απολαμβάνει ποιοτικό χρόνο. Η υποκρισία σε όλο της το μεγαλείο, χωρίς καθόλου τσίπα.

Θεωρητικά η «δράση» αποτρέπει κάποιους εκπαιδευτικούς να φορτώνουν τους μαθητές με αμέτρητες φωτοτυπίες και άλλες «επαναληπτικές» εργασίες. Τίποτα σωστότερο από αυτό. Όμως, το φαινόμενο αυτό δεν έχει πλέον την έκταση που του αποδίδεται είτε γιατί οι εκπαιδευτικοί αυτής της αντίληψης έχουν –ευτυχώς- μειωθεί, αλλά κυρίως λόγω της μνημονιακής λιτότητας που καθιστά απαγορευτική για τις σχολικές μονάδες την αγορά γραφικής ύλης και γραφίτη σε ποσότητες ικανές για να «τραφούν» αυτές οι ενέργειες. Εξάλλου η εμπειρία δείχνει ότι μεγάλο μέρος των μαθητών διεκπεραιώνει αποσπασματικά αυτές τις «εργασίες». Συνεπώς, η δικαιολογία αυτή δεν επαρκεί για να τεκμηριώσει την επιβολή του μέτρου. Μα, τότε, ποιος είναι ο πραγματικός στόχος αυτής της ενέργειας;

Θα ήταν μεγάλο λάθος αν κάποιος προσπαθούσε να αναλύσει αποσπασματικά αυτό το μέτρο. Αν το συνδυάσει, όμως, με τις υπόλοιπες εξελίξεις στην πρωτοβάθμια εκπαίδευση σε βάθος τουλάχιστον δεκαετίας, θα έχει συνθέσει ένα αρκετά ενδιαφέρον παζλ.

Μια «ψηφίδα» αυτού του παζλ είναι η αλλαγή των σχολικών βιβλίων που ξεκίνησε το 2007 και έχει «εφοδιάσει» το σχολείο με δυσνόητα για το μαθητή και άχρηστα για τον εκπαιδευτικό βιβλία που έχουν ένα κοινό χαρακτηριστικό: βομβαρδισμό του μαθητή με άχρηστες πληροφορίες που αποσπούν την προσοχή του από τον υπό εξέταση μαθησιακό στόχο, τον μπερδεύουν και, τελικά, του σμπαραλιάζουν το όποιο ενδιαφέρον για παρακολούθηση. Βιβλία που «μαθαίνουν» στα παιδιά την προστακτική με τη μέθοδο των… μαγειρικών συνταγών και της συγγραφής προσκλήσεων σε παιδικά πάρτι, τα μαθηματικά με προβλήματα γύρω από το πόσα κερδίζει ο Μπιλ Γκέιτς σε μια ημέρα ή ένα χρόνο και την ιστορία με ανοησίες για το πώς «οι δήμοι αναστατώνουν την πρωτεύουσα με τη “στάση του νίκα”» θέλοντας έτσι να μάθει το παιδί πόσο «επιζήμιο» είναι να διεκδικεί το δίκιο του. Βιβλία που δεν έχουν αρχή, μέση και τέλος σε σημείο που αρκετοί εκπαιδευτικοί, κάνοντας την ανάγκη φιλοτιμία, να δίνουν δικές τους σημειώσεις-επεξηγήσεις ώστε να περιορίζεται η σύγχυση των μαθητών. Σε όλα αυτά πρέπει να προστεθεί και η εισαγωγή της «διαθεματικής εκπαίδευσης» και των νέων προγραμμάτων σπουδών που δίνουν μεγαλύτερη σημασία σε «δράσεις» παρά στο μαθησιακό σκέλος της εκπαίδευσης.

Μια άλλη «ψηφίδα» είναι η υποχρηματοδότηση της εκπαίδευσης που στερεί από τις σχολικές μονάδες κονδύλια για την κάλυψη υλικοτεχνικών προβλημάτων και καθιστά τη σχολική καθημερινότητα βασανιστική για μαθητές και εκπαιδευτικούς.

Μια τρίτη «ψηφίδα» είναι η υποστελέχωση των σχολικών μονάδων ή η στελέχωσή τους με αναπληρωτές και ωρομίσθιους κακοπληρωμένους από τα κονδύλια των ΕΣΠΑ εκπαιδευτικούς στη μέση της σχολικής χρονιάς. Η μετακίνηση δασκάλων από την πρωινή ζώνη στο ολοήμερο και τούμπαλιν απλά για να μη γίνουν προσλήψεις νέων εκπαιδευτικών.

Έτσι, λοιπόν, η πιο πρόσφατη «ψηφίδα» με την «τσάντα στο σχολείο» δεν είναι τίποτα περισσότερο από ένα ακόμη τούβλο στον τοίχο της σχεδιασμένης υποβάθμισης του δημόσιου σχολείου.

Στόχος των αντιδραστικών σχεδιασμών της ΕΕ είναι η συρρίκνωση και υποβάθμιση της δημόσιας εκπαίδευσης που θα πρέπει να παρέχει στα παιδιά της εργατικής τάξης όχι γνώση αλλά πληροφορίες και δεξιότητες ώστε να γίνουν φτηνό εργατικό δυναμικό που θα γνωρίζει τα στοιχειώδη για τις πρακτικές εργασίες και τίποτα παραπάνω. Όσοι μέλλουν να γίνουν στελέχη και διαχειριστές του συστήματος θα πρέπει να το κάνουν με το αζημίωτο φοιτώντας σε εκπαιδευτικά εκπαιδευτήρια που θα πληρώνουν αδρά. Φυσικά τέτοια δυνατότητα δεν την έχουν -και ποτέ δεν θα την αποκτήσουν- τα παιδιά των ανέργων, των υποαπσχολούμενων και των μικρομεσαίων. Μιλάμε, λοιπόν, για αναβίωση της ταξικής εκπαίδευσης των αρχών του 20ου αιώνα στην πιο απάνθρωπη μορφή της, την παγκοσμιοποιημένη. Δεν είναι ελληνικό το φαινόμενο. Και σε άλλες χώρες η δημόσια εκπαίδευση συρρικνώνεται και ευτελίζεται. Χαρακτηριστικό είναι το παράδειγμα της Γαλλίας όπου καθιερώθηκε το εκπαιδευτικό τετραήμερο καθώς εκτός του σαββατοκύριακου τα δημοτικά σχολεία και νηπιαγωγεία παραμένουν κλειστά και την Τετάρτη.

Οι ευθύνες της κυβέρνησης για το αίσχος της απαξίωσης της Παιδείας είναι μεγάλες όσο μεγάλες ήταν και των προηγούμενων κυβερνήσεων που διαχειρίστηκαν και εφάρμοσαν τις εντολές των «παιδαγωγών» του καπιταλισμού. Το εργατικό και λαϊκό κίνημα πρέπει να τις αποδώσει στο ακέραιο χωρίς να ξεχνά πως το κύριο μέτωπο δεν είναι ενάντια στους ντόπιους διαχειριστές αλλά στους σχεδιαστές και οργανωτές «της αλλοδαπής». Αυτοί είναι ο κύριος στόχος κι όχι οι μιας χρήσης εντολοδόχοι τους.

Το τραγούδι με το οποίο ξεκινήσαμε μιλά για τα «μυαλά στα κάγκελα του αόρατου εχθρού». Εδώ συμφωνούμε κατά το ήμισυ. Ναι, τα μυαλά τα δικά μας και των παιδιών μας πάνε τα κρεμάσουν στα κάγκελα. Όμως, ο εχθρός δεν είναι καθόλου αόρατος. Είναι ορατός «δια γυμνού οφθαλμού». Είναι η πανευρωπαϊκή δικτατορία των αγορών και της εκμετάλλευσης ανθρώπου από άνθρωπο. Είναι η ΕΕ. Κι αυτή πρέπει να αντιπαλεύουμε, από αυτή πρέπει να απαλλαγούμε για να υπάρξει βελτίωση όχι μόνο στην παιδεία, την υγεία ή την οικονομία αλλά και για την πραγματική ανά(σ)ταση της χώρας μας και του λαού της.

 

 

Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη
Εργατικός Αγώνας