Εργατικός Αγώνας

Τα Paradise Papers, το ηθικό και το δίκαιο

Γράφει ο Γεράσιμος Αραβανής.

Η διαρροή των Paradise Papers προκάλεσε έκπληξη και παγκόσμια αναταραχή. Η αξία τους δεν έγκειται κυρίως στο γεγονός ότι χειροπιαστά αποδεικνύουν πως υπάρχει τεράστιος πλούτος, αυτά είναι γνωστά, ο λαός είναι υποψιασμένος, το έχει τούμπανο… Η αξία τους έγκειται στα συγκεκριμένα ονόματα που περιλαμβάνουν, όσα διαβάσαμε και όσα θα διαβάσουμε και θα ακούσουμε το επόμενο διάστημα.

Η βασίλισσα της Αγγλίας, ο πρίγκιπας Κάρολος, όλο το επιτελείο του Τραμπ, το σόι του Ερντογάν, πρωθυπουργοί και πολιτικά στελέχη, επιχειρηματίες και η αφρόκρεμα των καλλιτεχνών, όλοι αυτοί περιλαμβάνονται στη συγκεκριμένη λίστα. Μεταξύ αυτών και 130 Έλληνες πλούσιοι, στη εποχή της χρεοκοπίας της χώρας.

Ο πλούτος που έχει συσσωρευτεί στον πλανήτη είναι κολοσσιαίος. Ενδεικτικό είναι το εξής στοιχείο: Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής η αξία των προϊόντων που παρήγαγε ο αμερικανός εργάτης το τέλος της δεκαετίας του ’50 με 40 ώρες εργασία το 2010 το παρήγαγε με 10 ώρες εργασία. Το αντίστοιχο ισχύει για όλο τον ανεπτυγμένο κόσμο.

Και όμως η ανέχεια παγκόσμια είναι πολύ μεγάλη. Στις Ηνωμένες Πολιτείες Αμερικής οι φτωχοί είναι περισσότεροι από 50 εκατομμύρια και οι ανασφάλιστοι σχεδόν 50 εκατομμύρια. Οι μισθοί συνεχώς μειώνονται παγκόσμια και προκειμένου να μειωθεί η ανεργία εφεύραν τη μερική απασχόληση, μια θέση εργασίας να μοιράζεται σε δύο και τρεις εργαζόμενους και αντίστοιχα οι αποδοχές να είναι 250, 300 ή 400 € και σε αρκετές ευρωπαϊκές χώρες ακόμα λιγότερα, οι συντάξεις έγιναν επιδόματα. Επίσης σχεδόν ένας στους τρεις κατοίκους του πλανήτη ζουν με λιγότερο από ένα -δύο ευρώ μισθό το μήνα.

Είναι φανερό ότι τον πλούτο που δεν απολαμβάνουν οι παραγωγοί, αυτοί που εργάζονται και σε τελική ανάλυση ο λαός, τον συσσωρεύουν ελάχιστοι, οι μεγάλοι επιχειρηματίες, οι μεγαλέμποροι, οι εφοπλιστές, όσοι διαθέτουν μεγάλη κινητή και ακίνητη περιουσία. Και για να είμαστε πιο σαφείς αυτός είναι ο καπιταλισμός. Ο πλούτος αυξάνει, ελάχιστοι τον καρπώνονται, αυτοί εξουσιάζουν τα πάντα και η ζωή της μεγάλης λαϊκής πλειοψηφίας συνεχώς γίνεται πιο δύσκολη και η προοπτική της νεολαίας πιο γκρίζα.

Έχει ξεσπάσει στη χώρα μας πολύ μεγάλη συζήτηση, ποιος, τι, ποιοι άλλοι και μαζί ένα σημαντικό ζήτημα: Είναι νόμιμα τα χρήματα αυτά που πήγαν στους φορολογικούς παραδείσους, πλήρωσαν φόρους ή φοροδιαφεύγουν και άρα είναι παράνομα; Επίσης είναι ηθικό να εξάγουν τα χρήματά τους ορισμένοι και να μην πληρώνουν φόρους ή ακόμη περισσότερο αυτό να γίνεται στην Ελλάδα της κρίσης; Από τη μια μεριά δηλαδή τίθεται το δίκαιο και από την άλλη το ηθικό.

Δεν αποκλείεται να αποδειχθεί ότι σοβαρά ποσά από αυτά κινήθηκαν με νόμιμες διαδικασίες. Πλήρωσαν οι κάτοχοί τους φόρους, πολλές φορές ελάχιστους, στη χώρα από την οποία εξήχθησαν, μεγάλες εταιρείες εγκαθίστανται σε φορολογικούς παραδείσους, ή δημιουργούν δεκάδες και εκατοντάδες υπεράκτιες επιχειρήσεις, ένα πολυδαίδαλο δηλαδή σύστημα για να μην μπορεί να ελεγχθεί και κατά αυτόν τον τρόπο πληρώνουν ελάχιστους φόρους ή καλύπτουν παράνομες και εγκληματικές δραστηριότητες. Όλα αυτά στο σύστημα που ζούμε είναι απολύτως νόμιμα. Με τη δημιουργία της ΕΕ, ισχύουν οι περιβόητες τέσσερις ελευθερίες: ελεύθερη εγκατάσταση κεφαλαίων, προϊόντων, υπηρεσιών και εργαζομένων Και όλα αυτά στο πλαίσιο που διαμορφώνουν κάποιοι νόμοι των κρατών είναι εντελώς νόμιμα.

Είναι όμως και ηθικά, τίθεται το ερώτημα; Εξαρτάται.

Το νόμιμο, δηλαδή το δίκαιο και το ηθικό δεν είναι εύκολο να διαχωριστούν, τουλάχιστον στις ταξικές κοινωνίες. Το νόμιμο για τον καπιταλισμό και το κεφάλαιο είναι ό,τι ορίζουν οι νόμοι, αυτό είναι και ηθικό στο σύστημα αυτό. Ο νόμος εκφράζει και το ηθικό. Νόμιμη η εκμετάλλευση, νόμιμος ο πλούτος και η φτώχεια, η κυριαρχία και η καταπίεση. Στο σοσιαλισμό που επιδιώκει όλοι να είναι ίσοι απέναντι στην εργασία, στις αποδοχές, στις απολαβές και στα δικαιώματα και αυτό το ορίζουν οι νόμοι του, όλα αυτά που συζητούμε σήμερα είναι άδικα και φυσικά απολύτως ανήθικα.

Με δύο λόγια κάθε κοινωνία και κάθε τάξη έχει το δίκαιο και την ηθική της, τα δύο αυτά δεν διαχωρίζονται αφού διέπονται από τις ίδιες αρχές. Αυτό ακριβώς ισχύει και στην καπιταλιστική κοινωνία. Για την καπιταλιστική κοινωνία δίκαιο και ηθικό είναι το κεφάλαιο να πηγαίνει εκεί που πληρώνει λιγότερους φόρους, έχει πολύ λιγότερα έξοδα, δίνει μικρότερους μισθούς και κερδίζει πιο πολλά.

Αμέσως με το που είδαν το φως της δημοσιότητας τα πρώτα στοιχεία από αυτές τις λίστες οι πολιτικές ηγεσίες της χώρας άρπαξαν την ευκαιρία για να τοποθετηθούν και να αξιοποιήσουν το θέμα. Ο Κ. Μητσοτάκης κάλεσε την κυβέρνηση να διαλευκάνει την υπόθεση, όσον αφορά τα ονόματα ελλήνων, συμπληρώνοντας με νόημα ότι χρειάζεται προσοχή γιατί μπορεί να είναι νόμιμες οι διαδικασίες και τα ποσά αυτά. Ο Α. Τσίπρας θέλησε να βγάλει το ΣΥΡΙΖΑ έξω από το κάδρο, μίλησε για την ηθική μερίδας επιχειρηματιών και εκτόξευσε απειλές, θεωρώντας ότι αυτή η υπόθεση δεν αφορά το κόμμα και τα στελέχη του. Από τη στιγμή όμως που διάλεξε να υπηρετήσει το κράτος και τα συγκεκριμένα συμφέροντα που εκφράζει, όπως και την ΕΕ δεν μπορεί να διαχωριστεί από την αδικία και τη διαφθορά που οι συγκεκριμένες λίστες ανέδειξαν.

Το καπιταλιστικό σύστημα δεν μπορεί να λειτουργήσει με άλλο τρόπο, με άλλους κανόνες και ηθική, παρά μόνο με φορολογικούς παραδείσους, με ταξικούς νόμους, με εκμετάλλευση, με πλήρη ασυδοσία του κεφαλαίου και αυτό δεν αλλάζει όσα και αν λένε ή προσπαθούν να διορθώσουν κάποιοι. Την αδικία και την αθλιότητα του συστήματος ή την υπηρετείς ή περνάς «απέναντι» και ο ΣΥΡΙΖΑ διάλεξε να την υπηρετήσει.

Η ουσία στην οποία πρέπει να μείνουμε είναι ότι σήμερα ο πλούτος είναι τεράστιος, οι δυνατότητες για ανθρώπινη ζωή με όλες τις βασικές ανέσεις για τα 7 δισεκατομμύρια κατοίκους του πλανήτη όλοι δέχονται ότι υπάρχουν. Τα αγαθά αυτά τα στερούνται οι λαοί για το λόγο ότι τα ιδιοποιούνται ελάχιστοι. Αν δεν χάσουν όλοι αυτοί τη συγκεκριμένη δυνατότητα η κατάσταση δεν διορθώνεται. Αυτό μπορεί να γίνει μόνο με το πέρασμα της εξουσίας και των μέσων παραγωγής και του πλούτου στα χέρια των εργαζομένων, όλης της κοινωνίας.

Αυτό πρέπει να συνειδητοποιηθεί πλατιά και να γίνει οδηγός των ενεργειών και της δράσης μας.

Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη
Εργατικός Αγώνας