Εργατικός Αγώνας

21η Απρίλη 1967 (Μαρτυρία)

Του Βασίλη Καλαματιανού.

Η προηγούμενη ημέρα ήταν όπως οι άλλες, τελείωσε με τον συνήθη τρόπο. Οι δύο άντρες της ασφάλειας, αφού μας παρακολουθούσαν προκλητικά μάς ακολούθησαν μέχρι το σπίτι μας (Γκορτσολόγου και Όθωνος – Αμαλίας) γύρω στα μεσάνυχτα και η παράσταση της ημέρας έλαβε τέλος.

 Την 21η πρωί-πρωί πηγαίνοντας για δουλειά (Κ. Παλαιολόγου 52) ο Μπάμπης, σερβιτόρος στο Φεντάντη, χαμηλόφωνα μου λέει: «Δικτατορία». Το ραδιόφωνο στου Μιχελάκου έχει δημοτικά τραγούδια, «σήκω Διαμάντω να πας για ξύλα» και αναστολή άρθρων του Συντάγματος, υπογράφει ο Κωνσταντίνος Βασιλεύς των Ελλήνων. Οι βραδινοί άνδρες της ασφάλειας είναι εκεί. Τα τηλέφωνα κομμένα, τα TAXI απαγορεύεται να βγουν έξω από τα γεφύρια της Σπάρτης, οι εφημερίδες δεν θα κυκλοφορήσουν.

Έχει απλωθεί ένα σκηνικό αγωνίας και τρόμου. Κατά τις 10:30 ο ένας της ασφάλειας μπαίνει στο μαγαζί. «Το σακάκι σου και πάμε» μου λέει. «Χαρτί από τον εισαγγελέα» του απαντώ. Και η ανταπάντηση: «Σήμερα και εσύ το ξέρεις και εγώ το ξέρω ότι δε χρειάζεται». Είχε έρθει ξανά η ώρα της αχαλίνωτης κρατικής και παρακρατικής ασυδοσίας.

Έξω ένα «ντόιτς» με ένστολους και ένοπλους περιμένει και με επιβιβάζουν. Περνούν από το σπίτι του φίλου μου Τάκη Ιατρού. Στον δρόμο βλέπουμε να οδηγούν κρατούμενο τον Θανάση Ρουμελιώτη. Φτάνουμε στο αστυνομικό τμήμα εκεί βρίσκονται ο Βασίλης Μπαρδούνιας και η γυναίκα του Βάσω. Μέχρι το μεσημέρι έχουν ακόμα προσαχθεί οι Γιώργος, Νίκος και Δημήτρης (Φούλης) Παναγάκης.

Κάποια στιγμή ο μοίραρχος μάς είπε: «Όσο είσαστε εδώ σε μένα, δεν κινδυνεύετε. Από εδώ και πέρα;». Αφού μας είπαν να βγάλουμε ζώνες και κορδόνια μάς έβαλαν σε δύο κρατητήρια το ζεύγος Μπαρδούνια σε ένα, οι άλλοι σε άλλο.

Το κρατητήριο δεν είχε παράθυρο, δεν είχε φως, δεν είχα καθίσματα, ταυτόχρονα ήταν και στενό, δεν ήταν δυνατό να καθίσουμε όλοι έστω κάτω στο τσιμέντο. Υπήρχε μόνο ένα «πορτάκι» στην πόρτα που κάθε τόσο το άνοιγε απ’ έξω για να βλέπει ο ένοπλος φρουρός μας. Δεν ήταν δυνατό να κάνουμε τίποτα, υπήρχε όμως ο Φούλης με το απίστευτο ταλέντο του στα σόκιν και το τραγούδι. «Συθέμελα ρίξτε παλάτια και θρόνους» κ.α.

Είχαν περάσει αρκετές ώρες στο κρατητήριο. Κάποια στιγμή η πόρτα ανοίγει και προσταγή: «Καλαματιανός έξω». Βγαίνω, εκτυφλωτικό φως, προβολείς, αυτόματα, πολυβόλα, στρατός και χωροφυλακή, αυτοκίνητα με αναμμένες μηχανές, κάποιος που δεν βλέπω πιθανά μεθυσμένος φωνάζει: «Δεν πρόκειται να υποκύψω στα άτιμα σκυλιά της δεξιάς». Με βγάζουν έξω, με ανεβάζουν στο Ρέο. Ακούω και ο Ιατρού έξω, σε λίγο είναι και αυτός στο Ρέο. Οι συλλήψεις συνεχίζονται, βλέπω τον Μπαμπαστράτη. Σε λίγο όλοι από το κρατητήριο είμαστε στο στρατιωτικό αυτοκίνητο, που ξεκινάει. Συσκότιση, σκοτάδι, οι δρόμοι έρημοι, μας πάνε στις φυλακές, έλεγχος, καταγραφή και κλείσιμο σε θάλαμο.

Όλη τη νύχτα ακούγονταν ποδοβολητά. Το πρωί όταν μας έβγαλαν στο προαύλιο, ήταν γεμάτο από κρατούμενους. Θα είχαν περάσει 1-2 ώρες και από τα μεγάφωνα ακούστηκαν τα ονόματα που είχαμε συλληφθεί μέχρι το προηγούμενο μεσημέρι. «Τα πράγματά σας και στην Πύλη». Για πού όμως;

Μας ανεβάζουν σε Ρέο και ξεκινάει με στρατιωτική συνοδεία. Παίρνουμε τον δρόμο του Γυθείου, περνάμε το ΚΕΕΜ, φτάνουμε στο Γύθειο, μας οδηγούν στις φυλακές. Ένας συγκρατούμενος παλαιός φυλακισμένος μάς λέει να προσέξουμε, να μας καταγράψουν. Η φυλακή είναι γεμάτη στελέχη, μέλη και οπαδοί της ΕΔΑ και της Δημοκρατικής Νεολαίας Λαμπράκη, οι θάλαμοι στο αδιαχώρητο, μένουμε στις σκάλες.

Οι μέρες περνάνε και δεν ξέρουμε τίποτα, φτάνει το Πάσχα, στρατιώτες μάς φέρνουν για πρώτη φορά φαγητό, ψητό σε λαμαρίνες. Στρώνουν εφημερίδες και βάζουν πάνω τις λαμαρίνες, μας μοιράζουν το φαγητό, παίρνουν τις λαμαρίνες, αφήνουν τις εφημερίδες και φεύγουν. Οι εφημερίδες αθόρυβα πήγαν εκεί που έπρεπε, έτσι μέσα από τις εφημερίδες (λογοκριμένες βέβαια) μάθαμε κάποια πράγματα, πρωθυπουργός ο γνωστός σε εμάς Κόλιας και στρατιωτικά.

Τη Δευτέρα του Πάσχα, επετράπει επισκεπτήριο, ένας για τον κάθε κρατούιιενο, δέκα λεπτά από δέκα μέτρα απόσταση, με διαγωριστικά κάγκελα, παρουσία φυλάκων. Το βράδυ ο διευθυντής των φυλακών έκανε καταγραφή των κρατουμένων, καταλάβαμε ότι κάτι θα γίνει. Πράγματι μία η ώρα τη νύχτα, δόθηκε η εντολή, σε μία ώρα έτοιμοι για αναχώρηση. Με στρατιωτικά αυτοκίνητα μάς πήγαν στο λιμάνι, μας έβαλαν σε δυάδες, δεξιά και αριστερά μας ένοπλοι στρατιώτες με πλήρη πολεμική εξάρτηση και εφ’ όπλου λόγχη. Η σκηνή έμοιαζε με την περιγραφή του Κώστα Βάρναλη:

Μουδιασμένα χέρια από καιρό

Χέρι δεξί με χέρι αριστερό

Μουδιασμένο κι’ εκείνο που εκράτει

βαλίτσα ή δέμα για τον Αη Στράτη.

Μας έβαλαν σε αρματαγωγό, ήταν είδη γεμάτο με κρατούμενους από Κρήτη και Μεσσηνία, ψηλότερα και περιφερειακά τα πολυβόλα ήταν στραμμένα εναντίον μας. Το αρματαγωγό ξεκίνησε, για πού όμως; Μετά από μεγάλο χρονικό διάστημα σταμάτησε, έφεραν και άλλους κρατούμενους από Αρκαδία και Αργολίδα, είμαστε στο Ναύπλιο. Το ταξίδι μας στο άγνωστο συνεχίσθηκε μέχρι την 7η Μάη το πρωί που φτάσαμε στη Γυάρο, νησί άνυδρο, τόπος εξορίας από την εποχή της Ρωμαϊκής Αυτοκρατορίας. Εκεί και οι Λάκωνες ακολουθήσαμε τη συνολική διαδικασία και πορεία των 7.500 κρατουμένων. Κάποιοι άρρωστοι, υπερήλικες απολύθηκαν νωρίτερα, κλιμακωτά και άλλοι που αναγκάσθηκαν για διάφορους λόγους να δώσουν την υπογραφή τους, όχι όμως και την ψυχή τους, με πολλούς συναντηθήκαμε στις παράνομες αντιδικτατορικές οργανώσεις. Το στρατόπεδο της Γυάρου έκλεισε τον Νοέμβρη του 1968, νωρίτερα είχαν δημιουργηθεί στρατόπεδα στο Λακί και το Παρθένι της Λέρου, στο Καλάμι στην Κρήτη και των Ωροπό.

Χωρίς δίκη, με ένα χαρτί των Διευθύνσεων Εθνικής Ασφαλείας κάθε χρόνο, που πέρα από τον χαρακτηρισμό «επικίνδυνος» αναφέρει και «είναι εύπορος και ικανός προς εργασία» αυτό κράτησε για άλλους τρία ή και τέσσερα χρόνια. Οι τελευταίοι συμπατριώτες μας Λάκωνες που απολύθηκαν ήταν ο Παναγιώτης Πετροπουλάκης, μεγαλοκτηματίας και ανυποχώρητος ήρωας της Μακρονήσου και ο Σταύρος Μιχαλακάκος, εθελοντής στο μέτωπο της Αλβανίας, ΕΛΑΣίτης και Λοχαγός του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδος.

Αυτά που έγιναν στην περιοχή μας είναι μέρος των όσων συνέβησαν σ’ όλη τη χώρα και δεν υπάρχει αμφιβολία ότι συνέβησαν, όπως και ότι υπήρξαν νεκροί με πρώτο τον Παναγιώτη Ελή στο Ποδηλατοδρόμιο τη δεύτερη ημέρα και τους 150 που έχει δημοσιοποιήσει και μνημονεύει κάθε χρόνο ο ΣΦΕΑ στην εκδήλωση του Πολυτεχνείου.

Στο ερώτημα βέβαια, τι ήταν το πραξικόπημα και γιατί έγινε υπάρχουν διάφορες προσεγγίσεις και απόψεις με παραλλαγές και εκ διαμέτρου αντίθετες. Συνοπτικά καταθέτω την άποψή μου.

• Μελετώντας τα ιδεολογικό-πολιτικά χαρακτηριστικά της Χούντας, πρέπει να καταλήξουμε ότι ήταν Στρατιωτική Φασιστική Δικτατορία. Χαρακτηριστικά ο Γιώργος Σεφέρης με δίστιχο ποίημά του αναφέρει: «Ελλάς· πυρ! Ελλήνων Χριστιανών Πυρ! Τρεις λέξεις νεκρές. Γιατί τις σκοτώσατε;».

• Έγινε γιατί συνέπεσαν επιδιώξεις πολλών εγχώριων και ξένων παραγόντων:

-Χρεοκοπία του τότε πολιτικού συστήματος

-Μεγάλα τμήματα της Άρχουσας Τάξης επεδίωκαν αστικό εκσυγχρονισμό της Κοινωνίας και σταθερότητα πολιτική

-Ρόλο σ’ αυτά έπαιξε η ωμή παρέμβαση των ανακτόρων

-Οι επιδιώξεις των ΗΠΑ – ΝΑΤΟ για τον ρόλο της Ελλάδος στα σχέδιά τους για το Κυπριακό και τη Μ. Ανατολή

-Ακόμη για χτύπημα του ανερχόμενους εργατικού και ιδιαίτερα του αντιπολεμικού – φιλειρηνικού-αντιιμπεριαλιστικού κινήματος

• Μπόρεσε να πετύχει γιατί κυρίαρχη κρατική ιδεολογία και πολιτική ήταν:

-Ο αντικομουνισμός, ο εσωτερικός εχθρός, τα κοινωνικά φρονήματα, το παρακράτος, η Κρατική τρομοκρατία και Βία, τα TEA

-Ανοιχτή προπαγάνδα της δικτατορίας και από τμήματα της τότε Κοινοβουλευτικής δεξιάς

• Ο στρατός, η ύπαρξη παραοργανώσεων από τον ΙΔΕΑ μέχρι τον Παπαδόπουλο και ο κυρίαρχος ρόλος του ΝΑΤΟ στη δομή και τον προσανατολισμό του, στην εξέλιξη και τοποθέτηση των στελεχών του.

Το έργο της Χουντικής Τυραννίας:

• Συλλήψεις πέρα από Κομμουνιστές. Φυλακίσθηκαν αστοί πολιτικοί, όπως ο τότε Πρωθυπουργός ΓΙαν. Κανελόπουλος, Γεώργιος και Ανδρέας Παπανδρέου, Γ. Μαύρος κ.α. Αλλά και στρατιωτικοί, οι Μήνης, Βασιλικόπουλος, Βένης, Κακαράς κ.α.

• Τόποι βασανιστηρίων, ΕΑΤ – ΕΣΑ, Μπογιάτι, Μπουπλουλίνας, Τ’ Σώμα Στρατού και πολλά αστυνομικά τμήματα.

• Κατάργηση Κομμάτων, καθαίρεση όλων των Δημοτικών και Κοινοτικών Συμβουλίων, Κατάργηση σωματείων, επιστημονικών και πολιτιστικών φορέων, διορισμοί πιστών και υπάκουων, απολύσεις από το Δημόσιο.

• Το Πραξικόπημα για την ανατροπή του Μακάριου στην Κύπρο και η κατάληψη του βόρειου τμήματος από την Τουρκία.

Τα πολιτικά αδιέξοδα της Χούντας όπως και το σχέδιο ελεγχόμενου Κοινοβουλευτισμού (Κυβέρνηση Μαρκεζίνη), η αντίσταση του λαού που μεγάλωνε, η προδοσία της Κύπρου και η διεθνής λαϊκή καταδίκη οδήγησαν στη συμβιβαστική λύση του Ιούλη του 1974. Συμβιβασμός ανάμεσα στη στρατιωτική Χούντα, τους πολιτικούς των αστικών κομμάτων , την άρχουσα τάξη και τους Αμερικανούς. Αυτό καθόρισε την πορεία της χώρας, τη μονόπλευρη πολιτική «ανείκομεν στη Δύση» και τις συνέπειες για τον λαό και τη χώρα μέχρι σήμερα.

 

Βασίλης Καλαματιανός

Μέλος του Συλλόγου Φυλακισθέντων Εξορισθέντων Αντιστασιακών 1965-1974

και της Κίνησης Κομμουνιστικών Εργατικός Αγώνας

 

Πηγή: Λακωνικός Τύπος

Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη
Εργατικός Αγώνας