Γράφει ο Τάκης Παπακωνσταντινόπουλος.
Πολλή συζήτηση γίνεται για την “επόμενη μέρα” από την λήξη των μνημονίων που πλησιάζει.
Στο άρθρο αυτό επιχειρείται μια σύντομη και απλή, παρα την πολυπλοκότητά της, προσέγγιση του θέματος για την μεταμνημονιακή εποχή.
Τι είναι τα μνημόνια; Είναι μια σειρά προγραμμάτων τα οποία χρηματοδοτούν την Ελλάδα από τα ευρωπαϊκά κράτη και το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο με απαραίτητη προϋπόθεση την υλοποίηση εξοντωτικών για τον λαό μέτρων και μεταρρυθμίσεων.
Σκοπός, κατά την άποψη των δανειστών, είναι όταν μια χώρα βγει από αυτά τα προγράμματα να είναι σε θέση να καλύψει τις υποχρεώσεις της εξασφαλίζοντας χρηματοδότηση από τις αγορές με επιτόκια που να μην είναι απαγορευτικά.
Και το σενάριο της κυβέρνησης που περιέχει πολύ δόση αισιοδοξίας, είναι ότι η ελληνική οικονομία ανακάμπτει σταθερά, η κανονικότητα επιστρέφει στη χώρα και η Ελλάδα τον Αύγουστο “βγαίνει από τα μνημόνια”.
Και το ακόμα πιο αισιόδοξο σενάριο είναι να μην χρειαστεί η χώρα μας μια επιπλέον χρηματοδότηση, ονομαζόμενη “προληπτική γραμμή πίστωσης” που θα διασφάλιζε την ομαλή της επιστροφή στις αγορές .
Οι άλλες χώρες, δηλαδή η Ιρλανδία, η Πορτογαλία, η Ισπανία, η Κύπρος, που πέρασαν και αυτές από το στάδιο της δημοσιονομικής προσαρμογής αποφάσισαν να μην κάνουν χρήση της προληπτικής γραμμής πίστωσης και το ίδιο επιθυμεί να κάνει και η ελληνική κυβέρνηση αν βέβαια αυτό είναι εφικτό, ώστε να δείξει πως έχει επανέλθει στην ομαλότητα.
Αλλά ακόμα και αν τα πράγματα πάνε έτσι όπως η κυβέρνηση τα “ονειρεύεται”, πάλι η Ελλάδα θα είναι σε καθεστώς εποπτείας και δεν θα έχει περιθώρια ελιγμών αφού το χρέος της στην συντριπτική του πλειοψηφία το οφείλει στους Ευρωπαίους εταίρους και το ΔΝΤ και αυτοί θέλουν να εξασφαλιστούν ότι θα πάρουν τα λεφτά τους πίσω.
Τα περί “καθαρής εξόδου” που πιπιλίζει η κυβέρνηση είναι καθαρή απάτη. Είναι γνωστό ότι καμία χώρα δεν βγαίνει από την επιτήρηση αν δεν αποπληρώσει το 75% του χρέους της.
Στο σημείο αυτό να τονιστεί ότι η περίφημη ρύθμιση του χρέους που πανηγυρίζει η κυβέρνηση προβλέπει την διευθέτησή του μέχρι το 2032 και δεν προβλέπει καμία ρύθμιση από το 2032 έως το 2060.
Στην ουσία παραμένει εντελώς ακάλυπτη η περίοδος από το 2032 μέχρι το 2060 και εκφράστηκαν μεγάλες αμφιβολίες κυρίως από την Κριστίν Λαγκάρντ για την βιωσιμότητα του ελληνικού χρέους σε μακροπρόθεσμη βάση.
Θεωρεί δε η κα Λαγκάρντ μοναδική ελπίδα, την περίπτωση κατά την οποία η οικονομική κατάσταση της χώρας θα είναι τέτοια ώστε οι αγορές να την δανείζουν φθηνά.
Να σημειωθεί ότι δεν χαρίζεται ούτε ένα ευρώ, απλώς θα υπάρχει επιμήκυνση των δανείων EFSF ύψους 100 δις ευρώ με 10 έτη περίοδο χάριτος για την πληρωμή τόκων και άλλες δευτερεύουσες “ρυθμίσεις ”.
Η λεγόμενη έξοδος από τα μνημόνια σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει επάνοδο στην προ των μνημονίων κατάσταση.
Η έξοδος από τα μνημόνια σημαίνει ότι η Ελλάδα θα πρέπει να βαδίσει χωρίς τη στήριξη εξωτερικών παραγόντων και με μόνο όπλο την πρόσβασή της στις αγορές.
Αυτή όμως η πορεία θα βρίσκεται υπό την αυστηρή επίβλεψη των Ευρωπαίων πιστωτών που δεν θα επιτρέπουν καμία παρέκκλιση.
Ποια όμως ήταν τα αποτελέσματα των μνημονιακών μέτρων στην δεκαετία των συνεχών μνημονίων;
Επιγραμματικά αναφέρω μερικά: Συρρίκνωση μισθών συντάξεων στο 40%, αύξηση ΦΠΑ, ΕΝΦΙΑ, περικοπές φοροαπαλλαγών, μείωση κοινωνικών δαπανών για παιδεία, υγεία, πολιτισμό κλπ.
Στα όρια της φτώχειας ζει το 50%. Επίσης αποδιαρθρώθηκε η παραγωγική βάση της χώρας καθώς με το κλείσιμο εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσεων, είχαμε τρομακτική αύξηση της ανεργίας κ.α.
Και παρά τα εξοντωτικά μέτρα το δημόσιο χρέος αυξανόταν σταθερά από 298 δις το 2009 ή 127% του ΑΕΠ, στο τέλος 2017 ήταν 318 δις ή 178% του ΑΕΠ.
Η επόμενη λοιπόν ημέρα και μετα την τυπική λήξη των μνημονίων δεν σημαίνει σε καμία περίπτωση έξοδο από την λιτότητα και την κρίση.
Θα είναι πάλι μακρά περίοδος θυσιών για το λαό.
Τα υψηλά πρωτογενή πλεονάσματα στα επίπεδα του 3,5% ΑΕΠ μέχρι το 2022 και 2% μέχρι το 2060 που έχουν συμφωνηθεί δεν αφήνουν περιθώρια για να ελπίζει κανένας σε ανάκτηση των απωλειών.
Πώς πχ μπορούν να μειωθούν οι φόροι και οι εισφορές στα ασφαλιστικά ταμεία αφού τα πρωτογενή πλεονάσματα για να επιτευχθούν απαιτούν εκτός των άλλων και μεγάλη φοροαφαίμαξη;
Και αφού ο λαός οδηγείται στην εξαθλίωση και η οικονομική κατάσταση της χώρας χειροτερεύει παρά τις θυσίες, ποιοι θα βγουν κερδισμένοι την “επόμενη μέρα” της λήξης των μνημονίων;
Φυσικά τα μονοπώλια που θα έχουν ένα αντεργατικό πλαίσιο που καθιερώθηκε την περίοδο των μνημονίων, με δυνατότητα ομαδικών απολύσεων, ασήμαντες ασφαλιστικές εισφορές, κυριακάτικη εργασία, κατώτατους μισθούς πείνας, εμπόδια στις απεργίες κ.α.
Θα παίρνουν παράλληλα πάλι “ζεστό” χρήμα με την μορφή επιδοτήσεων, θα έχουν φοροαπαλλαγές και άλλες διευκολύνσεις.
Αυτή είναι και η φιλοσοφία του συστήματος. Την κρίση να την φορτωθεί ο λαός και να βγει ωφελημένο το κεφάλαιο.
Υπάρχει όμως φως στο τούνελ; Μπορεί να ανατραπεί αυτή η κατάσταση;
Όπως λένε και οι ίδιοι οι αριθμοί, αυτή η πολιτική δεν οδηγεί ούτε στην έξοδο από την κρίση ούτε στην μείωση του χρέους .
Δεν είναι ουτοπία η εφαρμογή μιας άλλης πολιτικής που θα ακυρώσει όλους τους μνημονιακούς νόμους, θα καταργήσει την λιτότητα και την επιτήρηση, θα προχωρήσει σε διακοπή πληρωμής του χρέους και θα εφαρμόσει μια δέσμη δίκαιων μέτρων για βελτίωση της θέσης του εργαζόμενου και τόνωση της οικονομίας.
Υπάρχουν οι προϋποθέσεις ανάπτυξης ισχυρού κινήματος ανατροπής αυτής της βάρβαρης και αναποτελεσματικής πολιτικής. Αυτό θα γίνει με την κοινή δράση και συνεργασία της κομμουνιστικής και ριζοσπαστικής αριστεράς και την δημιουργία μετώπου με προοπτική τον σοσιαλισμό.
