Λίγες μέρες πριν από τις τριπλές εκλογές της 26ης Μάη είδαμε, παρακολουθήσαμε κι ακούσαμε πολλά. Ταυτόχρονα έγινε φανερή η προσπάθεια αποσιώπησης ζητημάτων και προβλημάτων που αφορούν τις συγκεκριμένες εκλογές (π.χ. το θεσμικό πλαίσιο λειτουργείας και οι αρμοδιότητες Δήμων και Περιφερειών). Πολύ περισσότερο για την ΕΕ: χρέος, εποπτεία, πλεονάσματα, αποδέσμευση, πώς και πότε. Γι’ αυτό το γεγονός μια εξήγηση μπορεί να δοθεί. Δεν υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές μεταξύ των κομμάτων κυβερνητικής εξουσίας. Αλλά και το ΚΚΕ, που έχει θέση για αποδέσμευση, τη συνδέει με τη Λαϊκή Εξουσία και ουσιαστικά για το άμεσο μέλλον την ακυρώνει.
Γίναμε μάρτυρες γεγονότων η προβολή των οποίων θα ήταν για γέλια αν τα ίδια τα γεγονότα δεν ήταν πολύ σοβαρά. Επιγραμματικά αναφέρονται:
- Υπάρχει γενική συμφωνία κομμάτων ότι σκάνδαλο Novartis υπάρχει αλλά από μια πλευρά αμφισβητείται ότι υπάρχουν βασικοί, κύριοι υπεύθυνοι.
- Υπήρξαν μεγάλες αντιπαραθέσεις για το «Άγιο Φως», πού προσγειώθηκε και πότε.
- Είδαμε «ελληνική σημαία του Κωνσταντίνου Κατσίφα» στο Σύνταγμα και τη Νέα Υόρκη.
- Τοποθετήθηκε άγαλμα του Μεγαλέξανδρου στην Αθήνα. Ξαφνικά το ευρισκόμενο για περισσότερα από 20 χρόνια σε αποθήκη τοποθετείται σε περίοπτη θέση. Γιατί τώρα; Τι άλλαξε;
- Το πιο ανησυχητικό όμως φαινόμενο είναι η παντελής έλλειψη συντονισμένης και αποφασιστικής παρουσίας και διεκδίκησης για λύση προβλημάτων από το συνδικαλιστικό κίνημα της εργατικής τάξης.
- Υπάρχουν βέβαια και αντιπαραθέσεις μεταξύ κυβέρνησης και αντιπολίτευσης που σε πολλές περιπτώσεις φανερώνει ότι ο Αυριανισμός καλά κρατεί.
- Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει η συντονισμένη «πολυφωνική» ενημέρωση από τη μεγάλη πλειοψηφία των ΜΜΕ, η υποστήριξη του κατεστημένου σε αντικυβερνητική κατεύθυνση χύνοντας ταυτόχρονα δάκρυα για τη «μεσαία τάξη που είναι η ραχοκοκκαλιά του Έθνους».
Και η κοινωνία; Ποια κοινωνία; Των αστέγων και των κοινωνικών συσσιτίων; Των ανέργων; Των ωρομίσθιων και των εκ περιτροπής εργαζομένων; Των νέων που εγκαταλείπουν τη χώρα; Υπήρχε βέβαια κι εκεί η ακριβώς αντίθετη πλευρά. Αυτή των εφοπλιστών, των βιομηχάνων, των τραπεζιτών, του Λονδίνου, της Γενεύης, των Παρισίων και της Νέας Υόρκης. Αλλά και η αποκαλούμενη «ραχοκοκκαλιά του Έθνους», αυτή της Μυκόνου και της Αράχωβας.
Είναι φανερό ότι κάθε προσδιορισμός ή ονομασία στο πολιτικό λεξιλόγιο έχει σημασία. Προσανατολίζει ιδεολογικά και πολιτικά, ιεραρχεί (π.χ. οι συνεχείς αναφορές από τα αστικά κόμματα, συντηρητικά και σοσιαλδημοκρατικά, αλλά και από τα ΜΜΕ στη μεσαία τάξη ως «ραχοκοκκαλιά του Έθνους» χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή). Σημασία έχουν οι αναφορές γενικά κι απροσδιόριστα για τη Δημοκρατία.
Πάνω σ’ αυτό το ζήτημα της Δημοκρατίας πρόσφατα στη Βουλή η κα Μπακογιάννη, με αποφασιστικότητα και ύφος, μας είπε ότι η Δημοκρατία είναι μία. Αυτό μου θύμισε μια άλλη τοποθέτηση πολλά χρόνια πριν, προεκλογικά και τότε, το 1981 στην Τρίπολη. Ρεπόρτερ της τηλεόρασης ρώτησε έναν αγρότη (τον Ασημάκη) να πει για τις εκλογές. Κι αυτός απάντησε: «Δημοκρατία είναι το καρβέλι με το ψωμί να το κόβεις στα ίσα».
Αλλά ας αφήσουν πια την κοροϊδία. Ποια είναι η μια δημοκρατία; Αυτή της αρχαίας Αθήνας; Η βασιλευομένη; Η προεδρική; Η λαϊκή; Η σοσιαλιστική; Σ’ όλες τις δημοκρατίες υπάρχουν καταπιεστές και καταπιεζόμενοι. Στις δημοκρατίες του καπιταλισμού οι λίγοι καταπιέζουν τους πολλούς, στις άλλες αντίστροφα. Μόνο στον κομμουνισμό δεν θα υπάρχει κράτος, θα υπάρχει δημοκρατία χωρίς προσδιορισμό, δηλαδή πραγματική Δημοκρατία.
Αλλά ας επανέλθουμε στη μεσαία τάξη. Γιατί αυτή είναι η «ραχοκοκκαλιά»; Τι σημαίνει «ραχοκοκκαλιά»; Είναι πιο παραγωγική; Είναι πιο απαραίτητη; Και για ποιον; Πιο παραγωγική τάξη είναι βέβαια η εργατική, αυτό δεν μπορεί να αμφισβητηθεί. Άρα μιλάμε για απαραίτητη, αλλά απαραίτητη ως σύμμαχος της άρχουσας τάξης γιατί έτσι εξασφαλίζεται η θωράκιση των συμφερόντων της και του καπιταλιστικού κοινωνικοπολιτικού συστήματος, γι’ αυτό πρέπει να προστατεύεται.
Σημειώνουμε ότι οι αναφορές για στήριξη της μεσαίας τάξης δεν είναι ελληνικό φαινόμενο, δεν πρόκειται για μελέτη της ελληνικής οικονομίας. Αφορά μελέτες και κατεύθυνση ιμπεριαλιστικών οργανισμών για θωράκιση του καπιταλιστικού συστήματος. Ορισμένα στοιχεία είναι:
- Πρόσφατα ο ΟΟΣΑ εκτιμά συνεχιζόμενη συρρίκνωση της μεσαίας τάξης, «του ακρογωνιαίου λίθου της δημοκρατίας μας και της οικονομικής ανάπτυξης που δεν είναι τόσο σταθερός όσο στο παρελθόν» και συνεχίζει.
- Τα τελευταία 30 χρόνια το εισόδημα της μεσαίας τάξης έχει αυξηθεί κατά 33% λιγότερο από τη μέση αύξηση του πλουσιότερου 10%, ενώ, μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση, το εισόδημα της μεσαίας τάξης αυξάνεται μόνο μόλις 0,3%. Σημειώνει συρρίκνωση της μεσαίας τάξης, ιδιαίτερα στις ΗΠΑ όπου από το 6% του πληθυσμού το 1971 μειώθηκε στο 52% το 2016.
- Οι εκκλήσεις για στήριξη της μεσαίας τάξης σχετίζονται και με μελέτες απόρριψης του καπιταλισμού. Ενδεικτικά, δημοσκοπήσεις της Gallup στις ΗΠΑ φανερώνουν ότι οι νέοι 18 ως 29 ετών τοποθετούνται θετικά για το σοσιαλισμό σε ποσοστό πάνω από 51% ενώ μειώνεται από 68% που ήταν το 2010 στο 45% το ποσοστό εκείνων που έχουν θετική γνώμη για τον καπιταλισμό.
Στην Ελλάδα με διαφορετικά χαρακτηριστικά στην οικονομία (χαμηλή ανάπτυξη και εξαρτημένη) η κατεύθυνση είναι ίδια με ανάλογες προσαρμογές.
Μια ουσιαστική διαφορά είναι ότι στη χώρα μας η μεσαία τάξη δεν αποτελείται κυρίως από βιοτέχνες και άλλους παραγωγούς αλλά κατά βάση από ελεύθερους επαγγελματίες στον τομέα των υπηρεσιών, που είναι οργανωμένοι και δρώντες με συντεχνιακό τρόπο σε στενή αλληλεξάρτηση με το κράτος και τις υπηρεσίες του.
Χρειάζεται να σημειωθεί η προνομιακή θέση του μεγάλου ξένου και ντόπιου μονοπωλιακού κεφαλαίου τόσο σε περιόδους ευημερίας αλλά και η προστασία του σε περιόδους κρίσης στο όνομα των επενδύσεων. Μόνο που επενδύσεις δεν βλέπουμε.
Ας δούμε τους εν δυνάμει συμμάχους του μεγάλου κεφαλαίου που τυγχάνουν καλύτερης μεταχείρισης στη χώρα μας. Η περίοδος της κρίσης μέχρι σήμερα δίνει δυνατότητα για ασφαλή συμπεράσματα τόσο για να φανεί ποιοι είναι οι πολύ πληγέντες όσο και κατηγορίες με μικρότερη επιβάρυνση άλλα και η στάση των κομμάτων και φορέων.
Επί κυβερνήσεων ΝΔ-ΠΑΣΟΚ απολύθηκαν χιλιάδες εργαζόμενοι στον δημόσιο τομέα. Αυτό, πέρα από τις κατευθύνσεις της Τρόικας, δένει και με την αντίληψή τους για μικρότερο κράτος και ιδιωτικοποιήσεις τομέων του δημοσίου. Δεν έγινε όμως κανένας περιορισμός για ιερωμένους και υπαλλήλους στον χώρο της εκκλησίας.
Το τελευταίο οκτάμηνο η κυβέρνηση, για προφανείς λόγους, επιδίωξε και δεν κόπηκαν άλλο οι συντάξεις. Έγινε ξεσηκωμός καθώς ΝΔ, ΚΙΝΑΛ, ΣΕΒ, Στουρνάρας και ΜΜΕ έκαναν λόγο για κίνδυνο κατάρρευσης της οικονομίας. Το ίδιο περίπου συνέβη και με τις τελευταίες εξαγγελίες από τις οποίες περισσότερο ελαφρύνονται κοινωνικά στρώματα που δεν είναι τα οικονομικά κατώτερα.
Αλλά και οι αποφάσεις των δικαστηρίων σε προσφυγές για περικοπές και απόδοση αναδρομικών έχουν τη σημασία τους. Οι δικαστές για μια ακόμη φορά αποφασίζουν δικαίωση του εαυτού τους. Ακόμη για το προσωπικό των ενόπλων δυνάμεων και των σωμάτων ασφαλείας, τους πανεπιστημιακούς, τους δικηγόρους, τους μηχανικούς.
Αυτή η αναφορά δεν έχει στόχο ανθρώπους που δικαιώθηκαν και ωφελήθηκαν. Επιδίωξή της είναι να αναδείξει ότι για τους πιο αδικημένους για την εργατική τάξη με τους
εκατοντάδες χιλιάδες ανέργους, απολυμένους, ανασφάλιστους όλο το σύστημα επίσημο και ημιεπίσημο σιωπά όταν δεν τοποθετείται ενάντια.
Απ’ όσα αναφέρθηκαν μπορεί ο καθένας να βγάλει συμπεράσματα για τις συμμαχίες που επιδιώκει η άρχουσα τάξη και τα κόμματα της. Αυτό είναι αναγκαίο και για το συνδικαλιστικό κίνημα της εργατικής τάξης και τα κόμματα και συλλογικότητες κομμουνιστικής και πραγματικά ριζοσπαστικής Αριστεράς.
Οι προσεχείς εκλογές και τα αποτελέσματα τους μπορούν να βοηθήσουν στην επικαιροποίηση προγραμμάτων και στόχων για ενότητα δράσης με κύριο προσανατολισμό την ενότητα και ανασύνταξη του εργατικού και λαϊκού κινήματος για ευρύ κοινωνικοπολιτικό κίνημα, για καλύτερες μέρες.
