Εργατικός Αγώνας

Η έκφραση του δημοψηφίσματος στον πολιτικό και κοινωνικό συσχετισμό

Γράφει ο Παύλος Μωραΐτης

Για πρώτη φορά τις τελευταίες δεκαετίες η πόλωση που αναπτύχθηκε στην ελληνική κοινωνία ολόκληρη την προηγούμενη περίοδο και καταγράφηκε στο αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος, οδήγησε στη σχηματοποίηση της αντιπαράθεσης και τελικά της διάταξης των ψηφοφόρων σε καθαρά ταξική βάση. Το κοινωνικό και ταξικό κριτήριο επικράτησε συντριπτικά όλων των υπολοίπων κριτηρίων που διαιρούν και κινούν την κοινωνία. Λιγότερο επέδρασαν οι κομματικές προτιμήσεις, οι πολιτικές αντιλήψεις και κάθε τι που λειτουργεί στην κοινωνία. Το αποτέλεσμα είναι γνωστό.

Στο 61,3% του ΟΧΙ συσπειρώθηκε η μεγάλη πλειοψηφία των εργατών, των υπαλλήλων, των αγροτών, των φτωχότερων γενικά στρωμάτων του πληθυσμού και της νεολαίας. Η μεγάλη δηλαδή πλειοψηφία αυτών που αποκαλούμε «λαϊκές τάξεις» και όχι μόνο των πιο δραστήριων τμημάτων τους. Από την άλλη στο ΝΑΙ συσπειρώθηκε η αστική τάξη, το στελεχικό προσωπικό των επιχειρήσεων και της κρατικής μηχανής που εντάσσεται στην αστική τάξη, τα ανώτερα τμήματα των ενδιάμεσων μικροαστικών στρωμάτων. Τα ποσοστά του ΟΧΙ σε εργατικούς δήμους π.χ. στη δεύτερη περιφέρεια Πειραιά και αντίστοιχα του ΝΑΙ στα βόρεια και τα νότια προάστια της Αθήνας είναι αποκαλυπτικά. Στην Αττική ουσιαστικά συμπεριλαμβάνονται δύο διαφορετικές κοινωνίες σε ταξική βάση διαμορφωμένες.

Με αφορμή το δημοψήφισμα διαμορφώθηκαν αυθόρμητα, στη βάση όμως των ταξικών διαχωρισμών, δύο άτυπες συμμαχίες ως αποτέλεσμα της κοινωνικής πόλωσης που η αστική τάξη και οι « σύμμαχοι» δημιούργησαν με την πολιτική τους, τους εκβιασμούς και τα μέτρα που επέβαλαν 6 χρόνια τώρα. Η συμμαχία των λαϊκών δυνάμεων και η συμμαχία που διαμορφώνει το μονοπωλιακό κεφάλαιο με το σύνολο της αστικής τάξης και μεγάλο τμήμα των ενδιάμεσων στρωμάτων. Από τη μια ο κόσμος που πλήττεται, οι εκμεταλλευόμενοι, ο λαϊκός κόσμος που έχει συντριβεί και αναζητά διέξοδο και από την άλλη οι εκμεταλλευτές και όσοι νέμονται το προϊόν της εκμετάλλευσης και αξιοποιούν το αστικό κράτος και τους μηχανισμούς του.

Η πολιτική βάση στην οποία συσπειρώθηκε ο κόσμος του ΟΧΙ είναι κατά βάση τα άμεσα -τεράστιας όμως σημασίας- συμφέροντά του. Το σταμάτημα της λιτότητας, άμεσα μέτρα ανακούφισης του λαού, η κατάργηση του μνημονίων, του μνημονιακού πλαισίου και των αντιδραστικών νόμων. Και επειδή πολλή συζήτηση γίνεται για το αν περιλαμβάνει ή όχι η λαϊκή ψήφος διαπραγμάτευση και λύση με κάθε θυσία εντός της ευρωζώνης, δεν θεωρούμε ότι υπάρχουν εργαζόμενοι που δεν έχουν συνειδητοποιήσει ότι τα μνημόνια και η λιτότητα είναι επιλογή της ΕΕ και της ολιγαρχίας και ότι χωρίς σύγκρουση μαζί τους, βελτίωση των συνθηκών για το λαό δεν πρόκειται να υπάρξει. Έστω με μια ορισμένη ασάφεια και ορισμένες αυταπάτες το ΟΧΙ εκφράζει συγκροτημένη πολιτική αντίληψη και ως ένα βαθμό απόφαση για δράση σε συγκεκριμένα πλαίσια.

Η διαπίστωση αυτή επιβεβαιώνει για άλλη μια φορά μια απλή αλήθεια γνωστή από δεκαετίες ή μάλλον από αιώνες. Η δράση του λαού ξεκινάει από τα άμεσα προβλήματα του, τις άμεσες ανάγκες του, φωτισμένη από τις αιτίες των προβλημάτων αυτών και μια ορισμένη αντίληψη σε γενικές γραμμές για την κατεύθυνση της λύσης τους. Κατά συνέπεια και η συμπαράταξη διαφόρων λαϊκών τάξεων και στρωμάτων, η συμμαχία μεταξύ τους μόνο σε αντίστοιχη βάση μπορεί να επιτευχθεί. Στις σημερινές συνθήκες, βάσεις συσπείρωσης είναι:

  • η ανατροπή των μνημονίων,
  • το σταμάτημα της λιτότητας,
  • η ικανοποίηση των λαϊκών αναγκών,
  • η διαγραφή του χρέους,
  • η εθνικοποίηση των τραπεζών,
  • ο δημοκρατικός έλεγχος του ραδιοτηλεοπτικού τοπίου (κανάλια δημόσια κάτω από κοινωνικό έλεγχο) κ.λπ..

Εκεί καταρχήν θα συγκροτηθεί σε πρώτη φάση μια λαϊκή συμπαράταξη, που όμως για να πάρει τη μορφή γενικευμένης συμμαχίας πρέπει να τεθούν σαφώς η κατεύθυνση της, οι επιδιώξεις και οι στόχοι της και το πολιτικό πλαίσιο που θα κινηθεί. Η επιμονή να συγκροτηθεί η κοινωνική και πολιτική συμμαχία πάνω σε στρατηγικούς στόχους και επιδιώξεις, απλώς είναι όνειρα θερινής νυκτός, να φλυαρούμε για την επανάσταση και να βουλιάζουμε καθημερινά στο βούρκο του καπιταλισμού.

Το μπλοκ των λαϊκών δυνάμεων που εκφράστηκε στο ΟΧΙ ξεκάθαρα ηγεμονεύεται από το ΣΥΡΙΖΑ. Αυτό δεν δίνει κανένα εχέγγυο για την ανάπτυξη, τη στερέωση και την ταξική συγκρότηση αυτής της συμμαχίας και φυσικά ούτε για τα αποτελέσματα και τη μακροημέρευση της. Οι συμμαχίες εύκολα συγκροτούνται και ακόμη πιο εύκολα διαλύονται. Μια επώδυνη συμφωνία σήμερα που θα φορτώσει νέα βάρη στο λαό και θα παραδώσει ολοκληρωτικά τη χώρα στα ιμπεριαλιστικά συμφέροντα σε λίγο χρόνο θα οδηγηθεί στη διάλυση της. Χρόνια τώρα το φαινόμενο επαναλαμβάνεται. Η αστική τάξη, στις συνθήκες που έλεγχε απόλυτα τις εξελίξεις, υπέτασσε το μεγαλύτερο μέρος των μικροαστικών στρωμάτων και μεγάλα τμήματα της εργατικής τάξης και τα χειραγωγούσε. Στη μεγάλη κρίση ο αστικός κοινωνικός συνασπισμός δέχτηκε μεγάλα πλήγματα και το λαϊκό μπλοκ εμφανίζεται αυτή τη στιγμή πλειοψηφικό. Τίποτε δεν εμποδίζει την αντίστροφη πορεία.

Όσον αφορά τις επιπτώσεις της πολιτικής που ασκείται στις αντιλήψεις και στη συμπεριφορά των λαϊκών τάξεων είναι ενδεικτικό να αναφέρουμε το εξής: Η στάση και η πολιτική συμπεριφορά διαμορφώνεται από τις συνθήκες τις οποίες ο λαός βίωσε και βιώνει, από τα μέτρα που στις σημερινές συνθήκες, λαμβάνονται. Οι εργαζόμενοι του δημόσιου τομέα έδωσαν το υψηλότερο ποσοστό στο ΟΧΙ, παρότι το δημόσιο είναι προνομιακός χώρος περισσότερο για την αστική τάξη. Αυτό συνέβη διότι ορισμένα μέτρα της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ υπέρ ορισμένων τμημάτων των εργαζομένων του δημοσίου επέδρασαν ουσιαστικά στη συμπεριφορά τους. Οι επαναπροσλήψεις ορισμένων κατηγοριών των απολυμένων του δημοσίου έστειλε σε όλους τους εργαζόμενους του το μήνυμα ότι η κυβέρνηση τους προστατεύει, η επαναλειτουργία της ΕΡΤ έστειλε παρόμοιο μήνυμα αποκατάστασης των αδικιών. Δεν έγινε το ίδιο με τους εργαζόμενους του ιδιωτικού τομέα, παρότι και αυτοί εκφράστηκαν με πολύ υψηλά ποσοστά στο ΟΧΙ, διότι και τα στοιχειώδη που η κυβέρνηση υποσχέθηκε δεν ικανοποιήθηκαν. Οι συλλογικές συμβάσεις εργασίας δεν αποκαταστάθηκαν, ούτε ο κατώτατος μισθός πήγε στα 751 €, αντί για την έναρξη της δημιουργίας των τριακοσίων χιλιάδων νέων θέσεων εργασίας η ανεργία αυξήθηκε, το αφορολόγητο δεν πήγε στα 12.000 €, ο ΕΝΦΙΑ δεν καταργήθηκε κ.λπ.

Το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος είχε τεράστιες επιπτώσεις στις πολιτικές δυνάμεις και στο πολιτικό σκηνικό, οι οποίες θα φανούν ολοκληρωμένα στο μέλλον. Η κυβέρνηση και ο ΣΥΡΙΖΑ από στριμωγμένοι στον τοίχο το προηγούμενο διάστημα έγιναν κυρίαρχοι του παιχνιδιού. Ο Τσίπρας ενίσχυσε ουσιαστικά τη θέση του μέσα στο κόμμα του. Παράλληλα, η μεγάλη δεξαμενή του 61% του δίνει μεγάλες εφεδρείες. Το ζήτημα είναι αν μπορεί να εκμεταλλευτεί αυτό το στοιχείο, αν μπορεί να διατηρήσει αυτή την επιρροή. Μια συμφωνία που θα περιέχει επώδυνα και επαχθή αντιλαϊκά μέτρα θα οδηγήσει σε μεγάλη δυσαρέσκεια, η οποία θα γενικευτεί και θα κυριαρχήσει και οι πιθανές γενικές αναφορές στην επιδιωκόμενη απομείωση του χρέους, αν υπάρξουν, δεν θα μπορέσουν να ισοφαρίσουν τα πράγματα.

Τα αστικά κόμματα της βουλής, ΝΔ – Ποτάμι – ΠΑΣΟΚ, υπέστησαν δεινή ήττα. Ανέδειξαν ένα δημοψήφισμα με εξαιρετικά περιορισμένο ερώτημα στον υπέρ πάντων αγώνα και γνώρισαν τη συντριβή. Περιορίστηκαν στο 38%. Ήδη μετά τον Βενιζέλο παραιτήθηκε ο Αντώνης Σαμαράς, η ΝΔ μπήκε σε σοβαρή κρίση και θα πάρει χρόνο να ανακάμψει, ενώ το ΠΑΣΟΚ υπάρχει σήμερα ως παρουσία στη βουλή και σε επισκέψεις στις Βρυξέλλες. Δεν ασκεί καμία επίδραση στις εξελίξεις. Το Ποτάμι ταυτίστηκε απόλυτα με τη θέληση των τρόικας και των Βρυξελλών και με τον ντόπιο οικονομικό και πολιτικό κατεστημένο. Όσο κι αν οικονομικοί και εκδοτικοί κύκλοι το προωθούν δεν φαίνεται ότι μπορεί να γίνει σημαντικό κόμμα και να παίξει ουσιαστικό ρόλο στο πολιτικό σύστημα.

Η κρίση του πολιτικού συστήματος εντείνεται και μπορεί στο μέλλον να πάρει νέες διαστάσεις. Ο λαϊκός ριζοσπαστισμός που ανέδειξε το αποτέλεσμα του δημοψηφίσματος μπορεί να δώσει νέα ώθηση στο λαϊκό κίνημα, η ηγεμόνευσή του όμως από το ΣΥΡΙΖΑ καθόλου δεν το εγγυάται. Ίσα- ίσα οδηγεί, στην αντίθετη κατεύθυνση. Όσο το ΚΚΕ συνεχίζει να αποσύρεται από το πεδίο της ταξικής πάλης και να μην παρεμβαίνει, επιλέγοντας το δρόμο της καθαρότητας των θέσεων του και την ασφάλεια της απομόνωσης, μόνο η αστική τάξη ωφελείται. Και μάλιστα δείχνει την ικανοποίησή της για αυτό. Την Τετάρτη σε πρωινή εκπομπή μεγάλου καναλιού ειπώθηκε χαρακτηριστικά ότι όλα τα κόμματα συμφωνούν για την παραμονή της χώρας στην ευρωζώνη και την ΕΕ. Μπορεί, όπως είπαν, το ΚΚΕ να έχει άλλα σχέδια για το μέλλον, αλλά ζήτημα εξόδου της χώρας από την ΕΕ σήμερα δεν θέτει. Και, δυστυχώς, αυτή είναι η μαύρη αλήθεια.

Το φορτίο για τους κομμουνιστές είναι πολύ μεγάλο, όπως και για τις συλλογικότητες και τις οργανώσεις της αριστεράς και κυρίως για το λαό της αριστεράς. Πρέπει όμως να το αναλάβουν.

Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη
Εργατικός Αγώνας