Εργατικός Αγώνας

Η ρίψη της ατομικής βόμβας και η σημασία της

του Γιώργου Πετρόπουλου.

Στις 6 Αυγούστου του 1945, ώρα 1 και 37′, τρία αμερικανικά ανιχνευτικά αεροπλάνα Β – 29 απογειώνονται από τη νήσο Τινιάν. Μισή ώρα αργότερα, θα τα ακολουθήσει ένα άλλο, βομβαρδιστικό Β – 29, που το ‘χαν βαφτίσει Enola Gay (Ενόλα Γκέι) από το όνομα της μητέρας του πιλότου, συνταγματάρχη Τίμπετς. Τούτο το βομβαρδιστικό κουβαλούσε στην κοιλιά του ένα τρομερό όπλο, που άκουγε στο όνομα «ατομική βόμβα», με αποστολή να τη ρίξει πάνω σε πραγματικό στόχο.

Η νυχτερινή πτήση γίνεται χωρίς προβλήματα και κατά τα χαράματα, στις 6 και 40′, το «Ενόλα Γκέι» αρχίζει να ανεβαίνει από το ύψος πτήσεως των 9.000 ποδών, στο ύψος του βομβαρδισμού των 30.000 ποδών.

Στις 7 και 9′ από τα ανιχνευτικά Β – 29 αναγγέλλεται ότι «ο ουρανός είναι αίθριος πάνω από τη Χιροσίμα», την ιαπωνική πόλη που απλώνεται στο δέλτα του ποταμού Οτα, ο οποίος πηγάζει από την οροσειρά Τσουγκόκου και διαχωρίζεται σε έξι ρεύματα κατά τη δίοδό του μέσα από κοιλάδες προς τη θάλασσα Σέτο.

Στις 8 και 11′, η Χιροσίμα φαίνεται καθαρά από τα μέλη του πληρώματος του «Ενόλα Γκέι». Δυόμισι λεπτά αργότερα, ο πιλότος, συνταγματάρχης Τσίμπετς, διατάζει τον βομβαρδιστή του σκάφους ταγματάρχη Τομ Φέρεμπι μ’ ένα απλό παράγγελμα: «Εμπρός!».

Στις 8 και 15′, μια βόμβα 10.000 λιμπρών εγκαταλείπει το «Ενόλα Γκέι» και 45 δευτερόλεπτα αργότερα μια τρομερή αστραπή τυφλώνει τους αεροπόρους, που φοράνε γυαλιά οξυγονοκολλητών. Επειτα, ένα τεράστιο κοκκινωπό μανιτάρι υψώνεται στον ουρανό1. Τι ήταν αυτό που είχε συμβεί; Τι συνέβαινε εκείνη την ώρα κάτω, στο έδαφος της Χιροσίμα;

Θάνατος και καταστροφή κυριεύουν τη Χιροσίμα

«Εκείνο το πρωί, στις 7.30 – γράφει ο Ιάπωνας καθηγητής Αράτα Οσάντα2 – είχε σημάνει συναγερμός, αλλά έπαψε αμέσως μετά. Επακολούθησε η έκρηξη της μοιραίας βόμβας πάνω από το εμπορικό κέντρο της Χιροσίμα. Το συμβάν ήταν πέρα για πέρα ξαφνικό, γιατί όλοι ήταν συνηθισμένοι σε αναγνωριστικές πτήσεις. Πλήθος από εργαζόμενους, όπως απασχολούμενοι σε υποχρεωτικά έργα, εθελόντριες γυναίκες και οι περισσότεροι μαθητές από τη δευτέρα Γυμνασίου και πάνω, ήταν ευτυχώς απασχολημένοι με τη δουλειά τους, σε ειδικούς χώρους που απείχαν πάνω από τέσσερα χιλιόμετρα από το κέντρο της έκρηξης, με αποτέλεσμα να παραμείνουν σώοι. Όλοι οι άλλοι κάτοικοι παρέμειναν στην πόλη. Πολλά μικρά παιδιά προσχολικής ηλικίας έπαιζαν στα σπίτια τους ή έξω, στους δρόμους της γειτονιάς τους. Οι μαθητές της πρώτης και της δευτέρας Δημοτικού έκαναν το μάθημά τους είτε σε προσωρινές αίθουσες, είτε στους ναούς και τις εκκλησίες της περιοχή τους… ή βρίσκονταν καθ’ οδόν προς τα μέρη όπου έκαναν μάθημα… Πολλοί εργάτες και δημόσιοι υπάλληλοι είχαν αρχίσει τη δουλειά τους, ενώ άλλοι πήγαιναν να δουλέψουν. Οι περισσότεροι καταστηματάρχες είχαν ήδη ανοίξει τα μαγαζιά τους. Στο κεντρικό τμήμα της πόλης, γινόταν η πραγματοποίηση ενός μεγάλης κλίμακας σχεδίου, το οποίο αποσκοπούσε στην κατεδάφιση ενός μεγάλου αριθμού σπιτιών προς σχηματισμό αντιπυρικών ζωνών. Όλα τα αγόρια και τα κορίτσια της πρώτης Γυμνασίου δούλευαν στην κατεδάφιση. Πολλές ομάδες που είχαν προσφερθεί να δουλέψουν εθελοντικά, για την όσο το δυνατό συντομότερη αποπεράτωση του έργου, αποτελούνταν από φοιτητές και νοικοκυρές από τα γύρω χωριά και τις κωμοπόλεις, από τις οποίες οι περισσότερες ήταν νεαρές μητέρες που κουβαλούσαν στην πλάτη τους τα μωρά τους. Ακόμη, βοηθούσαν και ορισμένοι που δεν είχαν γίνει δεκτοί στο στρατό ή στα εργοστάσια, λόγω ηλικίας ή άλλων σωματικών παθήσεων».

Έτσι βρήκε τη Χιροσίμα ο θάνατος και η καταστροφή που σκόρπισε η ατομική βόμβα. Ο Ρεμόν Καρτιέ δίνει την εικόνα της φρίκης3: «Η πόλη άρχιζε την εργάσιμη ημέρα της. Σύμφωνα με τον κανόνα, δεν είχε δοθεί το σύνθημα του συναγερμού για αεροπλάνα μεμονωμένα που πετούν από πάνω της. Μια τρομακτική αστραπή την κατάπιε, αφήνοντας πίσω της μια κολοσσιαία πυρκαγιά, που άναψε και διαδόθηκε μέσα σ’ ένα δευτερόλεπτο. Τα τροχιοδρομικά οχήματα έμειναν γεμάτα με τους απανθρακωμένους επιβάτες τους στριμωγμένους στα καθίσματα ή στοιβαγμένους όρθιους στους εξώστες. Ενας άνεμος ταχύτητος 1.200 χλμ. την ώρα σηκώθηκε και γκρέμισε τους τοίχους σε μια ακτίνα 1.500 μ., θρυμματίζοντας τα τζάμια των παραθύρων ακόμα και σε απόσταση 12 χλμ. από το σημείο Μηδέν. Ενας πύρινος κυκλώνας, όμοιος με αυτούς που άναψαν οι εκατοντάδες βομβαρδιστικών στη Δρέσδη, στο Αμβούργο ή στο Τόκιο, στροβιλιζόταν επί έξι ώρες. Επειτα διαπιστώθηκαν στους επιζώντες παράξενα φαινόμενα: έμετοι, διάρροιες εξαιρετικής εντάσεως, πλήθος μικρών αιμορραγιών στο στόμα και στο λαιμό. Πολλά από τα θύματα που παρουσίασαν τέτοια συμπτώματα ψυχορραγούν. Ο απολογισμός που θα καταρτισθεί αργότερα θα εμφανίσει 78.150 νεκρούς, 9.284 βαριά τραυματισμένους και 13.938 εξαφανισθέντες. Δεν υπολογίζονται μέσα σ’ αυτούς οι στρατιωτικοί, 40.000 περίπου, από τους οποίους οι μισοί υπήρξαν θύματα της εκρήξεως. Το γενικό στρατηγείο της 2ης στρατιάς, ή έδρα της περιφερειακής διοικήσεως της δύσεως, η στρατιωτική σχολή και το στρατιωτικό νοσοκομείο εκμηδενίσθηκαν».

Οι σοβιετικές ιστορικές πηγές παρουσιάζουν την εικόνα της καταστροφής ακόμη μεγαλύτερη: «Για μια στιγμή – αναφέρει η Παγκόσμια Ιστορία της Ακαδημίας Επιστημών4 – άναψε ένα εκτυφλωτικό φως. Σχηματίστηκε ένα γιγάντιο σύννεφο σε σχήμα μανιταριού. Η πόλη σκεπάστηκε με κουβάρια καπνό. Σε ακτίνα 4 χιλιομέτρων από το επίκεντρο της έκρηξης, φούντωσαν πυρκαγιές, τα εννέα δέκατα από τα σπίτια της Χιροσίμα έγιναν στάχτη. Ανθρωποι πέθαιναν από εγκαύματα, από το εκρηκτικό κύμα. Στη Χιροσίμα ξετυλίγονταν εικόνες γεμάτες απ’ όλες ταυτόχρονα τις φρικαλεότητες της κόλασης». Και ο Γ. Α. Ντεμπόριν5 προσθέτει: «Οι ιθύνοντες κύκλοι των ΗΠΑ έδειξαν πλήρη περιφρόνηση προς τους πιο στοιχειώδεις και καθιερωμένους κανόνες του διεθνούς δικαίου, τα έθιμα του πολέμου και τις αρχές του ανθρωπισμού… Όπως αναφέρουν οι Ιάπωνες συγγραφείς, στη Χιροσίμα σκοτώθηκαν όχι λιγότεροι από 247 χιλιάδες άνθρωποι».

Η κυνικότητα και η προκλητικότητα του αμερικανικού ιμπεριαλισμού

Όλος ο υπόλοιπος κόσμος έμαθε για τη ρίψη της ατομικής βόμβας στη Χιροσίμα από τις ανακοινώσεις που έκανε ο Πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Χ. Τρούμαν, την ίδια ημέρα της καταστροφής. «Ατομική βόμβα – είπε μεταξύ άλλων6 – βόμβα συνδυασμένη με την βασικήν δύναμιν του σύμπαντος, τη δύναμιν εκ της οποίας και ο ήλιος αντλεί την ιδικήν του, εξαπελύθη εναντίον εκείνων που έφεραν τον πόλεμον εις την Απω Ανατολήν… Εδαπανήσαμεν 2.000 εκατομμύρια δολάρια διά την πρωτοφανούς μεγέθους εις την ιστορίαν επιστημονικήν αυτήν κερδοσκοπίαν και ενικήσαμεν… Θα προβώ εις περαιτέρω μελέτας και θ’ απευθύνω κι άλλας συστάσεις προς το Κογκρέσον ως προς τον τρόπον καθ’ ον η ατομική δύναμις θα αποβή μέσον πανίσχυρον και αναγκαστικής επιδράσεως προς διατήρησιν της παγκοσμίου ειρήνης».

Οι τελευταίες αυτές φράσεις του Τρούμαν ήταν ένας σαφής απειλητικός υπαινιγμός προς όλη την ανθρωπότητα, προς τους λαούς της Γης και ειδικότερα προς το παγκόσμιο επαναστατικό κίνημα και την ΕΣΣΔ, που σήμαινε πως οι ΗΠΑ έχουν πλέον τον τρόπο να εκβιάσουν υποταγή στη θέλησή τους. Αυτό θα το καταλάβουμε ακόμη περισσότερο, αν πάρουμε υπόψη μας ορισμένα επιπλέον ιστορικά στοιχεία.

Οι Ηνωμένες Πολιτείες ξεκίνησαν της εργασίες για την κατασκευή ατομικών όπλων, σε συνεργασία με τη Μεγάλη Βρετανία, το καλοκαίρι του 1940. Η ολοκλήρωση αυτών των εργασιών φάνηκε να είναι υπόθεση λίγων μηνών περί τα τέλη Απριλίου του 1945, αλλά σε κείνη ακριβώς τη χρονική στιγμή κανείς δε θεωρούσε ότι η ατομική βόμβα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί ως βασικό όπλο, απαραίτητο για τον τερματισμό του πολέμου. Η Γερμανία είχε καταρρεύσει και ώρα την ώρα θα παραδιδόταν άνευ όρων, με αποτέλεσμα να απελευθερωθούν τεράστιες δυνάμεις που θα χρησίμευαν στην οριστική ήττα της Ιαπωνίας. Μάλιστα, οι πάντες θεωρούσαν ως βέβαιη μια ιαπωνική συνθηκολόγηση, από τη στιγμή που η ΕΣΣΔ θα έμπαινε στον πόλεμο εναντίον της.

Στις 16 Ιουλίου του 1945, σε μια έρημο της πολιτείας Νέο Μεξικό έγινε η πρώτη πετυχημένη δοκιμαστική ατομική έκρηξη. Η ατομική βόμβα ήταν ήδη γεγονός. Την επομένη, τα νέα ταξίδεψαν στο Πότσδαμ, όπου άρχιζε η διάσκεψη των τριών ηγετών της αντιφασιστικής συμμαχίας κι ο Τρούμαν με τον Τσόρτσιλ τα πληροφορήθηκαν με ξεχωριστή ικανοποίηση. Τώρα πια, είχαν στα χέρια τους ένα χαρτί, με το οποίο μπορούσαν να εκβιάσουν την εικόνα του μεταπολεμικού κόσμου που επιθυμούσαν. Ετσι, αποφάσισαν να ενημερώσουν τον Στάλιν, με σκοπό να διακριβώσουν την αντίδρασή του, αλλά και να απευθύνουν μια σαφή προειδοποίηση προς την ΕΣΣΔ, σχετικά με τις προθέσεις τους.

Στις 24 Ιουλίου – γράφει ο Τσόρτσιλ στα απομνημονεύματά του7 – «καθώς ετοιμαζόμεθα να αφήσωμε τη στρογγυλή τράπεζα και είμαστε κατά ομάδες από δύο ή τρεις πριν χωρίσωμε, είδα τον Πρόεδρο να διευθύνεται προς τον Στάλιν, και τους δυο τους να συζητούν μόνοι τους με τους διερμηνείς… Εγνώριζα τι θα έλεγε ο Πρόεδρος. Ηταν κεφαλαιώδες να δω με τι τρόπο θ’ αντιδρούσε ο Στάλιν… Έμεινα με τη βεβαιότητα ότι δεν είχε την παραμικρή ιδέα για τη σπουδαιότητα αυτού που του απεκάλυπταν. Ηταν φανερό, η ατομική βόμβα δεν ήταν καθόλου μέσα στις απασχολήσεις του ούτε στις έντονες προσπάθειές του… Ενώ περιμέναμε τα αυτοκίνητά μας, ευρέθην και πάλιν κοντά στον Τρούμαν. “Πώς του εφάνη;”, τον ερώτησα. “Δε μου έκανε την παραμικρή ερώτηση”, μου απάντησε». Στην πραγματικότητα, ο Στάλιν προσποιήθηκε ότι δεν κατάλαβε τι ακριβώς του είπε ο Τρούμαν. Γράφει γι’ αυτό το ζήτημα ο στρατάρχης Ζούκοφ8:

«Δε θυμούμαι ακριβώς ποια ημερομηνία, μετά τη συνεδρίαση των αρχηγών των κυβερνήσεων, ο Τρούμαν γνωστοποίησε στον Στάλιν ότι οι Ηνωμένες Πολιτείες κατέχουν βόμβα ασυνήθιστα μεγάλης ισχύος, χωρίς να την αποκαλέσει ατομικό όπλο. Τη στιγμή που έλεγε αυτό ο Τρούμαν, όπως έγραφαν κατόπιν στο εξωτερικό, ο Τσόρτσιλ κοιτούσε κατάματα το Στάλιν που δεν εκδήλωσε τα συναισθήματά του, προσποιούμενος πως δε βρήκε τίποτα το ιδιαίτερο στα λόγια του Τρούμαν. Τόσο ο Τσόρτσιλ, όσο και πολλοί άλλοι Αγγλοαμερικανοί συγγραφείς, θεωρούσαν κατόπιν ότι ίσως ο Στάλιν δεν κατάλαβε την πραγματική σημασία αυτών που του είπε ο Τρούμαν. Ο Στάλιν όμως, αφού επέστρεψε από τη συνεδρίαση, μίλησε παρουσία μου στον Β. Μ. Μόλοτοφ για τη συζήτηση αυτή με τον Τρούμαν. Ο Β. Μ. Μόλοτοφ του είπε αμέσως:

– Θέλουν να εκβιάσουν.

Ο Στάλιν γέλασε.

– Ας τους να λένε. Θα πρέπει σήμερα κιόλας να ξανασυζητήσουμε με τον Κουρτσάτοφ για να επιταχυνθεί η δουλιά μας.

Κατάλαβα ότι ο Στάλιν εννοούσε την ατομική βόμβα».

Δε χωράει αμφιβολία πως ο Σοβιετικός ηγέτης κατανοούσε πλήρως τη σημασία της ατομικής βόμβας και τη δραματική αλλαγή που έφερε στο διεθνή συσχετισμό δυνάμεων η κατοχή από τις ΗΠΑ. Γι’ αυτό και έκανε λόγο για επιτάχυνση στις εργασίες, ώστε και η ΕΣΣΔ να αποκτήσει γρήγορα αυτό το όπλο. Το πόσο δραματικά άλλαζε ο συσχετισμός σε βάρος της ΕΣΣΔ και του διεθνούς επαναστατικού κινήματος, όχι μόνο ο Στάλιν, αλλά και ολόκληρη η ανθρωπότητα είχαν την ευκαιρία να το κατανοήσουν με τη χρήση του ατομικού όπλου στη Χιροσίμα. Μάλιστα, τρεις μέρες αργότερα, οι Αμερικανοί έριξαν μια δεύτερη ατομική βόμβα στο Ναγκασάκι, προκαλώντας πρωτοφανή καταστροφή και γύρω στις 200 χιλιάδες νεκρούς και τραυματίες9. Επρόκειτο για ένα δεύτερο – εξίσου φρικιαστικό με το πρώτο – έγκλημα κατά της ανθρωπότητας, που όμοιό του δεν έχει πραγματοποιηθεί. Στόχος δεν ήταν ο πόλεμος, αλλά ο μεταπολεμικός κόσμος, όπως ήδη σημειώσαμε. Αλλωστε, το επιβεβαιώνει και ο Τσόρτσιλ, ο οποίος γράφει στα απομνημονεύματά του10: «Θα ήταν λάθος να πιστέψωμε ότι η τύχη της Ιαπωνίας ερρυθμίσθη από την ατομική βόμβα. Η ήττα της ήτο βεβαία πριν ριφθή η πρώτη βόμβα». Περισσότερα σχόλια επί του θέματος περιττεύουν. Ο αναγνώστης μπορεί να βγάλει τα συμπεράσματά του.

 

1 Ρεμόν Καρτιέ: «Ιστορία του Δευτέρου Παγκοσμίου Πολέμου», Εκδόσεις «Πάπυρος», τόμος β` 564

2 «Τα παιδιά της Χιροσίμα», εκδόσεις «Μπουκουμάνη», σελ. 29 – 30

3 Ρεμόν Καρτιέ, στο ίδιο, σελ. 565 – 566

4 Ακαδημία Επιστημών ΕΣΣΔ: «Παγκόσμια Ιστορία», εκδόσεις «Μέλισσα», τόμος 11 – Ι2, σελ. 709 – 710

5 Υπουργείο Αμύνης της ΕΣΣΔ – Γ. Α. Ντεμπόριν: «Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», εκδόσεις «20ός ΑΙΩΝΑΣ», Αθήνα 1959, σελ. 459

6 «Καθημερινή» 7/8/1945

7 Ουίνστον Τσόρτσιλ: «2ος Παγκόσμιος Πόλεμος», εκδόσεις «Ελληνική Μορφωτική Εστία», τόμος ΣΤ’, σελ. 475 – 475

8 Στρατάρχης Γ. Κ. Ζούκοφ: «Αναμνήσεις και στοχασμοί», Εκδόσεις Σ.Ε., τόμος Β`, σελ. 476 – 477

9 Υπουργείο Αμύνης της ΕΣΣΔ – Γ. Α. Ντεμπόριν: «Ο Δεύτερος Παγκόσμιος Πόλεμος», εκδόσεις «20ός ΑΙΩΝΑΣ», Αθήνα 1959, σελ. 459

10 Ουίνστον Τσόρτσιλ, στο ίδιο, σελ. 464.

 

Πηγή: rizospastis.gr


 

 

 
Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη
Εργατικός Αγώνας