Γράφει ο Γεράσιμος Προύσαλης.

Πρόσφατα έγιναν τα εγκαίνια[1] του αγωγού TAP (Trans-Adriatic Pipeline) από τον Πρωθυπουργό Αλέξη Τσίπρα. Ο αγωγός TAP θα μεταφέρει φυσικό αέριο από το Αζερμπαιτζάν προς την Κεντρική Ευρώπη. Το ολικό μήκος του αγωγού θα είναι 878 χλμ, εκ των οποίων τα 550 θα περνούν από ελληνικό έδαφος. Πολλές και χρήσιμες πληροφορίες σχετικά με τη διαδρομή του αγωγού και τα τεχνικής φύσεως χαρακτηριστικά αυτού μπορούν να βρεθούν στην άρτια δομημένη ιστοσελίδα της κοινοπραξίας που έχει αναλάβει την κατασκευή του αγωγού[2].

Ποια είναι όμως η μεγάλη εικόνα σχετικά με το ανωτέρω έργο; Για να καταλήξουμε σε συμπεράσματα σχετικά με τη στρατηγική σημασία του έργου θα πρέπει να παρουσιαστούν και να αναλυθούν ορισμένα δεδομένα σχετικά με τα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου σε διάφορες περιοχές του πλανήτη. Μια καλή πηγή άντλησης δομημένων δεδομένων αποτελούν κυβερνητικές ιστοσελίδες της κυβέρνησης των ΗΠΑ. Για τις ανάγκες του παρόντος άρθρου έχουν αντληθεί δεδομένα από την ιστοσελίδα[3] του Διοικητηρίου Ενεργειακής Πληροφόρησης (Energy Information Administration) των ΗΠΑ.

Στο Γράφημα 1 βλέπουμε την εξέλιξη των αποθεμάτων του Αζερμπαϊτζάν τα χρόνια μετά το 1991.

Ποιά είναι η τάξη μεγεθούς όμως των ανωτέρω αποθεμάτων; Στο Γράφημα 2 αποτυπώνονται τα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου της Ρωσίας και στο Γράφημα 3 γίνεται συγκριτική παράθεση των αποδεδειγμένων αποθεμάτων Ρωσίας και Αζερμπαϊτζάν.

Στο Γράφημα 5 παρουσιάζονται τα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου των τεχνολογικά προηγμένων και οικονομικά ισχυρών χωρών της ΕΕ και της Νορβηγίας (μαζί με τις χώρες Ισλανδία και Λιχτενστάιν αποτελούν κομμάτι της ΕΕΑ – European Economic Area).

Στο Γράφημα 6 παρουσιάζονται τα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου ορισμένων χωρών της περιοχής που αποκαλείται Μέση Ανατολή.

Το Γράφημα 6 έχει ιδιαίτερο ενδιαφέρον μιας και μας δείχνει τα εξής:

1. Τα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου των Ηνωμένων Αραβικών Εμιράτων και της Σαουδικής Αραβίας είναι τάξης μεγέθους συγκρίσιμης με αυτά των ΗΠΑ και Ευρώπης
2. Υψηλό αποθεματικό δυναμικό φυσικού αερίου στο Κατάρ
3. Τα αποδεδειγμένα αποθέματα φυσικού αερίου στο Ιράν προσεγγίζουν το αποθεματικό δυναμικό της Ρωσίας. Η σχετική ομαλοποίηση των σχέσεων ΕΕ – Ιράν δεν αποκλείεται να οδηγήσει σε μεγάλης κλίμακας ροές πετρελαιοειδών και κεφαλαίων μεταξύ ΕΕ – Ιράν με την Ελλάδα να αποτελεί κόμβο στρατηγικής σημασίας και σε αυτή την περίπτωση. Άλλωστε πρόσφατη είναι η επίσκεψη[4] του Πρωθυπουργού Αλέξη Τσίπρα στο Ιράν με στόχο τη διερεύνηση των δυνατοτήτων πολυεπίπεδης οικονομικής συνεργασίας κάτι τέτοιο δείχνει

Ο βαθμός ενεργειακής εξάρτησης της ΕΕ για το έτος 2011[5] ήταν της τάξης του 54% με συνολικές ροές κεφαλαίων για την κάλυψη των ενεργειακών αναγκών της να ανέρχονται στα 488 δις δολάρια. Από την ενδιαφέρουσα διαδραστική οπτικοποίηση μπορούν να αντληθούν και δεδομένα σχετικά με την κατανάλωση ενέργειας. Έτσι, για την Ελλάδα παρατηρείται μείωση καταναλισκόμενης ενέργειας της τάξης του 12.3% σε σχέση με το 2008. Κυρίως η συρρίκνωση του εισοδήματος και δευτερευόντος η εισαγωγή μεθόδων και πρακτικών εξοικονόμηση ενέργειας (εισαγωγή σε ενωσιακό επίπεδο της έννοιας της ενεργειακής επιθεώρησης και των αναγκαίων παρεμβάσεων σχετικά με την βελτίσωης της ενεργειακής συμπεριφοράς των κτιρίων κλπ) έχει οδηγήσει σε αυτό το αποτέλεσμα.

Ιστορικά, έχει αποδεχθεί ότι μονοπωλιακού τύπου επιχειρήσεις (π.χ. κατασκευαστικός κλάδος) διακαώς επιδιώκουν μεγάλης κλίμακας επενδύσεις για την ανάπτυξη έργων. Το έργο του αγωγού TAP αποτελεί μεγάλης κλίμακας έργο για περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης. Αλλά με δεδομένη την μεγάλη εικόνα που έγινε προσπάθεια να παρουσιαστεί παραπάνω δεν παύει να είναι ένα περιφερειακής σημασίας έργο με χαμηλές προοπτικές ενίσχυσης της «ενεργειακής διαφοροποίησης» (energy differentiation) για την ΕΕ.

[1] http://tvxs.gr/news/ellada/tsipras-sta-egkainia-toy-tap-i-ellada-mpainei-se-nea-epoxi

[2]http://www.tap-ag.com/

[3]https://www.eia.gov/

[4]http://tvxs.gr/news/ellada/koplimento-poy-pire-o-tsipras-stin-texerani-fotoreportaz-apo-prothypoyrgiko-taksidi-sto-

[5]http://www.iiea.com/blogosphere/eu-energy-import-dependence?gclid=Cj0KEQjwmpW6BRCf5sXp59_U_ssBEiQAGCV9Gl27li-x5ZFtmVGbf6_YOIt1YBlhMKMpzU6UH9Iol6AaAj2O8P8HAQ