Γράφει ο Στρατής Αλεξίου στο geoeurope.org
Το Παγκόσμιο Κύπελλο, που θα ξεκινήσει στις 20 Νοεμβρίου, δημιουργεί ένα νέο ρεκόρ: αναμένεται να ξεπεράσει κατά πολύ τα έσοδα σε σχέση με το προηγούμενο στη Ρωσία το 2018. Γίνεται λόγος για ροή περίπου 6,4 δις δολαρίων, μέχρι σήμερα.
Αυτή η διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου στο Κατάρ χαρακτηρίζεται εξαρχής από αντιπαραθέσεις. Η αλήθεια είναι ότι παρά τις καταγγελίες και τις διαμάχες για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και τους θανάτους στον εργασιακό χώρο κατά την κατασκευή των εγκαταστάσεων που θα φιλοξενήσουν τους αγώνες, το Μουντιάλ στο Κατάρ σπάει ρεκόρ.
Σύμφωνα με το πρακτορείο Bloomberg, γίνεται λόγος για υψηλότερα έσοδα από αυτά που είχε το προηγούμενο Μουντιάλ στη Ρωσία το 2018, που ήταν περίπου 5,4 δις δολάρια.
Η FIFA πούλησε τα δικαιώματα μετάδοσης, περίπου 240.000 πακέτα φιλοξενίας και σχεδόν τρία εκατομμύρια εισιτήρια για την εκδήλωση. Η FIFA αναμένεται να ξεπεράσει το στόχο της για τα 6,4 δις δολάρια για την περίοδο 2019-2022.
Όσον αφορά το μάρκετινγκ, μεταξύ λίγων επώνυμων χορηγών όπως η Adidas και η Coca-Cola, οι δραστηριότητες που σχετίζονται με το Παγκόσμιο Κύπελλο θα αποφέρουν περισσότερα από 1,8 δις δολάρια μεταξύ 2019-2022.
Ένας από τους χορηγούς της FIFA που αντιμετωπίζει προβλήματα είναι η ζυθοποιία Budweiser. Η Budweiser πληρώνει περίπου 75 εκατομμύρια δολάρια για να συμμετέχει στο Παγκόσμιο Κύπελλο κάθε τέσσερα χρόνια. Μόλις μια εβδομάδα πριν την έναρξη της εκδήλωσης έφτασε η εντολή από τις αρχές του Κατάρ να μεταφερθούν οι σκηνές πώλησης μπύρας σε λιγότερο προσβάσιμα (και εμφανή) σημεία του σταδίου. Το αίτημα, σύμφωνα με την εφημερίδα The New York Times, ήρθε το Σάββατο 12/11 απευθείας από τη βασιλική οικογένεια. Η απόφαση να μετακινηθούν τα καταστήματα προήλθε από τον φόβο ότι η παρουσία αλκοολούχων ποτών θα μπορούσε να απειλήσει την ασφάλεια και τη σταθερότητα του τοπικού πληθυσμού. Το αλκοόλ δεν απαγορεύεται στο Κατάρ, αλλά η πώλησή του περιορίζεται σε ορισμένα μπαρ των ξενοδοχείων. «Μέτρα που περιορίζουν την επωνυμία Budweiser ή επηρεάζουν την ικανότητα πώλησης των προϊόντων τους θα μπορούσαν να περιπλέξουν τη σχέση της FIFA με έναν ισχυρό εταίρο, για να μην αναφέρουμε τη συμβατική σχέση μεταξύ των ζυθοποιών, της μητρικής οργάνωσης και των διοργανωτών του Παγκοσμίου Κυπέλλου του Κατάρ», αναφέρουν οι NYT.
Η αύξηση των εσόδων έρχεται παρά τις ανησυχίες ότι ορισμένοι οπαδοί και χορηγοί θα μποϊκοτάρουν την εκδήλωση, κυρίως λόγω της συμπεριφοράς του Κατάρ προς τους μετανάστες εργάτες που βοήθησαν στην κατασκευή των σταδίων και των απαραίτητων υποδομών για να στηθεί το μεγαλύτερο αθλητικό θέαμα στον κόσμο.
Το Κατάρ που έχει μόνο 2 εκατομμύρια κατοίκους, χρειάστηκε να φτιάξει 7 από τα 8 στάδια από την αρχή για να φιλοξενήσει τους τελικούς και η ομάδα του δεν προκρίθηκε ποτέ στο Παγκόσμιο Κύπελλο. Φυσικά, ορισμένες από τις υποστηρικτικές υποδομές θα ωφελήσουν το Κατάρ μετά την ολοκλήρωση του τουρνουά, όπως οι αναβαθμίσεις στο διεθνές αεροδρόμιο Hamad, ένας ελαφρύς σιδηρόδρομος, μια γέφυρα μεταξύ Ντόχα και Μπαχρέιν, νέοι δρόμοι και το νέο μετρό της Ντόχα καθώς και τα στάδια. Μερικά από τα στάδια θα αποσυναρμολογηθούν μετά το Κύπελλο και θα δοθούν σε αναπτυσσόμενες χώρες της Μέσης Ανατολής και της Αφρικής, βοηθώντας την ήπια διπλωματία του Κατάρ. Ωστόσο, φαίνεται σαν ένα τεράστιο οικονομικό εγχείρημα. Υπολογίζεται ότι το Κατάρ θα δαπανήσει 200 δις δολάρια σε υποδομές για τη διοργάνωση του Παγκοσμίου Κυπέλλου, ενώ ορισμένες εκτιμήσεις είναι πιο κοντά στα 300 δις δολάρια.
Το Κατάρ έχει προκαλέσει επίσης την οργή πολλών ποδοσφαιρικών φορέων, ομάδων υποστηρικτών και πολιτικών για τη στάση του απέναντι στην ομοφυλοφιλία, η οποία είναι επίσημα παράνομη στο κράτος του Κόλπου. Ο Khalid Salman, πρώην μέλος της εθνικής ομάδας ποδοσφαίρου του Κατάρ και πρεσβευτής του Μουντιάλ 2022, επικρίθηκε όταν περιέγραψε την ομοφυλοφιλία ως «ψυχική βλάβη» αυτόν τον μήνα. Η εταιρεία έρευνας καταναλωτών Ampere Analysis, υπενθύμισε ότι πολλές από τις συμβάσεις γύρω από αυτό το Μουντιάλ υπογράφηκαν πριν από χρόνια, «όταν η έκταση των ζητημάτων ανθρωπίνων δικαιωμάτων μπορεί να μην ήταν τόσο καλά τεκμηριωμένη. Ο πραγματικός δείκτης θα είναι ο αντίκτυπος που θα έχει αυτό το τουρνουά στα μελλοντικά έσοδα».
Γιατί λοιπόν το Κατάρ ήθελε να είναι ο οικοδεσπότης του Μουντιάλ; Εν μέρει για το διεθνές κύρος του. Το Κατάρ θα είναι το πρώτο αραβικό έθνος που θα φιλοξενήσει το Παγκόσμιο Κύπελλο (καθώς και η πρώτη διοργανώτρια χώρα μετά την Ιταλία το 1934 που θα φιλοξενήσει το τουρνουά χωρίς να έχει παίξει σε αυτό). Το Παγκόσμιο Κύπελλο αναμένεται επίσης να προσελκύσει 1,5 εκατομμύριο επισκέπτες στο Κατάρ, πάνω από το ήμισυ του κανονικού πληθυσμού του.
Παράλληλα, οι αρχές του Κατάρ προβλέπουν συνεισφορά στην εθνική οικονομία περίπου 20 δις δολαρίων με 1,5 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας που δημιουργούνται στον τομέα των κατασκευών, των ακινήτων και της φιλοξενίας. Έχουν δημιουργηθεί τόσες νέες θέσεις εργασίας, όσο οι αναμενόμενοι τουρίστες, αλλά το Κατάρ έχει τεράστιο εργατικό δυναμικό μεταναστών, επομένως τα οφέλη θα επεκταθούν σε όλη την περιοχή της ΜΕΝΑ και τη Νότια Ασία και τη Νοτιοανατολική Ασία.
Το ΔΝΤ προβλέπει ότι η οικονομία του Κατάρ θα αναπτυχθεί κατά 3,4% ετησίως χάρη στην ώθηση του Παγκοσμίου Κυπέλλου, αλλά στη συνέχεια θα επιβραδυνθεί στο 1,7% ετησίως έως το 2024. Ωστόσο, ο πόλεμος Ρωσίας-Ουκρανίας μετέτρεψε το Κατάρ σε έναν προμηθευτή LNG, το οποίο το ΔΝΤ αναμένει να ενισχύσει το ΑΕΠ του Κατάρ κατά 3,8% το 2027, όταν θα ξεκινήσει η νέα παραγωγή LNG.
Το Κατάρ είναι κυρίως εξαγωγέας LNG, επομένως η επίδραση του Παγκοσμίου Κυπέλλου στις εξαγωγές θα είναι ελάχιστη πέρα από τον τουρισμό, αλλά μπορεί να είναι μια ευκαιρία να τοποθετηθεί το Κατάρ ως εναλλακτικός κόμβος εμπορίου και αερομεταφορών για την περιοχή. Όσον αφορά τις Άμεσες Ξένες Επενδύσεις, ο αποκλεισμός του Κατάρ από το Συμβούλιο Συνεργασίας των Χωρών του Κόλπου από το 2017 έως το 2021, τις επηρέασε αρνητικά. Επομένως το Παγκόσμιο Κύπελλο ήρθε σε μια ιδανική στιγμή για το Κατάρ.
Εντωμεταξύ, το Κατάρ συνεχίζει να διαθέτει πόρους για να επεκτείνει την επιρροή του στην περιοχή. Αναμένεται ότι τα επόμενα χρόνια θα επενδυθούν περίπου 17 δισεκατομμύρια δολάρια για το σκοπό αυτό, λιγότερο από ό,τι αναμενόταν αρχικά, λόγω της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης που προέκυψε.
