Γράφει ο Ηλίας Σκυλλάκος στο www.larissanet.gr
Η συζήτηση για την ιδιωτικοποίηση του νερού έχει πάρει διαστάσεις χιονοστιβάδας σε όλη την έκταση του κορμού της κοινωνίας. Οι αντιδράσεις για τον νόμο 5037/2023 είναι πολλές, αποκαλύπτοντας τις μεθοδεύσεις της κυβέρνησης της Ν.Δ που δρομολογεί την ιδιωτικοποίηση του νερού και των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχετευτείς (ΔΕΥΑ), οι οποίες λειτουργούν προς όφελος τους δημοσίου συμφέροντος και τροφοδοτούν με νερό το μεγαλύτερο μέρος της ελληνικής επικράτειας.
Πρέπει αρχικά να τονιστεί ότι η σύσταση ανεξάρτητων αρχών διαχείρισης απορριμμάτων καθώς και υδάτων και λυμάτων, αποτελεί ορόσημο του Ταμείου Ανάκαμψης προκειμένου να λάβει η κυβέρνηση την τέταρτη και πέμπτη δόση των κονδυλίων. Αποτελεί δηλαδή προαπαιτούμενο του Ταμείο Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητας, του «υπερμνημονίου» των λαών της Ευρώπης.
Με το νόμο που έφερε η κυβέρνηση της Ν.Δ υλοποιούνται οι κατευθύνσεις της ΕΕ και όπως αναφέρεται : «Σκοπός του παρόντος νόμου είναι η ενσωμάτωση στην Ελληνική νομοθεσία της οδηγίας (ΕΕ) 2019/944 του ευρωπαϊκού κοινοβουλίου σχετικά με τους κοινούς κανόνες για την εσωτερική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, για την εσωτερική αγορά φυσικού αερίου. Επιπροσθέτως, ρυθμίζονται θέματα εποπτείας και ελέγχου των παρόχων υπηρεσιών ύδατος και διαχείρισης αστικών αποβλήτων».
Προφανώς, δεν χρειάζεται να εξηγήσουμε πως από την φύση τους οι Ρυθμιστικές Αρχές και ο λόγος της ίδρυσης τους ν. 2773/1999 αφορά την αρμοδιότητα τους η οποία είναι να εποπτεύουν την εγχώρια αγορά ενέργειας, σε όλους τους τομείς της, εισηγούμενη προς τους αρμόδιους φορείς της Πολιτείας και λαμβάνοντας η ίδια μέτρα για την επίτευξη του στόχου της απελευθέρωσης των αγορών ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου.
Άρα λοιπόν, το μόνο που κανείς θα σκεφτεί είναι, ότι με την δημιουργία της ΡΑΑΕΥ και την μεταφορά της εποπτείας και ελέγχου των υπηρεσιών υδάτων και αποβλήτων στην ανεξάρτητη αρχή, μπαίνουν οι βάσεις με την κυβερνητική «βούλα» της εμπορευματοποίησης του νερού, ανοίγοντας τον δρόμο της δημιουργίας μιας νέας αγοράς με προοπτική την απελευθέρωση της.
Άλλωστε, αν η κυβέρνηση ήθελε πραγματικά να υπάρξει κάποια είδους εποπτεία των ΔΕΥΑ, όπως λέει, τότε θα μπορούσε το κράτος να αναλάβει αυτόν τον ρόλο μέσω της Γενικής Γραμματείας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων. Όμως, όπως φαίνεται καμία τέτοια πρόθεση δεν υπήρχε.
Τα ερωτήματα και οι προβληματισμοί είναι ισχυροί με τις επιλογές της κυβέρνησης να αναδεικνύουν την προσπάθεια της ιδιωτικοποίησης, αφού το νερό μέχρι σήμερα δεν θεωρείται εμπορευματικό προϊόν. Άλλωστε, οι υπηρεσίες των ΔΕΥΑ είναι ανταποδοτικές, δεν υπάρχει επιχειρηματική κερδοφορία των δημοτικών επιχειρήσεων και κατά συνέπεια οι δημοτικές επιχειρήσεις δεν λειτουργούν εντός του ανταγωνισμού, ούτε στα πλαίσια της ιδιωτικής αγοράς .
Κατά συνέπεια ποιος είναι ο ρόλος της ΡΑΑΕΥ;
Αξίζει όμως να σημειωθεί, πως οι πρακτικές ιδιωτικοποίησης δεν αποτελούν μια εικόνα του μέλλοντος, αλλά σχεδιάζονται και υλοποιούνται ήδη και σήμερα με μεθοδευμένη πρακτική πάνω στο σώμα των Δημοτικών Επιχειρήσεων Ύδρευσης και Αποχέτευσης. Αυτό το διαπιστώνει κανείς παρακολουθώντας την ήδη υπάρχουσα πραγματικότητα. Βέβαια η σημερινή κατάσταση, είναι ο πρόδρομος των εξελίξεων που αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο να δούμε μελλοντικά μοντέλα, ίδια ή παρόμοια με εκείνα που βλέπουμε στον κλάδο της ενέργειας με την Ρυθμιστική Αρχή ως επόπτη των ιδιωτικών συμφερόντων.
Σε αυτή την φάση και με βάση την μέχρι πρότινος εμπειρία, η ιδιωτικοποίηση μέρους ή τομέων των υπηρεσιών των Δημοτικών επιχειρήσεων Ύδατος είναι παρούσα και αφορά την παράδοση αρκετών υπηρεσιών των Δημοτικών επιχειρήσεων σε ιδιώτες εργολάβους, όπως συμβαίνει για παράδειγμα σε λογιστήρια, αλλά και σε μελέτες για εφαρμογή των ΣΔΙΤ για βιολογικούς καθαρισμούς, αλλά και μεγάλων αρδευτικών έργων (ταμιευτήρες και δίκτυα).
Η δικαιολογία της κυβέρνησης βέβαια προς την κατεύθυνση για την ένταξη ιδιωτών πατάει πάνω σε πραγματικά προβλήματα που έχει δημιουργήσει η ίδια, μέσω της απαξίωσης και της υποστελέχωσης των ΔΕΥΑ, των χρόνιων προβλημάτων από τις ελλείψεις χρηματοδότησης, από το κράτος.
Είναι δεδομένο, πως οι ΔΕΥΑ όλης της χώρας προγραμματίζουν και εκτελούν έργα πολλών εκατομμυρίων ευρώ, ωστόσο δεν υπάρχει ικανός αριθμός προσωπικού για την επίβλεψη των έργων αυτών. Με την γενίκευση αυτής της πρακτικής των ιδιωτών σε διάφορους τομείς των υπηρεσιών είναι προφανές πως σιγά- σιγά οι ΔΕΥΑ θα μετατραπούν σε ιδιωτικοποιημένες επιχειρήσεις όπου βέβαια την οποιαδήποτε ζημιά θα την φορτώνεται το δημόσιο.
Το δεύτερο κεφάλαιο που δημιουργεί συνθήκες ώστε να υπάρξει μεγάλο ενδιαφέρον από τα επιχειρηματικά συμφέροντα αφορά την κατεύθυνση των συγχωνεύσεων των ΔΕΥΑ και η δημιουργία μεγάλων σχημάτων. Στο Άρθρο 12 του νόμου προβλέπεται η συγχώνευση και η αναδιάταξη των ΔΕΥΑ, που εκτός των άλλων, θα αλλάξει το τοπίο, ενώ ελλοχεύει ο κίνδυνος όσες επιχειρήσεις δεν αντιμετωπίζουν οικονομικά προβλήματα, να επιβαρυνθούν με ζημιές άλλων ΔΕΥΑ. Το σίγουρο είναι ότι η μεγέθυνση των σχημάτων, θα μπορέσει να «ανάψει το πράσινο φως» για την παραχώρηση ελκυστικών πακέτων που μπορούν να αποτελέσουν το φιλέτο για τους μεγάλους επιχειρηματικούς ομίλους.
Η τρίτη σημαντική πλευρά είναι η ήδη υπάρχουσα πρακτική ιδιωτικοποίησης που εντοπίζεται στο παράδειγμα της Κέρκυρας. Στο νησί, η ιδιωτικοποίηση μέσω ΣΔΙΤ βασικών υποδομών της ΔΕΥΑ, και συγκεκριμένα του δικτύου της ύδρευσης είναι γεγονός! Το αρχικό σχέδιο το 2018 αφορούσε την χρηματοδότηση ως σημαντική προτεραιότητα το έργο της Ύδρευσης για την οριστική λύση της Ύδρευσης ως υποέργο ενός μεγαλύτερου ύψους περίπου 49 εκ. ευρώ με δημόσια χρηματοδότηση. Η κυβέρνηση όμως της Ν.Δ το ενέταξε στο λεγόμενο Έργο των Φραγμάτων ύψους 146,15 εκ ευρώ που θα γίνει με ΣΔΙΤ, με αποτέλεσμα το έργο να πληρώνεται και από τους δημότες του Δήμου της Νότιας Κέρκυρας για πάρα πολλά χρόνια.
