Γράφει ο Ηλίας Σκυλλάκος
Ας ξεκινήσουμε με μια παραδοχή. Πρόκειται για ένα ναυάγιο από τα σοβαρότερα των τελευταίων χρόνων με εκατοντάδες νεκρούς μετανάστες – πρόσφυγες, το οποίο ξεγυμνώνει το σύνολο των αντιμεταναστευτικών πολιτικών που εφαρμόζει η Ε.Ε και οι κυβερνήσεις.
Το μέγεθος της τραγωδίας είναι τεράστιο.
Όσο περνούν οι ώρες και σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία οι αγνοούμενοι ανοιχτά της Πύλου ξεπερνούν τους 500. Σύμφωνα με τον διεθνή Τύπο, φαίνεται πως το συγκεκριμένο ναυάγιο είναι το τραγικότερο που έχει σημειωθεί στην σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας.
Τα διεθνή δημοσιεύματα υπενθυμίζουν ότι η Μεσόγειος είναι το φονικότερο θαλάσσιο πέρασμα παγκοσμίως και ότι η Ελλάδα, η Ιταλία και η Ισπανία είναι οι κύριες πύλες εισόδου για τους μετανάστες που προσπαθούν να φτάσουν στην Ευρώπη.
Η πιο επικίνδυνη διαδρομή εδώ και χρόνια είναι αυτή της κεντρικής Μεσογείου, από τη Λιβύη, την Αλγερία και την Αίγυπτο προς την Ιταλία και τη Μάλτα, όπου έχουν πνιγεί τουλάχιστον 20.000 άνθρωποι.
Ττο χθεσινό πρωτοσέλιδο της Liberation για το ναυάγιο της Πύλου, απεικονίζει τον υγρό τάφο στον οποίο χάθηκαν τόσοι άνθρωποι. «Πώς μπορούμε ακόμα, όταν κοιτάμε τον εαυτό μας στον καθρέφτη κάθε πρωί χωρίς να ανατριχιάζουμε, να επιμένουμε να διπλοκλείνουμε τα σύνορα της Ευρώπης, όταν ξέρουμε ότι ακριβώς αυτό το κλείσιμο είναι που παρακινεί τους μετανάστες να παρακάμπτουν το εμπόδιο και να παίρνουν τις πιο επικίνδυνες διαδρομές; Πώς μπορούμε να φανταστούμε ότι στερούμε από άλλους ανθρώπους, ξένους, μια καλύτερη ζωή, όταν όλοι μας είμαστε προϊόντα προηγούμενων μεταναστεύσεων και οι περισσότεροι πρόγονοί μας έδωσαν τις ίδιες μάχες;», αναφέρει η εφημερίδα.
Παράλληλα, όλα τα διεθνή πρακτορεία κάνουν λόγο για την μεγαλύτερη τραγωδία που σημειώθηκε στην Ελλάδα, αναγνωρίζοντας πως το γεγονός αυτό θα μείνει στην ιστορία.
Η επιχείρηση διάσωσης και φόβος των pushbacks
Πρώτα από όλα, ας δούμε ποιες ήταν οι αιτίες που το πλοίο βούλιαξε, παίρνοντας στο βάθος της θάλασσας τόσους ανθρώπους, ανάμεσα τους πολλές γυναίκες και μικρά παιδιά. Σύμφωνα με τους λιμενικούς το πλοίο βυθίστηκε γιατί ήταν υπερφορτωμένο με πολλούς ανθρώπους, με αποτέλεσμα να αλλάξει το κέντρο βάρος, όσο οι μετανάστες μετακινούταν πάνω στο πλοίο. Είναι αλήθεια, πως η εικόνα από το πλοίο δείχνει ότι δεν ήταν απλά υπεράριθμο, αλλά πως οι άνθρωποι ήταν στριμωγμένοι σαν σαρδέλες και αρκετοί κρεμασμένοι στο κατάστρωμα. Τα πραγματικά αίτια του ναυαγίου ακόμη δεν έχουν γίνει γνωστά και διάφορες προσεγγίσεις έχουν δει το φως της δημοσιότητας. Από την άλλη οι μαρτυρίες όσων επέβαιναν αναφέρουν ότι υπήρξε προσπάθεια βίαιης ρυμούλκησης από την μεριά του λιμενικού με αποτέλεσμα να οδηγηθούμε στη βύθιση του πλοίου.
Αυτό όμως που έχει ιδιαίτερη σημασία είναι, ότι τα ερωτηματικά παραμένουν κυρίως για τον ρόλο και την στάση που κράτησε το ελληνικό λιμενικό και η frontex, διότι όπως έγινε γνωστό, ο κίνδυνος για το ναυάγιο έγινε γνωστός στις ελληνικές αρχές από πολύ νωρίς. Το γεγονός ότι δεν ξεκίνησε καμιά ολοκληρωμένη επιχείρηση διάσωσης όπως έπρεπε, αφήνοντας τόσους ανθρώπους στο έλεος των κυμάτων, εξηγεί τις κατευθύνσεις που έχουν λάβει οι αρχές.
Σύμφωνα με όσες πληροφορίες έχουν έρθει στο προσκήνιο, στο σημείο βρίσκονταν το Λιμενικό Σώμα και ένα αεροσκάφος της Frontex. Οι ευρωπαϊκές αρχές θα μπορούσαν να είχαν στείλει επαρκείς ομάδες διάσωσης χωρίς καθυστέρηση, όμως φαίνεται πως δεν το έκαναν.
Μετά τον σάλο που έχει προκληθεί για τις ευθύνες και την ουσιαστική απραξία όλων των αρμόδιων φορέων, ξεκίνησε η συζήτηση για το ποιος τελικά έχει την ευθύνη. Είναι όμως προφανές, πως η ευθύνη της αδράνειας των αρχών και ελλειψη ολοκληρωμένου σχεδίου πάει χέρι χέρι με την αντιμεταναστευτική πολιτική.
Πρέπει να σημειωθεί αρχικά πως πλοίο βρισκόταν σε διεθνή ύδατα και την ευθύνη διάσωσης σύμφωνα με όλους τους ειδικούς και τους πραγματογνώμονες την είχε το ελληνικό λιμενικό .Αυτό είναι αδιαμφισβήτητο.
Σε δηλώσεις του ο ναύαρχος εν αποστρατεία του Λιμενικού και διεθνής πραγματογνώμονας Νίκος Σπανός τονισε : «Το πλοίο ήταν ένα πλωτό νεκροταφείο, σκάφος πολύ παλιό χωρίς καθόλου πιστοποιητικά. Η τραγωδία είναι ανείπωτη. Συνήθως τα γυναικόπαιδα σε τέτοιου είδους ταξίδια τα βάζουν στο κάτω μέρος του πλοίου. Τους κλειδώνουν για να μην μπορούν να μετακινηθούν. Το Υπουργείο Ναυτιλίας ενημερώθηκε μέσω Frontex. H Ιταλία παρέδωσε το περιστατικό σε μας αφού στο δικό μας χώρο λάμβανε χώρα. Το σκάφος βρισκόταν σε κίνδυνο. Αρα πρέπει να δράσει άμεσα η ελληνική πολιτεία. Θα πρέπει να οργανώσει το επιχειρησιακό της σχέδιο, πλωτά μέσα πρέπει να σπεύσουν στην περιοχή έτσι ώστε να αποβιβάσουν τον κόσμο σε άλλα σκάφη”. Ερωτηθείς για τις δυνατές ενέργειες του Λιμενικού στη συγκεκριμένη περίπτωση, όπου γίνεται λόγος για άρνηση διάσωσης εκ μέρους των επιβατών, απάντησε: «Είναι σαν να μου λέτε ότι μπορώ να σας βλέπω να πνίγεστε αλλά εγώ σας αφήνω να πνίγεστε. Δεν ρωτάμε το προσωπικό σε ένα σκάφος που κινδυνεύει αν χρειάζεται βοήθεια. Βοήθεια χρειάζονται και με το παραπάνω, αφού το σκάφος είναι ακυβέρνητο. Έπρεπε να πράξουμε τα δέοντα. Στο Γύθειο υπήρχε σκάφος που μπορούσε να βοηθήσει, είναι ναυαγοσωστικό. Θα μπορούσε να φιλοξενήσει τους ανθρώπους, μέχρι και νοσοκομείο έχει μέσα».
Συνεπώς, η δικαιολογία που προβάλλεται τόσο από το λιμενικό όσο και από στελέχη της Ν.Δ ότι οι μετανάστες δεν ήθελαν βοήθεια, είναι προκλητική. Είναι προκλητική διότι η διάσωση ενός ανθρώπου που πνίγεται στη θάλασσα, αλλά και εκατοντάδων ανθρώπων που κινδυνεύει η ζωή τους πάνω σε ένα καρυδότσουφλο, δεν μπορεί να τίθεται σε διαπραγμάτευση. Γιατί, υποχρέωση των αρχών είναι να προχωρήσουν στην διάσωση πάση θυσία και αυτό δεν χρειάζεται καμία μα καμία συζήτηση.
Από την άλλη όμως, η ενδεχόμενη άρνηση για βοήθεια από την πλευρά των μεταναστών αναδεικνύει και το καθεστώς φόβου με το οποιο διακατέχονται οι απελπισμένοι άνθρωποι λόγω της γενικευμένης αντιμεταναστευτικής πολιτικής που εφαρμόζει η Ελλάδα και η ΕΕ. Γιατι, δεν πρέπει να ξεχνάμε πως οι πολιτικές πρακτικές της Ελλάδας και της Ε.Ε είναι γνωστές στους μετανάστες.
Δεν χρειάζεται να επισημανθεί συνεπώς πως κανείς άνθρωπος δεν θέλει να ρισκάρει την ζωή του αν μπορεί να βρει ασφαλέστερο τρόπο διέλευσης.
Με απλά λόγια, αν οι μετανάστες οι πρόσφυγες και κάθε απελπισμένος άνθρωπος γνώριζε ότι υπήρχε η δυνατότητα να μετακινηθεί στις χώρες της Ε.Ε με οποιοδήποτε ασφαλή τρόπο, προφανώς και θα επέλεγε αυτόν τον δρόμο και όχι τον δρόμο του θανάτου.
Χαρακτηριστική πάντως είναι και η επισήμανση της οργάνωσης Alarm Phone η οποία παρακολουθούσε το συγκεκριμένο περιστατικό του ναυαγίου από την πρώτη στιγμή. Στην ανακοίνωση της αναφέρει : «Οι άνθρωποι που βρίσκονται σε κίνηση γνωρίζουν για τις φρικτές και συστηματικές πρακτικές απώθησης που εφαρμόζουν οι ελληνικές αρχές, πρακτικές που εγκρίνονται από την ΕΕ… «Οι άνθρωποι που κινούνται γνωρίζουν ότι χιλιάδες έχουν πυροβοληθεί, χτυπηθεί και εγκαταλειφθεί στη θάλασσα από αυτές τις ελληνικές δυνάμεις. Γνωρίζουν ότι η συνάντηση με την Ελληνική Ακτοφυλακή, την Ελληνική Αστυνομία ή την Ελληνική Συνοριοφυλακή σημαίνει συχνά βία και ταλαιπωρία. Οφείλονται σε συστηματικές απωθήσεις που τα σκάφη προσπαθούν να αποφύγουν την Ελλάδα, πλέουν σε πολύ μεγαλύτερες διαδρομές και διακινδυνεύουν ζωές στη θάλασσα».
Αξίζει να τονιστεί, πως τα στοιχεία είναι αμείλικτα για την πολιτική που εφαρμόζει η κυβέρνηση της Ν.Δ με επίκεντρο τα pushbacks, Στην έκθεση του Ειδικού Εισηγητή του ΟΗΕ για τα ανθρώπινα δικαιώματα των μεταναστών Φελίπε Γκονθάλεθ Μοράλες, αναφέρεται ότι στη χώρα μας υπάρχει πολύ μεγάλο πρόβλημα με τις επαναπροωθήσεις, το οποίο χαρακτήριζε ως μία ντε φάκτο πολιτική. «Στην Ελλάδα οι επαναπροωθήσεις είναι μία ντε φάκτο γενική πολιτική. Η Ύπατη Αρμοστεία των Ηνωμένων Εθνών για τους πρόσφυγες έχει καταγράψει 540 ξεχωριστά περιστατικά κατά την περίοδο 2020-2021 κατά τα οποία φέρεται να απωθήθηκαν βίαια 17.000 άτομα που επιστράφηκαν στην Τουρκία», έγραφε.
Και εδώ ανοίγει ένα μεγάλο κεφάλαιο. Με βάση τα παραπάνω, διαπιστώνει κανείς πως λόγω της ντε φάκτο πολιτικής της Ευρώπης – Φρούριο, αλλά και λόγω της ανυπαρξίας ασφαλών διαδρομών για τους μετανάστες, τα προβλήματα γιγαντώνονται, οι παράνομοι διακινητές και το κύκλωμα σπονσοράρεται ως η μοναδική λύση για τους απελπισμένους ανθρώπους, οι οποίοι γίνονται πιόνια στα εγκληματικά παιχνίδια των διακινητών.
Η Ν.Δ ρίχνει το μπαλάκι στους διακινητές και ο ΣΥΡΙΖΑ υποκρίνεται
Το ναυάγιο αυτό υποχρέωσε τις πολιτικές δυνάμεις να πάρουν θέση, αναφορικά με την στάση τους, αλλά και να εκφράσουν την γνώμη τους για το τι θα μπορούσε να είχε συμβεί για να μην χαθούν τόσες ανθρώπινες ζωές.
Σε αυτό το πλαίσιο όλοι γινόμαστε μάρτυρες και ακούμε σύσσωμα τα στελέχη και τους υποψηφίους της Ν.Δ να επιχειρούν να στρέψουν την συζήτηση στα κυκλώματα διακινητών ως υπεύθυνους για το ναυάγιο! Με απλά λόγια, την ώρα που το πλοίο βυθίζεται και η θάλασσα γεμίζει πτώματα για την Νέα Δημοκρατία, φταίνε οι μόνο οι διακινητές.
Αυτό που θέλει η Ν.Δ με τα επιχειρήματα της είναι να αποποιηθεί οποιαδήποτε ευθύνη για την εφαρμογή επιχειρησιακού σχεδίου διάσωσης από τις ελληνικές αρχές, για τις παραλήψεις, τα λάθη κ.α, αλλά και για τις εντολές που έχουν δοθεί στο ελληνικό λιμενικό.
Οι διακινητές είναι ένα διεθνές δίκτυο εγκληματιών, οι οποίοι αξιοποιούν όλες τις ελλείψεις τις παραλείψεις, άλλα και τα καθεστώτα που διαμορφώνονται από τις επιλογές και τις πολιτικές που εφαρμόζουν τα κράτη και οι κυβερνήσεις κάθε φορά. Το να ρίχνεις συνεπώς την ευθυνη του ναυαγίου στους διακινητές, σημαίνει ότι επιθυμείς να πετάξεις την μπάλα στην εξέδρα.
Άλλωστε κανείς δεν μπορεί να αρνηθεί ότι τα αίτια της μετανάστευσης είναι οι ιμπεριαλιστικοί πόλεμοι και η φτώχεια που γεννά το καπιταλιστικό σύστημα, η Ε.Ε. Ενα σύστημα στο οποίο πίνει νερό η Ν.Δ και όλα τα αστικά κόμματα. Αν αυτό συνδυαστεί με τις πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης της Ν.Δ, και της Ε.Ε που εφαρμόζουν ένα πλαίσιο αυστηροποίησης, καταστολής, φρακτών, βίαιων επαναπροωθήσεων, τότε καταλαβαίνουμε όλοι ότι το εγκληματικό αυτό δίκτυο των διακινητών τρίβει τα χέρια του.
Τέλος υποκριτική είναι και η στάση του ΣΥΡΙΖΑ για το ναυάγιο, καθώς βρίσκεται στην ίδιες ράγες της αντιδραστικής πολιτικής της Ε.Ε, αποδέχεται το αντιμεταναστευτικό οπλοστάσιο της Ε.Ε, αλλά και τους βασικούς πυλώνες της Ευρωπαϊκής πολιτικής. Για παράδειγμα δεν μπορεί ο ΣΥΡΙΖΑ να διερωτάται «γιατί η Ευρώπη έχει κλείσει τα σύνορα», και να ξεχνάει ότι ο εγκλωβισμός στις χώρες πρώτης υποδοχής αποτελεί κοινή ευρωπαϊκή πολιτική μέσα από την Κοινή Δήλωση ΕΕ – Τουρκίας και τις Οδηγίες για την απαράδεκτη λίστα των «ασφαλών χωρών» Ξεχνάει δηλαδή ότι αυτό το πλαίσιο φέρει την υπογραφή του και το οποίο υλοποιείται από την κυβέρνηση της ΝΔ.
