Επέτειος, σήμερα, επιβολής της μοναρχοφασιστικής δικτατορίας. Ευκαιρία να επαναφέρουμε μέσα από ένα σύντομο σημείωμα ορισμένα ζητήματα σχετικά με τον τρόπο και τους όρους επιβολής της δικτατορίας, τη φύση του καθεστώτος και τον γενικότερο ρόλο του.
Σε πολιτικό επίπεδο, σημείο καμπής σε ό,τι αφορά την επιτάχυνση των διαδικασιών επιβολής φασιστικής δικτατορίας αποτελούν οι εκλογές του Ιανουαρίου 1936. Στις εκλογές αυτές η βενιζελική συμπαράταξη συγκέντρωσε το 45,19% των ψήφων, η αντιβενιζελική το 47,6%, ενώ το Παλλαϊκό Μέτωπο(ΚΚΕ,ΑΚΕ) συγκεντρώνει το 5,76%(15 βουλευτές). Κανένα κόμμα δεν κατακτά αυτοδυναμία. Το Παλλαϊκό Μέτωπο προκειμένου να προλάβει την επερχόμενη φασιστικοποίηση, έρχεται σε επαφή με τους Φιλελεύθερους υπογράφοντας το «Σύμφωνο Σοφούλη-Σκλάβαινα». Το σύμφωνο δεν τηρήθηκε από την πλευρά των Φιλελεύθερων. Ο Γεώργιος χρίζει πρωθυπουργό τον Δεμερτζή στις 14.3, ο οποίος πέθανε ένα μήνα αργότερα. Αυτή τη φορά ο Γεώργιος χρίζει πρωθυπουργό τον Ι. Μεταξά. Επρόκειτο για έναν συμβιβασμό σε πολιτικό επίπεδο μεταξύ των –αποδεδειγμένα κυρίαρχων- βρετανικών συμφερόντων στη χώρα (με εκφραστή τον Γεώργιο) με τα γερμανικά μονοπώλια και το γερμανόφιλο τμήμα της ντόπιας άρχουσας τάξης (με εκφραστή τον Μεταξά). Η κυβέρνηση Μεταξά έλαβε ψήφο ανοχής τόσο από το Λαϊκό Κόμμα όσο και από τους Φιλελεύθερους.
Ο Ριζοσπάστης -ήδη από τις 6/3/1936- έγραφε: «Η παρουσία του Μεταξά στο υπουργείο Στρατιωτικών, όχι μόνο δεν αποτελεί καμιά εγγύηση για το λαό, αλλά αντίθετα αποτελεί πρόκληση κατά των εργαζομένων. Ο Μεταξάς είναι ο πιο ραφιναρισμένος φασίστας με καθαρά χιτλερικό, φασιστικό πρόγραμμα. Δεν είναι ανάγκη ν’ αναφέρουμε τις αλλεπάλληλες δηλώσεις του και τις ενέργειές του, που απέβλεπαν πάντα σε μια προσωπική δικτατορία. Η εγκαθίδρυσή του σήμερα στο υπουργείο Στρατιωτικών, δείχνει μια ανακατάταξη δυνάμεων μέσα στους στρατιωτικούς – δικτατορικούς κύκλους και μια προσπάθεια της μοναρχίας συγκέντρωσης όλων των αυλόδουλων στρατοκρατικών δυνάμεων για εγκαθίδρυση μιας βασιλικής δικτατορίας, δεδομένου πως τόσο ο ίδιος ο Μεταξάς, όσο και οι στρατιωτικοί πάνω στους οποίους στηρίχθηκε είναι της απολύτου εμπιστοσύνης του Βασιλιά».
Επομένως ο όρος “μοναρχοφασισμός” χρησιμοποιήθηκε για να υποδηλώσει τη συμφωνία, τον συμβιβασμό μεταξύ των συμφερόντων του εγγλέζικου ιμπεριαρισμού στη χώρα μας και αυτών της ανερχόμενης ναζιστικής Γερμανίας. Όρος που απέδιδε πιστά την κατάσταση πραγμάτων της εποχής.
Ο Μεταξάς ως αξιωματικός του στρατού τάχθηκε κατά τη διάρκεια του Α’ ΠΠ και της μικρασιατικής εκστρατείας με το πλευρό των γερμανόφιλων δυνάμεων. Ο υπουργός προπαγάνδας της ναζιστικής Γερμανίας επισκέφθηκε την Ελλάδα μόλις ένα μήνα μετά την εγκαθίδρυση του μοαρχοφασιστικού καθεστώτος στη χώρα μας. Η υποδοχή του καθεστώτος έγινε μετα βαϊων και κλάδων κάτι το οποίο εισέπραξε ο ίδιος ο Γκέμπελς, δηλώνοντας: «Ένα από τα ωραιότερα πρωινά της ζωής μου. Πάνω στην Ακρόπολη…Είμαι συνεπαρμένος…Οι άνθρωποι φιλόξενοι. Οι Αρχές, ο Τύπος όλοι είναι φιλικοί μαζί μας.
Ωστόσο, η Ελλάδα του Μεσοπολέμου ήταν αλυσοδεμένη στο άρμα του αγγλικού ιμπεριαλισμού. Η διείσδυση των βρετανικών μανοπωλίων ήταν κυρίαρχη σε στρατηγικής σημασίας τομείς ενώ ο “βραχνας” του εξωτερικού δανεισμού και οι ληστρικοί όροι αποπληρωμής του δημόσιου χρέους επισκίαζαν την οικονομική και πολιτική ζωή της χώρας. Το 1932 η Ελλάδα χρωστούσε σε ξένους πιστωτές 1963 εκατομμύρια χρυσά φράγκα(εκ των οποίων τα 1311 σε Άγγλους). Από το 1821 μέχρι το 1932 η Ελλάδα πήρε από ξένους τραπεζίτες 2.200 εκατομμύρια χρυσά φράγκα και στο ίδιο διάστημα πλήρωσε σε τόκους και χρεολύσια 183 εκατομμύρια περισσότερα απ’ όσα πήρε. Κι όμως το 1932 εξακολουθούσε να χρωστά 1963 εκατομμύρια χρυσά φράγκα.
Ο Μεταξάς έπαιξε το χαρτί της ουδετερότητας μέχρι τελευταία στιγμή.Ο Μανιαδάκης (υφυπουργός δημόσιας ασφάλειας), με ανακοίνωση του που δημοσιεύθηκε στις 6 Σεπτέμβρη 1939, απαγόρευε τις δημόσιες συζητήσεις και σχόλια περί των εμπολέμων, οι παραβάτες θα τιμωρούνταν. Ακόμα και όταν στις 15 Αυγούστου τορπιλίστηκε η φρεγάτα «Έλλη» η κυβέρνηση Μεταξά συνέχισε να κάνει την πάπια. Σύμφωνα με τις επίσημες ανακοινώσεις της, ο τορπιλισμός έγινε από υποβρύχιο αγνώστου εθνικότητος.
Ο Μεταξάς στην ανακοίνωση του προς τον Τύπο που έγινε στις 30/10/1940, μεταξύ άλλων δήλωσε: “δια να αποφύγωμεν τov πόλεμον, να γίνωμεν εθελονταί δούλοι και να πληρώσωμεν αυτήν την τιμήν… με το άπλωμα του δεξιού χεριού της Ελλάδος προς ακρωτηριασμόν από την Ιταλίαν και του αριστερού προς ακρωτηριασμόν από την Βουλγαρίαν. Φυσικά δεν ήτo δύσκολον να προβλέψη κανείς ότι εις μίαν τοιαύτην περίπτωσιν οι Άγγλοι θα έκοβαν και αυτοί τα πόδια της Ελλάδος. Και με το δίκαιόν των.”
Σε διπλωματικό επίπεδο ο Μεταξάς υποχρεώθηκε να πει το ΟΧΙ διασφαλίζοντας τα -αποδεδειγμένα κυρίαρχα- βρετανικά συμφέροντα. Ένα ΟΧΙ που θα συνοδεύονταν από περιορισμένη αντίσταση μόνο και μόνο για να τηρηθούν τα προσχήματα. Ο αρχηγός του ΓΕΣ Α. Παπάγος λίγες μέρες πριν την ιταλική επίθεση είχε δηλώσει στον επιτελάρχη του ΤΣΔΜ συνταγματάρχη Γεωργούλη ότι αν μας επιτεθούν οι Ιταλοί « θα ρίψωμεν μερικές τουφεκιές δια την τιμήν των όπλων». Σχετικά με αυτό ο υποστράτηγος Π. Πετρόπουλος , Διευθυντής τότε του ΙΙΙ Γραφείου επιχειρήσεων της VIII Μεραρχίας που αντιμετώπισε το κύριο βάρος της εχθρικής επίθεσης στην Ήπειρο, γράφει : «Η Ανώτατη ηγεσία δεν επίστευεν εις την νίκην , αλλά ήθελεν να ρίψωμεν μερικούς πυροβολισμούς δια την τιμήν των όπλων μας».
Το πραγματικό ΟΧΙ ειπώθηκε από τον ελληνικό λαό, τόσο με τη στάση που κράτησε τους 5 μήνες που ακολούθησαν την κήρυξη του πολέμου, όσο και με το έπος της ΕΑΜικης Εθνικής Αντίστασης. Ένα έπος που αποτελεί παρακαταθήκη αγώνα για τις επόμενες γενιές..
