Σαν σήμερα, το 1954, στις 5.25 τα χαράματα, στην Αγία Μαρίνα στο Δαφνί ο Νίκος Πλουμπίδης πέφτει νεκρός από τις σφαίρες του εκτελεστικού αποσπάσματος.
Στο μυαλό του λαού ο Πλουμπίδης είναι το μέλος του Π.Γ της Κ.Ε του ΚΚΕ που στη διάρκεια της κατοχής, η αποφασιστικότητα και η πολιτική οξυδέρκεια του συνέβαλε σε καθοριστικές νίκες και κατακτήσεις. Καθοριστικές για τη ζωή του λαού (με πιο γνωστή την ακύρωση της πολιτικής επιστράτευσης).
Στο μυαλό του λαού ο Πλουμπίδης είναι το συνώνυμο της ανιδιοτέλειας, της ηθικής και πολιτικής ακεραιότητας, το τέλος του οποίου αναδεικνύει με τον πλέον έκδηλο τρόπο το ήθος των κομμουνιστών. Στις 25 Νοεμβρίου του 1952, ο Νίκος Πλουμπίδης θα συλληφθεί στον Κολωνό. Η δίκη του ξεκινά σύντομα. Η ασφάλεια ανοίγει στον Πλουμπίδη όλη της την δυνατή επιείκεια και του προτείνει να καταδικάσει ανοιχτά τον Ζαχαριάδη για “όργια και αυθαιρεσίες”, με αντάλλαγμα ελαφρές ποινές. Ο Τύπος παρουσιάζει τον Πλουμπίδη ως διαφωνούντα μέσα στις τάξεις του ΚΚΕ που επιχειρούσε να χτίσει στη χώρα ένα δικαιότερο κόμμα. Ο Πλουμπίδης, όμως, στην γραμμή υπεράσπισής του θα αποδείξει ακόμα μια φορά το μεγαλείο της ψυχής του. Για το κόμμα του θα πει ” Η τιμή είναι η τιμή του Κόμματός μου, ότι πιστεύω ότι είναι σωστό το εφαρμόζω εγώ πρώτος”. Αργότερα θα ερωτηθεί γιατί εξακολουθεί να υποστηρίζει ένα κόμμα που τον θεωρεί χαφιέ και πράκτορα. Εκεί ο Πλουμπίδης θα απαντήσει : ” Το κόμμα μου κάνει λάθος και με τον καιρό θα το καταλάβει”.
Ο Πλουμπίδης, ο Δάσκαλος, το στέλεχος του ηρωικού ΚΚΕ, ο συνδικαλιστης, ο διανοουμενος, ο Άνθρωπος, εκτελέστηκε σαν σήμερα, παραμονή Δεκαπενταυγουστου 1954, στο Δαφνί. Στη μνήμη του παραθέτουμε ένα συγκλονιστικό σημείωμα του που έγραψε μέσα στην απομόνωση των φυλακών σχετικά με τα γεγονότα της νικηφόρας απεργίας ενάντια στην πολιτική επιστράτευση, που πραγματοποιήθηκε σε ιδιαίτερα δύσκολες συνθήκες στις 5 Μαρτίου 1943:
«Η 5η του Μάρτη, του 1943, είναι ιστορική ημέρα για το Ελληνικό Λαϊκό επαναστατικό κίνημα με παγκόσμια απήχηση και σημασία. Την ημέρα αυτή ολόκληρος ο Αθηναϊκός λαός με ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ ΚΑΙ ΜΕ ΠΑΛΛΑΪΚΗ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ στο κέντρο της Αθήνας επέβαλε στο Χίτλερ και στους Έλληνες πράκτορές του να ανακαλέσουν την ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΗ. Με λίγα λόγια και χωρίς φιλολογία η , 5η Μάρτη εγεννήθη έτσι:
Στις 20 Φλεβάρη ο Γραμματέας της ΚΟΑ (Κομμουνιστική Οργάνωση της Αθήνας) ο αξέχαστος Κ. Χατζήμαλης (σσ: γραμματέας της Επιτροπής Πόλης της ΚΟΑ του ΚΚΕ, εκτελέστηκε από τους γερμανοτσολιάδες στη Θεσσαλονίκη το 1944) ήλθε στο σπίτι μου και μου ανέφερε ότι την επόμενη οι ΔΥ (Δημόσιοι Υπάλληλοι) κατεβαίνουν σε απεργία, ότι όλα είναι έτοιμα και σε ότι σε μια ώρα συνέρχεται η επιτροπή Γκρούπας (ομάδας Αχτίδων) των ΔΥ για να κανονίσουν τις λεπτομέρειες. Πριν δώσω τη συγκατάθεσή μου (διότι καθοδηγούσα την ΚΟΑ από το ΠΓ) θέλησα να εξετάσω προσωπικά τα πράγματα και πήγα στη συνεδρίαση. Εκεί όλα τα μέλη ήταν σύμφωνα με την άμεση κάθοδο στην απεργία παρ’ όλο ότι τα ΤΤΤ και το υπουργείο των Οικονομικών δεν θα ‘παιρναν μέρος.
Από όσα ειπώθηκαν έκρινα ότι η απεργία ΔΕΝ είχε προπαρασκευαστεί και ΔΕΝ είχαν εκλεγεί απεργιακά όργανα παντού και το σοβαρότερο ότι η μη συμμετοχή των ΤΤΤ και του υπουργείου Οικονομικών ήταν παράγοντας να σπάσει η απεργία και να μην έχει αντίκτυπο.
Ανέβαλα την απεργία για μια βδομάδα και έδωσα συγκεκριμένες οδηγίες για την εκλογή απεργιακών οργανώσεων κ.λπ. Ταυτόχρονα έδωσα εντολή στην ΚΟΑ να προπαρασκευάσει τους εργατοϋπαλληλικούς κλάδους και τις λαϊκές μάζες των συνοικιών έτσι που όταν κηρύξουμε απεργία των Δ.Υ. να την επεκτείνουμε και να την γενικεύσουμε.
Στις 27 Φλεβάρη ξανασυνήλθε η επιτροπή Δ.Υ. Εκεί είναι ο … (που αργότερα αποδείχθη σκάρτος και δειλός). Είπε ότι ήταν λάθος η αναβολή της απεργίας και ότι θα είναι προδοσία αν δεν γίνει σήμερα. Οι άλλοι είπαν ότι σωστά ανεβλήθη αλλά πρέπει να γίνει σήμερα παρ’ όλο που έχουμε μικρή συμμετοχή των ΤΤΤ και του υπουργείου Οικονομικών. Εγώ αφού ανέπτυξα ότι δεν κάνουμε την απεργία για την απεργία αλλά την κάνουμε για να επιβάλουμε τη λύση των εργατικών διεκδικήσεων, ότι η απεργία είναι μια σοβαρή μάχη και η έκβασή της παίζει μεγάλο ρόλο, ότι οι Δ.Υ. χωρίς το βαρύ πυροβολικό τους, το ΤΤΤ, δεν μπορεί νάχουν την επιβολή που χρειάζεται και τον αντίκτυπο στην κοινή γνώμη, ανέβαλα για μια βδομάδα ακόμη και συνέστησα ειδικά συγκεκριμένα μέτρα για τα ΤΤΤ, και το Υπουργείο Οικονομικών.
Στις 4 του Μάρτη, πριν ακόμα φωτίσει, ήλθε ξαφνικά ο Κ. Χατζήμαλης και μου αναφέρει ότι «απεφασίσθη η πολιτική επιστράτευση και ότι αύριο στις 5 του μηνός θα το αναγγείλει από το Ραδιοφωνικό σταθμό Αθηνών ο Πρωθυπουργός Λογοθετόπουλος». Η είδηση ήταν σοβαρή με εξαιρετική πολιτική σημασία. Έπρεπε να προλάβουμε τον εχθρό, προτού αναγγείλει την απόφασή του. Είπα να συγκληθεί αμέσως η επιτροπή πόλης και με συνδέσμους να ειδοποιηθούν τα στελέχη της ΚΟΑ να είναι σε επιφυλακή . Εβλεπα ότι το ΚΚΕ έπρεπε να κάνει. Τι έπρεπε να κάνω; Σύνδεση με τη Γραμματεία του ΠΓ είχα στις 6 του μήνα. Άλλος τρόπος να συνδεθώ και να ληφθεί η κομματική απόφαση δεν υπήρχε. Είχα βέβαια του Δ.Υ έτοιμους για απεργία του εργατοϋπαλληλικούς κλάδους μπορούσα να τους κατεβάσω το λαό των συνοικιών επίσης μπορούσα να κινητοποιήσω αλλά το ζήτημα ήταν σοβαρότατο, ήταν γενικό πολιτικό ζήτημα. Αν περίμενα σύγκληση του ΠΓ θα χάνονταν η ευκαιρία και θα ήταν δύσκολο να ανατραπεί ειλημμένη απόφαση. Να παραμείνω αδιάφορος με τη δικαιολογία ότι δεν ήταν δική μου δουλιά να αποφασίσω το θεώρησα προσοδία και απέναντι του Κόμματος και απέναντι του λαού.
Κατέληξα να αναλάβω τις ευθύνες, έβλεπα καθαρά την επιτυχία και τη ΝΙΚΗ, όχι συναισθηματικά, αλλά με τη μελέτη της κατάστασης και αποφάσισα να κατεβάσω στις 5 του Μάρτη τους εργατοϋπαλληλικούς κλάδους της Αθήνας σε ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ και όλο το λαό της Αθήνας σε ΠΑΛΛΑΪΚΗ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ με σύνθημα: ΚΑΤΩ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΗ. ΨΩΜΙ, ΔΟΥΛΕΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΕΣ.
Σε δυο ώρες συνήλθε η επιτροπή πόλης της ΚΟΑ που αποτελούνταν από διαλεχτούς αγωνιστές. Εκεί ανέπτυξα την πρότασή μου (σ.σ.: ΓΕΝΙΚΗ ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ και ΠΑΛΛΑΪΚΗ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ με σύνθημα: ΚΑΤΩ Η ΠΟΛΙΤΙΚΗ ΕΠΙΣΤΡΑΤΕΥΣΗ. ΨΩΜΙ, ΔΟΥΛΕΙΑ, ΕΛΕΥΘΕΡΙΕΣ) και ετόνισα τις ιστορικές ευθύνες που αναλαμβάνουμε. Όλα τα μέλη δέχτηκαν με ενθουσιασμό την πρότασή μου. Καθορίσαμε το γενικό πρόγραμμα δράσης και όλοι έφυγαν για να κινητοποιήσουν τους τομείς που καθοδηγούσε ο καθένας. Είπαμε να ειδοποιηθεί και η Κ.Ο. Πειραιά να βοηθήσει κι αυτή.
Από το μεσημέρι της Τρίτης 4 Μάρτη δεκάδες χιλιάδες λαϊκοί αγωνιστές βρίσκονταν σε πυρετώδη κίνηση. Τα τυπογραφεία και οι πολύγραφοι δούλευαν αδιάκοπα. Πλακάτ, σημαίες, συνθήματα ετοιμάστηκαν. Τα σχέδια πορείας του κάθε κλάδου και τομέα καταστρώθηκαν. Χιλιάδες προκηρύξεις και τρικ μοιράστηκαν. Οι συνδέσεις των διαφόρων κρίκων εκανονίστηκαν.
Τα ΧΩΝΙΑ τότε εφευρέθηκαν και τέθηκαν σε εφαρμογή. ΟΛΟΙ οι τομείς ΟΛΑ τα γρανάζια της πολύπλευρης και πολύπλοκης μηχανής τέθηκαν σε κίνηση και άρχισαν να δουλεύουν ταχύτατα και κανονικά.
Ξημέρωσε η Τετάρτη 5 Μάρτη του 1943. Όλη η κίνηση, όλες οι υπηρεσίες σταματημένες.
Η ΓΕΝΙΚΗ ΑΠΕΡΓΙΑ ήταν πράγματι ΚΑΘΟΛΙΚΗ. Όλα νεκρώθηκαν. Εργάτες, υπάλληλοι, βιοτέχνες, έμποροι, όλοι απεργούν, όλα κλειστά και τότε άρχισε να ξεχύνεται στο κέντρο της Αθήνας ο λαϊκός χείμαρρος των συνοικιών. Για πρώτη φορά τόσο πυκνές λαϊκές μάζες κατέβηκαν στο πεζοδρόμιο για να διεκδικήσουν και να επιβάλουν τα αιτήματά τους. Για πρώτη φορά παρουσιάστηκε μια τόσο μεγάλη σε όγκο και μαχητικότητα ΠΑΛΛΑΪΚΗ ΔΙΑΔΗΛΩΣΗ. Αυτό ήταν πρωτοφανές όχι μόνο για την Αθήνα αλλά και για τις μεγάλες ξένες πρωτεύουσες κι αυτό όχι σε καιρούς ειρηνικούς αλλά κάτω απ’ τον πιο βάρβαρο καταχτητή.
Το παλλαϊκό ξεσήκωμα ήταν τέτοιο που οι κατακτητές αναγκάστηκαν να ανακαλέσουν την απόφασή τους και να δηλώσουν ότι «ΔΕΝ ΤΙΘΕΤΑΙ ζήτημα πολιτικής επιστράτευσης για την Ελλάδα». Η 5η του Μάρτη του 1943 δεν έσωσε μόνο τα ελληνόπουλα από τα γερμανικά κάτεργα αλλά συνετέλεσε και στην πορεία και την εξέλιξη του πολέμου και έδειξε το δρόμο που πρέπει να ακολουθούν οι λαοί για να επιβάλουν τη θελησή τους
Φυλακές, απομόνωση 5.3.1954»
(Ν. Πλουμπίδης, Φυλακές Απομόνωσης 5.3.54).
