Γράφει η Γαλήνη Βήχα
Τον Δεκέμβρη του 2022 ψηφίστηκε το νομοσχέδιο για τη Δευτεροβάθμια Περίθαλψη, το οποίο μεταξύ άλλων προέβλεπε τη λειτουργία απογευματινών χειρουργείων (επί πληρωμή) καθώς και τη δυνατότητα απασχόλησης εργαζομένων του ΕΣΥ στον ιδιωτικό τομέα. Τον Μάρτη του 2024 πραγματοποιήθηκε στο νοσοκομείο Παπαγεωργίου το πρώτο απογευματινό χειρουργείο, «εγκαινιάζοντας» την κατάργηση του δωρεάν δημόσιου χαρακτήρα του ΕΣΥ.
Στην επιχειρηματολογία της η κυβέρνηση τόνιζε πως, οι πολύχρονες αναμονές για τα χειρουργεία θα μειωθούν ενώ συγχρόνως θα αποτελέσει οικονομικό κίνητρο για τους ιατρούς του ΕΣΥ. Ακόμη, ο Υπουργός Υγείας ανέφερε πως, με σκοπό να διασφαλιστεί η απρόσκοπτή συνέχιση των πρωινών δωρεάν χειρουργείων θα πρέπει να πληρούνται ορισμένα κριτήρια ώστε να μπορεί μια κλινική να προβεί σε απογευματινά. Συγκεκριμένα, τόνισε πως δεν θα πρέπει να μειωθούν σε αριθμό τα πρωινά τακτικά χειρουργεία. Ωστόσο το «κριτήριο» αυτό έρχεται σε ρήξη με την πραγματικότητα. Λαμβάνοντας υπόψη ότι οι απογευματινές επεμβατικές πράξεις πραγματοποιούνται μετά τις 15:00 από τους εργαζόμενους της κλινικής, γεννιέται το ερώτημα: πόσο πιθανό είναι οι εργαζόμενοι να αντέξουν ένα ακόμη 4ωρο χειρουργείο για να αυξήσουν το μηνιαίο εισόδημα; Αξίζει να τονιστεί πως το προσωπικό των απογευματινών χειρουργείων είναι οι ειδικοί ιατροί και νοσηλευτές που μένουν 24ωρα μέσα στα νοσοκομεία, που παραιτούνται λόγω burn out και ταξιδεύουν 200χλμ την ημέρα γιατί τους το επιβάλλουν με «εντέλλεσθε». Είναι λοιπόν πιθανό να περιοριστεί η πρωινή εργασία, ώστε η σωματική και πνευματική κούραση του 08:00-15:00 ωραρίου να μην αποτελεί ανασταλτικό παράγοντα στην απογευματινή δουλειά που δύναται να αυξήσει το εισόδημα.
Αναμένεται να προκύψει μια κατάσταση στην οποία ο ιατρός δεν θα μπορεί να αντισταθεί, διότι ως εργαζόμενος, και μάλιστα σε δύσκολες συνθήκες, θα επιδιώξει να βελτιώσει το βιοτικό του επίπεδο, νομιμοποιώντας την εμπορευματοποίηση της υγείας. Καταλήγουμε τελικά να περιγράφουμε ένα σύστημα υγείας που στην ουσία του θα είναι ιδιωτικό και ο ασθενής θα πληρώνει πλέον και απευθείας από την τσέπη του- διπλά, μια που οι μηνιαίες εισφορές στον ΕΦΚΑ είναι ήδη δυσβάσταχτες- ακόμη και για τη νοσηλεία του σε ΜΕΘ.
Η αναζήτηση της «αιτίας του κακού» δε θα πρέπει να γίνει μόνο στα πολιτικά πρόσωπα, καθώς το άνοιγμα της αγοράς στον χώρο της υγείας δεν αποτελεί απλώς ιδεολογικό φετίχ του Υπουργού Υγείας ή της κυβέρνησης, αλλά και μόνο επιτακτική ανάγκη του κεφαλαίου. Σε ένα βαθμό ,η εμπορευματοποίηση της υγείας ενδέχεται να επιτρέψει την «κίνηση χρήματος» και σε μια μερίδα μερίδα εργαζομένων του ΕΣΥ. Ωστόσο, όπως είναι σαφές, το νομοσχέδιο δεν εφαρμόστηκε έχοντας ως γνώμονα να αυξήσουν το μηνιάτικο τους οι εργαζόμενοι στα νοσοκομεία. Σε δεύτερο χρόνο, θα προκύψει η ανάγκη κάλυψης του δυσθεώρητου κόστους, που νομοτελειακά θα επιβαρύνει άμεσα τους ασθενείς από τις επί πληρωμή παροχές υγείας. Την «ανάγκη» αυτή θα έρθουν να καλύψουν, ως «σωτήρες» οι εταιρίες ιδιωτικών ασφαλίσεων.
Χαρακτηριζόμενη ως «υποασφαλισμένη», σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, διαπιστώνεται πως η ιδιωτική ασφάλιση ενέχει μεγάλα περιθώρια ανάπτυξης στην ελληνική αγορά (1). Είναι γνωστό άλλωστε πως οι ασφαλιστικές επιχειρήσεις αποτελούν τον μεγαλύτερο θεσμικό επενδυτή στην ΕΕ. Οι
ισχυρισμοί επιβεβαιώνονται και από τον Διεθνή Οργανισμό Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) ο οποίος κατατάσσει τη χώρας μας αρκετά χαμηλά στο επί τοις % ποσοστό εξόδων υγείας που καλύπτονται από ιδιωτική ασφάλεια (2). Στο ίδιο μήκος κύματος είναι και οι δηλώσεις του προέδρου της Ένωσης Ασφαλιστικών Εταιριών Ελλάδος (ΕΑΕΕ) που υπογραμμίζει πως ο σχετικός δείκτης της ασφαλιστικής παραγωγής στην Ελλάδα βρίσκεται στο 2.3% , ενώ ο Ευρωπαϊκός κυμαίνεται στο 7,5% (3). Με τα δεδομένα αυτά, καταλήγουν να συζητάνε και να αναζητούν φορολογικά κίνητρα για να καλυφθεί το κενό στην ασφαλιστική προστασία (4).
Η ιδιωτική ασφάλεια υγείας είναι αρκετά συνηθισμένη σε κάποιες χώρες του δυτικού κόσμου. Μάλιστα, σε κάποιες είναι υποχρεωτική ( όπως στις Η.Π.Α.). Βεβαίως, μέχρι να φτάσουμε να μιλάμε για υποχρεωτική ασφάλεια υγείας στην Ελλάδα, θα διανύσουμε το στάδιο της «ελεύθερης επιλογής». Ελεύθερη επιλογή είναι -θα λένε-,να έχεις ιδιωτική ασφάλεια, ώστε να μη χρειάζεται να στηρίζεις τις ελπίδες σου στο υποβαθμισμένο δημόσιο και δωρεάν ΕΣΥ. Αυτό το επιχείρημα πέφτει ξανά και ξανά στο τραπέζι κάθε φορά που οι συνθήκες εξαναγκάζουν τον λαό να υποκύψει στις απαιτήσεις της αγοράς.
Αυτή η κατάσταση επικρατεί σε καπιταλιστικά ανεπτυγμένες χώρες όπως οι ΗΠΑ (5), η οποία δέχεται συνεχώς, ακόμη και εκ των έσω, κριτική για τις διαχρονικά αντιλαϊκές και αναποτελεσματικές πολιτικές υγείας. Στο Ηνωμένο Βασίλειο, όπου το εθνικό του σύστημα υγείας (NHS) είναι ελεύθερο και δωρεάν για όλους και δύναται να παρέχει υψηλού επιπέδου υπηρεσίες υγείας, το φαινόμενο της ιδιωτικής ασφάλισης βρίσκει έδαφος πρωτοφανούς ανάπτυξης (6) καθώς οι λίστες αναμονής για την πρόσβαση στο NHS έχουν εκτοξευθεί με τις πολιτικές επιλογές της κυβέρνησης και και εν μέσω πολύμηνων απεργιακών κινητοποιήσεων των γιατρών (7).
Για όσους, λοιπόν, συνεχίζουν να έχουν τις όποιες αυταπάτες σχετικά με τις πρόσφατες αλλαγές στο ΕΣΥ, επικαλούμενοι τις «παλιές-καλές», ξένες και μεγάλες καπιταλιστικές οικονομίες ως επιτυχημένα παραδείγματα νεοφιλελεύθερων πολιτικών, να υπενθυμίσουμε πως και οι τελευταίες βιώνουν την κρίση του καπιταλιστικού συστήματος στο πετσί τους, όχι μόνο στην υγεία, αλλά ακόμα και σε αυτή. Ο δημόσιος χαρακτήρας ορισμένων αγαθών είναι όχι μόνο επιβεβλημένος, αλλά αποτελεί και απόλυτη ανάγκη. Στην Ελλάδα και παντού.
(2) https://www.oecd.org/els/health-systems/private-health-insurance.htm
(5) https://insidestory.gr/article/ameriki-poy-apelpizetai
(6) https://www.ft.com/content/611fbbb5-9f68-40b0-b8b9-3992a04d2c8c
(7) https://ergatikosagwnas.gr/2024/03/26/i-timoria-tou-promithea/
(8) https://www.statista.com/chart/29261/share-of-uk-paying-for-private-health-insurance/
