Γράφει ο Πέτρος Ιωαννίδης
Γ. Η ενότητα της εργατικής τάξης προϋποθέτει οργανωτική ανασυγκρότηση του συνδικαλιστικού κινήματος
Η ανάγκη ενότητας δράσης της εργατικής τάξης είναι επιτακτική. Η εργατική τάξη έχει αγγίξει του 65% του οικονομικά ενεργού πληθυσμού, ενώ αντίθετα η μικρομεσαία αγροτιά μειώνεται κατακόρυφα. Αλλαγές στη δομή και τη σύνθεσή τους υφίστανται τα μικροαστικά στρώματα της πόλης. Αυξήθηκε το ποσοστό της εργατικής τάξης και αντίστοιχα δυνάμωσαν οι διαφοροποιήσεις του εσωτερικό της, τα αντικρουόμενα μεταξύ των τμημάτων της συμφέροντα, όμως η αντίθεση του συνόλου της εργατικής τάξης απέναντι στο μεγάλο κεφάλαιο είναι κυρίαρχη. Η αντίθεση αυτή είναι η βάση στην οποία θα στηριχτεί η κοινή δράση και σταδιακά η ενότητά της εναντίον κεφαλαίου.
Από πολιτική άποψη η προβολή των αιτημάτων που κινητοποιούν ευρύτερα την εργατική τάξη συνολικά με παράλληλη προσπάθεια άμβλυνσης των αντιθέσεων μεταξύ των διαφόρων τμημάτων της είναι η γενική κατεύθυνση που η υλοποίηση της απαιτεί ιδιαίτερη προσπάθεια μελέτης της σύνθεσης της και των αντιθέσεων στο εσωτερικό της και του συνόλου των αντικειμενικών δεδομένων. Από πρακτική άποψη είναι αναγκαίο ένα πολύ συγκεκριμένο σχέδιο με καλά μελετημένα μέτρα και βήματα.
Σημαντική πλευρά της ενότητας της εργατικής τάξης είναι η οργανωτική ενότητα της. Ως κατεύθυνση η πάγια θέση ένα σωματείο σε κάθε χώρο δουλειάς, κλάδο και περιφέρεια διατηρεί ολοκληρωτικά τη σημασία του. Αφ’ ότου οι όποιοι αντικειμενικοί λόγοι διαχωρισμού της συνδικαλιστικής οργάνωσης στο δημόσιο και των ιδιωτικό τομέα έπαψαν ουσιαστικά να υπάρχουν δεν υφίσταται πραγματικός λόγος ύπαρξης δύο οργανώσεων, ΓΣΕΕ και ΑΔΕΔΥ.
Το φαινόμενο του πολυκατακερματισμού είναι πολύ σημαντικό και απαιτεί αποφασιστική αντιμετώπιση. Η ενοποίηση σωματείων και συνδικάτων στη βάση της πραγματικής έννοιας του κλάδου οικονομικής δραστηριότητας και όχι με βάση υστερόβουλες πολιτικές και παραταξιακές σκοπιμότητες είναι η βάση. Οι οργανώσεις μπορούν να μειωθούν ουσιαστικά.
Παραμένει όμως το ζήτημα πώς ένα ενιαίο συνδικαλιστικό κίνημα στο οποίο συνυπάρχουν διαφορετικά ιδεολογικά ρεύματα θα λειτουργεί ομαλά και κατά το δυνατόν δεν θα οδηγείται σε διασπάσεις. Μεγάλη σημασία έχουν οι όροι στη βάση των οποίων λειτουργεί. Εξαρχής σημειώνεται ο κρίσιμος ρόλος των κρατικών και κυβερνητικών παραβάσεων που πρέπει να αντιμετωπιστούν. Υπάρχει όμως και η δράση των κομμάτων και των συνδικαλιστικών παρατάξεων που τις επιπτώσεις στην ακραία εκδοχή τις ζούμε τα τελευταία χρόνια, όπου η έννοια της συνδικαλιστικής οργάνωσης, της μαζικής οργάνωσης χωρίς πολιτικά και άλλα εμπόδια έχει τρωθεί τουλάχιστον.
Σε κάθε χώρο εργασίας και σε κάθε τμήμα της κοινωνίας η ελευθερία της διακίνησης των ιδεών, της διάδοσης των πολιτικών θέσεων και της δράσης των πολιτικών δυνάμεων δεν μπαίνει σε συζήτηση. Τα πολιτικά κόμματα και οι πολιτικές οργανώσεις ιδιαίτερα της αριστεράς, αφού τα αστικά κόμματα δεν συναντούν κανένα εμπόδιο στη δράση τους, μπορούν να δρουν σε κάθε χώρο για κάθε ζήτημα, να ζυμώνουν τις ιδέες και τις θέσεις τους για κάθε ιδεολογικό πολιτικό και συνδικαλιστικό πρόβλημα και να δημιουργούν οργανώσεις. Ερώτημα τίθεται για το ρόλο των συνδικαλιστικών παρατάξεων που λειτουργούν ως σωματεία μέσα στα σωματεία. Ίσως η ύπαρξη παρατάξεων όχι στενά κομματικών αλλά στη βάση ιδεολογικών αντιλήψεων και πολιτικών ρευμάτων θα μπορούσε να δώσει απάντηση στο πρόβλημα αυτό.
Δ. Η συμμαχία εργατικής τάξης και μικροαστικών στρωμάτων είναι σημαντική κυρίως σε χώρες όπως η Ελλάδα με εκτεταμένα μικροαστικά στρώματα.
Σε σχέση με τις δυσκολίες ενότητας της εργατικής τάξης οι δυσκολίες στην περίπτωση αυτή είναι μεγαλύτερες αφού πρόκειται για κοινωνικά στρώματα που τα συμφέροντά τους διαφέρουν πολύ από αυτά της εργατικής τάξης. Είναι κοινωνικά στρώματα με ιδιοκτησία μέσων παραγωγής, είναι μισθωτοί με ιδιαίτερο ρόλο στη λειτουργία και στη διοίκηση των επιχειρήσεων, όχι εκτελεστικό ρόλο και με αμοιβές που υπερέχουν σημαντικά αυτών των εργατοϋπαλλήλων. Από πλευράς πολιτικής συμπεριφοράς ταλαντεύονται είτε προς την αστική τάξη είτε προς την εργατική τάξη, τα κατώτερα τμήματα τους που κινδυνεύουν να βγουν εκτός παραγωγής και να ξεκληριστούν προσεγγίζουν την εργατική τάξη ευκολότερα. Από την άποψη αυτή η διαμόρφωση συμμαχίας απαιτεί μακρά, επίπονη και εύστοχη προσπάθεια.
Είναι εντελώς αναγκαία η μελέτη της ταξικής διαστρωμάτωσης τους και άρα τα ταξικά συμφέροντα τους. Στη βάση αυτή σε προτεραιότητα μπαίνει η προσπάθεια κοινής δράσης και συμμαχίας με τα κατώτερα τμήματά τους.
Πρώτο βήμα είναι η υποστήριξη των αγώνων και των δίκαιων αιτημάτων τους με την υπόμνηση ότι ορισμένες διεκδικήσεις τους είναι ασύμβατες με την εργατική τάξη ακόμη και με την ίδια την κοινωνική εξέλιξη. Η έκφραση σταθερά της αλληλεγγύης των εργατών στους αγώνες τους. Αμέσως έρχεται η επιδίωξη της κοινής δράσης. Σε μεγάλα προβλήματα που συγκινούν και κινητοποιούν ευρύτερα τμήματα της κοινωνίας η κοινή δράση είναι πιο εύκολη και πολύ χρήσιμη. πχ συμμαχία εναντίον των μνημονίων, κοινή δράση σχετικά με τα Τέμπη, και την ασφάλεια των σιδηροδρόμων, δράση για την αντιμετώπιση του αυταρχισμού και των αντιδημοκρατικών μέτρων κ.α.
Πιο δύσκολη είναι η κοινή δράση στον πυρήνα του ταξικού προβλήματος ιδιαίτερα όταν τα συμφέροντά τους δεν εναρμονίζονται ολοκληρωτικά. Η προετοιμασία θέσεων για την κοινή δράση που θα παίρνει υπόψη τα συμφέροντα και των δύο πλευρών κατά κλάδο παραγωγής και κοινωνικό πρόβλημα και παράλληλα η επεξεργασία της αντίστοιχης τακτικής είναι ζήτημα σημαντικό.
Ε. Η ιδεολογική και πολιτική αυτονομία του συνδικαλισμού απέναντι στην εργοδοσία και το κράτος.
Απέναντι στα αστικά συμφέροντα και στην πολιτική τους και απέναντι στο κράτος πρέπει να καλλιεργηθεί στο συνδικαλιστικό κίνημα κουλτούρα και συμπεριφορά απόλυτης αντίθεσης. Το συνδικαλιστικό κίνημα από την πρώτη στιγμή της εμφάνισης του αντιμετώπισε τις επεμβάσεις του κράτους προκειμένου να εμποδίσει την ανάπτυξή του ώστε να μην αποτελέσει κίνδυνο για τα συμφέροντα και την κυριαρχία του κεφαλαίου. Προδικτατορικά με το καθεστώς του μακρηθεοδωρισμού τις δίκες και τις εκτοπίσεις συνδικαλιστών, ύστερα επί ΠΑΣΟΚ με πιο ραφιναρισμένες μεθόδους εκμαυλισμού και χειραγώγησης χωρίς όμως να λείπουν και οι ανοιχτές επεμβάσεις μέσω των δικαστηρίων, όπως η καθαίρεση της διοίκησης της ΓΣΕΕ επειδή δεν ήταν αρεστή στην κυβέρνηση ως τις πρόσφατες επεμβάσεις της ΝΔ στην οργάνωση και τη λειτουργία των συνδικαλιστικών οργανώσεων και την παρεμπόδιση της συνδικαλιστικής δράσης.
Η αξιοποίηση της δικαιοσύνης για την επίλυση συνδικαλιστικών προβλημάτων και διαφωνιών, η προσφυγή διορισμού διοικήσεων σε συνδικαλιστικές οργανώσεις με πρωτοβουλία ταξικών οργανώσεων από τα πρωτοδικεία, η αστυνομική και κρατική διαφύλαξη της διεξαγωγής συνεδρίων κ.ά. και ιδιαίτερα αν προκαλούνται από συνδικάτα με ταξικό προσανατολισμό έρχεται να καλύψει τη διαχρονική χειραγώγηση του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος από το κράτος για μικροκομματικές σκοπιμότητες.
Τα πολιτικά κόμματα πρέπει να σέβονται την αυτονομία των συνδικάτων και να αποφεύγουν κάθε παρέμβαση στα οργανωτικά και την λειτουργία τους.
Πρέπει να καλλιεργηθεί ευρύτερα η αντίληψη ηθικής και πολιτικής καταδίκης των συνδικαλιστικών στελεχών που αναλαμβάνουν κυβερνητικά καθήκοντα ή / και θέση βουλευτή όταν αυτή υπερασπίζεται πολιτική εναντίον των εργατικών συμφερόντων.
Η αυτονομία του συνδικαλιστικού κινήματος προϋποθέτει την οικονομική αυτοδυναμία και όχι τη χρηματοδότηση του από κρατικούς οργανισμούς. Πρέπει οικονομικά να στηρίζεται στην συνδρομή των μελών τη συνεισφορά των εργατών, των εργαζομένων και του λαού τουλάχιστον σε ό,τι αφορά τη λειτουργία και τη δράση του.
Ένας αριθμός συνδικαλιστικών στελεχών καταλαμβάνει θέσεις σε κρατικές και οικονομικές οργανώσεις και οργανισμούς με υψηλές αποδοχές πολλές φορές δεκάδων και εκατοντάδων χιλιάδων ευρώ ετησίως. Η ζωή απέδειξε ότι πρακτικά λειτουργούν ως όχημα εκμαυλισμού και εξαγοράς τους. Η εικόνα του συνδικαλιστικού στελέχους πρέπει να είναι ασυμβίβαστη με τη μεγάλη οικονομική ευμάρεια που δεν δικαιολογείται και τη μεγάλη ζωή, οι όποιες αποδοχές από συμμετοχή σε αντίστοιχες θέσεις πρέπει να καταβάλλονται ολοκληρωτικά από τις συνδικαλιστικές οργανώσεις. Τέλος υπάρχει το θέμα των διαφόρων διευκολύνσεων και παροχών σε στελέχη. Η ουσιαστική μείωση τους στο απολύτως αναγκαίο είναι απαραίτητη.
ΣΤ. Περιεχόμενο των διεκδικήσεων του συνδικαλιστικού κινήματος και οι προτεραιότητες που θέτει.
Κεντρικός άξονας της δράσης του συνδικαλιστικού πρέπει να είναι το ταξικό πρόβλημα της κοινωνίας ο αγώνας εναντίον του κεφαλαίου και του κράτους. Παράλληλα αγωνίζεται για όλα τα άλλα προβλήματα που απασχολούν και πιέζουν τους εργατοϋπάλληλους και ολόκληρο το κοινωνικό σύνολο. Ο αγώνας για την προστασία του περιβάλλοντος και εναντίον των πολέμων καθώς και άλλα δημοκρατικά προβλήματα και δικαιώματα ενταγμένα πάνω στο γενικό προσανατολισμό και όχι αποσπασματικά.
Η ανάκαμψη του εργατικού συνδικαλιστικού κινήματος συνολικά, το δυνάμωμα της σύγκρουσης με το κράτος, το κεφάλαιο και την ΕΕ προϋποθέτει την ανάπτυξη των εργατικών αγώνων και αυτό ένα συνεχώς ισχυροποιούμενο μαζικό συνδικαλιστικό κίνημα με σαφή ταξικό προσανατολισμό και ταξικά χαρακτηριστικά. Ένα κίνημα δραστήριο με τα μέλη και τα στελέχη του στην πρώτη γραμμή του αγώνα και τη διαμόρφωση των θέσεων, των αιτημάτων και της τακτικής του. Η γραφειοκρατία στις γραμμές του πρέπει να καταπολεμηθεί με κάθε μέσον.
Ζ. Αντί επιλόγου
Η πολιτική της κυβέρνησης δημιουργεί εκτεταμένη οργή και δυσαρέσκεια σε πλατιά τμήματα του εργαζόμενων και του λαού, επιβαρύνει τη μεγάλη πλειοψηφία του ένα πολύ σημαντικό τμήμα το οδηγεί στο περιθώριο για να πλουτίζει ένα σχετικά μικρό ποσοστό του, τα μονοπώλια η υπόλοιπη αστική τάξη και οι σύμμαχοί της. Αυτό θα συνεχιστεί και θα χειροτερεύσει και θα οδηγήσει σε αποστίχιση και διασπορά δυνάμεων από το κυβερνητικό κόμμα. Κάτι παρόμοιο συμβαίνει στο εργατικό συνδικαλιστικό κίνημα ήδη. Η ενότητα των παρατάξεων των αστικών κομμάτων στην ουσία τους είναι ενότητα γραφειοκρατιών κορυφής. Σημαντικά τμήματα της επιρροής τους είναι ουσιαστικά αποστασιοποιηθέντα ή τουλάχιστον δυσαρεστημένα. Η απόφαση εκατοντάδων σωματείων ομοσπονδιών και εργατικών κέντρων να συνταχθούν και να υποστηρίξουν την απεργία της 28ης Φλεβάρη αντίθετα με τη θέση της ΓΣΕΕ και άλλων στην συνδικαλιστικών ηγεσιών και να συμμετέχουν μαζικά στην απεργία και στις διαδηλώσεις είναι ενδεικτική των δυνατοτήτων μείωσης των δυνάμεων του οποίου κύρους και της επιρροής του εργοδοτικού και κυβερνητικού συνδικαλισμού και της απελευθέρωσης σημαντικού αριθμού εργαζομένων.
Η αστική τάξη με τους μηχανισμούς της αξιοποιώντας τις διοικήσεις των επιχειρήσεων ασφαλώς θα δράσει στην κατεύθυνση ανάσχεσης των τάσεων αυτών, όμως οι δυνατότητες παραμένουν σημαντικές. Παράλληλα αυξάνεται ο αριθμός των μισθωτών που εργάζονται με επισφάλεια και δυσχερέστατους όρους εργασίας οι βαθιές αλλαγές των μορφών εργασίας στο δημόσιο που καταργούν τα οποία προνόμια των εργαζομένων δίνουν νέες δυνατότητες στις ταξικές δυνάμεις.
Το ερώτημα είναι αν αυτές οι δυνατότητες μπορούν να γίνουν πράξη και τι θα δημιουργηθεί, ποιες δυνάμεις θα ενισχυθούν και ποια βήματα θα κάνει το συνδικαλιστικό κίνημα με βάση της αρχές, τις αξίες και την ιστορία του. Η ιδιώτευση τμήματος των εργαζομένων είναι κίνδυνος και η στροφή στην ακροδεξιά πιο επικίνδυνη.
Ένα συνδικαλιστικό κίνημα μαζικό αυτόνομο ταξικό που λειτουργεί ζωντανά χωρίς γραφειοκρατικούς ελέγχους ισότιμα για όλους δεν μπορεί να εγγυηθεί η μέχρι σήμερα τακτική, αντίληψη και δράση του ΠΑΜΕ καθώς και άλλων οργανώσεων στο βαθμό που κινούνται στην αντίληψη «με τα δικά μας σωματεία και δευτεροβάθμια όργανα, όποιος θέλει συντάσσεται μαζί μας».
Ίσως η ανάληψη πρωτοβουλίας από τα κάτω από σωματεία συνδικαλιστικές οργανώσεις και συνδικαλιστές ενδεχομένως και από κάποιες δευτεροβάθμιες οργανώσεις που θα λειτουργεί πάνω σε συγκεκριμένο συμφωνημένο πλαίσιο και αρχές με συγκεκριμένους στόχους και ισοτιμία χωρίς ηγεμονισμούς να έδινε διέξοδο. Να επιδράσει στις διαθέσεις των εργαζομένων και στη στάση συλλογικοτήτων και φορέων.
Είναι ένας δρόμος δύσκολος όμως μονόδρομος, καθώς η ίδια η ζωή δεν έχει υποδείξει τίποτα διαφορετικό.
