του Λεωνίδα Βατικιώτη
Ευχάριστα τα νέα από την Γαλλία, καθώς ελάχιστες είναι πια οι περιπτώσεις που οι κάλπες προκαλούν τέτοια αισιοδοξία! Η καταβύθιση του ακροδεξιού κόμματος της Μαρίν Λε Πεν στην τρίτη θέση έδειξε ότι η άνοδος της ακροδεξιάς, σε σημείο να απειλεί να κατακτήσει την κυβερνητική εξουσία, δεν είναι δεδομένη! Ο λαοί μπορούν ακόμη και με την ψήφο τους να βάλουν αναχώματα και να καθυστερήσουν αυτή την δυναμική που ωθείται συστηματικά από τμήματα της οικονομικής και πολιτικής ελίτ!
Η Εθνική Συσπείρωση στον πρώτο γύρο των πρόωρων εκλογών, που προκήρυξε με τόσο άφρονα τρόπο ο Μακρόν μετά την ήττα του στις ευρωεκλογές, κέρδισε το 33% των ψήφων και εξελέγη πρώτο κόμμα. Το θέμα της συζήτησης ανάμεσα στους δύο γύρους ήταν αν η άκρα Δεξιά θα καταφέρει να συγκεντρώσει τις πολυπόθητες 289 έδρες που δημιουργούν την απόλυτη πλειοψηφία στην Εθνοσυνέλευση των 577 εδρών. Σε αυτή την ακραία απολίτικη συζήτηση οι δημοσκοπικές εταιρείες έριχναν συνεχώς νερό στον μύλο της άκρας Δεξιάς, υποβαθμίζοντας τα πολιτικά επίδικα και τις συνέπειες από μια ακροδεξιά κυβέρνηση. Μέχρι που έγινε το …θαύμα κι οι τοπικές συμφωνίες ενάντια στην ακροδεξιά, κάτι σαν πολιτικές «βόμβες διασποράς» του «δημοκρατικού μετώπου» που έδειξε πρώτη φορά την δύναμή του το 2002 εκλέγοντας τον Ζακ Σιράκ και περιθωριοποιώντας τον Ζαν Μαρί Λεπέν, απέδειξαν ότι η πολιτική δεν είναι αριθμητική· η πολιτική είναι άλγεβρα. Μια άλγεβρα που έχει ως σταθερά χαμένη την άκρα Δεξιά, τουλάχιστον βραχυπρόθεσμα και μεσοπρόθεσμα.
Έτσι, η γαλλική Εθνοσυνέλευση με το αποτέλεσμα της 7ης Ιουλίου ουσιαστικά τριχοτομήθηκε. Την πρώτη θέση κατέλαβε το Νέο Λαϊκό Μέτωπο με 182 έδρες, την δεύτερη θέση το νεοφιλελεύθερο κόμμα του Μακρόν με 168 και την τρίτη θέση η άκρα Δεξιά με 143 έδρες και η παραδοσιακή ρεπουμπλικανική γκολική Δεξιά με 46 έδρες.
Δεν ανησύχησαν οι αγορές
Η πρώτη θέση που κέρδισε το αριστερό Μέτωπο στις εκλογές της 7ης Ιουλίου δεν έγινε δεκτή με ανησυχία από τις αγορές. Τόσο ο γαλλικός (Cac40), όσο και ο ευρωπαϊκός χρηματιστηριακός δείκτης (Stoxx600) το πρωί της Δευτέρας έπεσαν αρχικά αλλά στη συνέχεια ανέβηκαν. Το ίδιο και η συναλλαγματική ισοτιμία του ευρώ έναντι του δολαρίου, παρότι μετά την ανακοίνωση των πρόωρων εκλογών ήταν σε διαρκή μεταβολή.
Πιθανότατα ενθαρρυντικά στις αγορές να λειτούργησε η απόφαση του Μακρόν να διατηρήσει στην θέση του τον πρωθυπουργό και τους υπουργούς Εσωτερικών και Οικονομικών, δείχνοντας με αυτόν τον τρόπο ότι δεν αναμένονται ραγδαίες αλλαγές. Η έναρξη των Ολυμπιακών Αγώνων στις 26 Ιουλίου παρέχει την δικαιολογία της συνέχειας του κράτους, σε βαθμό πλήξης και βαθιάς περιφρόνησης της λαϊκής εντολής.
Και σίγουρα είναι το γεγονός ότι η απόσταση των 107 εδρών που χωρίζει το Λαϊκό Μέτωπο από την απόλυτη πλειοψηφία της Εθνοσυνέλευσης δημιουργεί το έδαφος για πλήθος συνδυασμούς που ως χαρακτηριστικό θα έχουν την εξασφάλιση της πολιτικής συνέχειας. Με άλλα λόγια, το ζητούμενο του Μακρόν που από την θέση του στο Προεδρικό Μέγαρο των Ηλυσίων μπορεί να ορίσει τον νέο πρωθυπουργό χωρίς να είναι υποχρεωμένος να επιλέξει τον Μελανσόν, είναι να οδηγηθούν στις ελληνικές καλένδες οι πιο ριζοσπαστικές εξαγγελίες του Λαϊκού Μετώπου. Όπως για παράδειγμα η ακύρωση της αντι-συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης του Μακρόν, η καθιέρωση κατώτατου μισθού στα 1.600 ευρώ, η επιβολή ανώτατη τιμής σε καύσιμα, είδη διατροφής κι άλλα είδη λαϊκής κατανάλωσης ώστε να ανακοπεί η άνοδος του πληθωρισμού, η επιβολή φόρου στους πλούσιους, η ακύρωση της ιδιωτικοποίησης των υδροηλεκτρικών φραγμάτων, η απαγόρευση της χρήσης πλαστικών σφαιρών από την αστυνομία, η κατάργηση του άρθρου 49.3 που παρακάμπτει την Εθνοσυνέλευση κοκ. Κι η ωμή αλήθεια είναι ότι αυτό το πρόγραμμα δεν μπορεί να εφαρμοστεί.
Ακόμη κι αν υποθέσουμε ότι αρκούσε η ψήφος της Εθνοσυνέλευσης, 180 ψήφοι σε ένα σύνολο 577 βουλευτών δεν συγκροτούν πλειοψηφία. Κι ούτε φυσικά η νεοφιλελεύθερη, η ακροδεξιά ή η γκολική αντιπολίτευση πρόκειται να ψηφίσουν ανάλογα μέτρα.
Οι Μακρονικοί θα στήριζαν ωστόσο πλευρές του προγράμματος του Λαϊκού Μετώπου όπως η αποστολή όπλων στην Ουκρανία και η καταδίκη της Χαμάς, τα οποία εξασφαλίζουν τη συνέχιση της σημερινής πολιτικής.
Ακόμη και να ήθελε δεν μπορεί το Μέτωπο
Τούτων δοθέντων, η ζέση του ίδιου του Μελανσόν να ζητήσει από τον Μακρόν επίσπευση της συγκρότησης της νέας κυβέρνησης αν κάπου οδηγεί είναι στην ΣΥΡΙΖΑιοποίηση του Νέου Λαϊκού Μετώπου, στην περίπτωση εκείνη που θα σχηματιστεί κυβέρνηση μειοψηφίας από το Λαϊκό Μέτωπο, όπως άλλωστε μειοψηφική ήταν η δεξιά Μακρον-ική κυβέρνηση από το 2022 ως το 2024, εκπροσωπώντας το 43% της Εθνοσυνέλευσης. Η ΣΥΡΙΖΑιοποίηση του αριστερού Μετώπου (στην περίπτωση που επιλεγεί η κυβέρνηση μειοψηφίας κι όχι μια κυβέρνηση τεχνοκρατών ή συμμαχική ανάλογη της Ιταλίας ή της Γερμανίας) είναι το πιθανότερο ενδεχόμενο για πολλούς λόγους:
Πρώτο, επειδή η ψήφιση των νόμων προϋποθέτει υποχωρήσεις και συμβιβασμούς που θα εξαφανίσουν κάθε ριζοσπαστική σπιρτάδα από τις προεκλογικές εξαγγελίες και θα οδηγήσουν τον πιο ανήσυχο κόσμο να γυρίσει την πλάτη του στο ενωτικό εγχείρημα του Μελανσόν. Την δε εργατική τάξη να απογοητευετεί όπως έχει απογοητευτεί στο παρελθόν από το Σοσιαλιστικό Κόμμα πολλές φορές.
Δεύτερο, επειδή το πρόγραμμα του Μετώπου, ακόμη κι αν ψηφιζόταν, θα όξυνε την εύθραυστη δημοσιονομική ισορροπία της Γαλλίας. Πώς άραγε θα αντιδρούσε μια κυβέρνηση του Μελανσόν αν ξεκινούσε η αύξηση των επιτοκίων δανεισμού στα κρατικά της ομόλογα κι η επιβολή προστίμων από την ΕΕ λόγω του υψηλού δημοσιονομικού ελλείματος, από κοινού με πιθανό κλείσιμο των τραπεζών από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα;
Τρίτο, επειδή το ίδιο το Μέτωπο δεν είναι μόνο εκλογικά ασθενές αλλά και από άποψη συνοχής είναι …φτερό στον άνεμο. Επτά συνιστώσες έχει στο εσωτερικό του, με την πολυσυλλεκτική Ανυπότακτη Γαλλία που δεν συγκαταλέγεται κα στα αρχαιότερα κόμματα της πέμπτης Γαλλικής Δημοκρατίας, αναδεικνύοντας τώρα 78 βουλευτές, να μην διαθέτει καν την πλειοψηφία. Ο δε υπερ-διπλασιασμός των βουλευτών των Σοσιαλιστών (65 από 31) στρέφει το όλο εγχείρημα σε μια εντελώς σοσιαλ-φιλελεύθερη κατεύθυνση, το ίδιο απωθητική με τις κυβερνήσεις του Ολάντ. Σοσιαλφιλελευθεερισμό με πράσινο χρώμα υπόσχονται και οι Πράσινοι που αύξησαν τις έδρες τους (από 23 σε 33) σε μια συγκυρία μάλιστα που όλη η Ευρώπη, μετά την εγκατάλειψη της πολιτικής της πράσινης μετάβασης από τις Βρυξέλλες, καταψηφίζει μαζικά τα πράσινα κόμματα.
Η διχογνωμία στο εσωτερικό του Λαϊκού Μετώπου για το όνομα του πιθανού πρωθυπουργού, με την επιμονή των Σοσιαλιστών να αποκλειστεί ο Μελανσόν ως ακραίος, δεν αποκλείεται να αποδειχθεί σανίδα σωτηρίας για τον ηγέτη του Λαϊκού Μετώπου. Διαφορετικά ο Μελανσόν θα εξελιχθεί σε Τσίπρα της Γαλλίας, διαψεύδοντας τις προσδοκίες που γέννησε.
Ο πρωθυπουργός του αριστερού Μετώπου, αν ευοδωθούν οι φιλοδοξίες του Μελανσόν, πιθανότατα να αναλάβει ακόμη πιο βαριές ευθύνες για το μέλλον της Γαλλίας, σαν ο άνθρωπος που θα στρώσει το δρόμο για την εκλογή της Λε Πεν. Η ίδια η ηγέτης της Εθνικής Συσπείρωσης, σπάνιο δείγμα χαλκέντερης πολιτικού και μετρ της στρατηγικής, δήλωσε ότι η νίκη της «απλώς αναβλήθηκε», εννοώντας ότι το ραντεβού ανανεώνεται για το 2027 όταν στις προεδρικές εκλογές δεν θα συμμετέχει ο Μακρόν – λόγω ύπαρξης ορίου. Μέχρι στιγμής όλα τα δεδομένα είναι υπέρ της. Από το 2012 καταγράφει μια σταθερή αύξηση εδρών που, δυστυχώς, αντανακλά αυξημένη πολιτική επιρροή : 2012: 2, 2017: 8, 2022: 89, 2024: 143.
Μια ξέπνοη κυβέρνηση που μέχρι το 2027 θα είναι αδύναμη να περάσει φιλολαϊκούς νόμους από την Εθνοσυνέλευση και το μόνο που θα καταφέρει θα είναι να υλοποιήσει τις προβλέψεις για πολιτική παραλυσία και ανικανότητα το μόνο που θα καταφέρει θα είναι να εμφανίσει την άκρα Δεξιά ως δύναμη αποφασιστικότητας και αποτελεσματικότητας. Γι’ αυτόν τον λόγο η ηγεσία της Ανυπότακτης Αριστεράς αν θέλει να διαφυλάξει το κύρος της πρέπει να κάνει ένα βήμα πίσω, παίρνοντας σοβαρά υπόψη της τους αρνητικούς συσχετισμούς. Διαφορετικά, ο Μελανσόν θα αποδειχθεί διασταύρωση Τσίπρα, σε ό,τι αφορά την διάψευση των αριστερών προσδοκιών, και Μακρόν, σε ό,τι αφορά την συμβολή του στην άνοδο της άκρας Δεξιάς.
