από ΕφΣυν
Ενώ οι αναστολές και τα επιμέρους εμπάργκο εξαγωγών που επιβάλλουν διάφορες ευρωπαϊκές χώρες μπορούν να χρησιμεύσουν ως κάποιου είδους πολιτικό μήνυμα, η έλλειψη καθολικών εμπάργκο όπλων και καυσίμων δείχνει ότι οι στρατηγικές, οικονομικές και γεωπολιτικές συμμαχίες βρίσκονται πολύ μακριά από την αλληλεγγύη στον λαό της Παλαιστίνης.
Την Πέμπτη 3 Οκτωβρίου το πλοίο «MV Kathrin» με σημαία Πορτογαλίας εντοπίστηκε στο Ιόνιο πέλαγος κοντά στο στενό του Οτράντο που χωρίζει την Ιταλία με την Αλβανία. Κατευθυνόταν νότια προς την Ελλάδα. Δεν ήταν ένα τυχαίο πλοίο. Είχε ξεκινήσει το ταξίδι του από το λιμάνι Χάι Πονγκ του Βιετνάμ μεταφέροντας τουλάχιστον 68 κοντέινερ με τεράστιες ποσότητες εκρηκτικών και στρατιωτικό εξοπλισμό στο Ισραήλ.
Στις 24 Αυγούστου η κυβέρνηση της Ναμίμπια αποφασίζει να ακυρώσει την άδεια ελλιμενισμού του, αφού έλαβε γραπτή επιβεβαίωση από το πλοίο ότι εμπορευματοκιβώτια με εκρηκτικά RDX/Hexogen έχουν ως τελικό προορισμό το Ισραήλ. Κινήθηκε μετά προς τα ύδατα της Ανγκόλα, όπου επίσης του απαγορεύτηκε η προσέγγιση. Την ίδια περίοδο στην Πορτογαλία το αριστερό κόμμα Bloco de Esquerda καταθέτει κοινοβουλευτικές ερωτήσεις με αίτημα την απόσυρση της πορτογαλικής σημαίας από το «Kathrin» και η ιστορία γίνεται ευρύτερα γνωστή.
Με το πλοίο να εισέρχεται στη Μεσόγειο μέσα στον Σεπτέμβριο, η Διεθνής Αμνηστία, το BDS, πολιτικά κόμματα, σωματεία ναυτεργατών και πολλές ακόμη οργανώσεις (σε Γαλλία, Σλοβενία, Μαυροβούνιο, Ελλάδα κ.α.) με επείγουσες ανακοινώσεις καλούν τους πολίτες σε όλη τη Μεσόγειο να αποτρέψουν πάση θυσία τον ελλιμενισμό του πλοίου καθώς το φορτίο του θα χρησιμοποιηθεί για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας στη Γάζα και άλλες περιοχές της Μέσης Ανατολής. Την 1η Οκτωβρίου η Πορτογαλία -κατόπιν πιέσεων και από τον ΟΗΕ- ανακοινώνει ότι θα του αφαιρέσει τη σημαία, αλλά δεν το έχει κάνει ακόμα.
Την Παρασκευή 5 Οκτωβρίου το πλοίο απενεργοποίησε το σύστημα AIS, ενώ βρισκόταν κοντά στην Ελλάδα. Στη συνέχεια, και αφού δεν κατάφερε να φτάσει σε ελληνικό έδαφος, κινήθηκε προς την Ιταλία και τη Μάλτα. Την περασμένη Δευτέρα η κυβέρνηση της Μάλτας δήλωσε και αυτή ότι απαγορεύει την είσοδο του «MV Kathrin» στα χωρικά ύδατα και στα λιμάνια της χώρας, με αποτέλεσμα να αναγκαστεί να αγκυροβολήσει έξω από τα χωρικά ύδατα της νησιωτικής χώρας.
Αυτή είναι μια μικρή, ενδεχομένως προσωρινή, αλλά σημαντική νίκη του διεθνούς κινήματος αλληλεγγύης στον παλαιστινιακό λαό. Ομως στη μεγάλη εικόνα η Ε.Ε. παραμένει ο δεύτερος μεγαλύτερος προμηθευτής όπλων στο Ισραήλ μετά τις ΗΠΑ. Σύμφωνα με στοιχεία από τη βάση δεδομένων COARM της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης, μεταξύ 2018 και 2022 τα κράτη-μέλη της Ε.Ε. πούλησαν όπλα αξίας 1,76 δισ. ευρώ (1,9 δισ. δολάρια) στο Ισραήλ.
Στις αρχές Αυγούστου τάνκερ παρέδωσε περίπου 300.000 βαρέλια αμερικανικού καυσίμου αεροσκαφών στο Ισραήλ μέσω των ελληνικών χωρικών υδάτων, αφού δεν μπόρεσε να ελλιμενιστεί στην Ισπανία ή το Γιβραλτάρ λόγω διαμαρτυριών. Μέρες αργότερα, η ελληνική κυβέρνηση προειδοποιήθηκε από διεθνείς νομικούς εμπειρογνώμονες ότι παραβιάζει τις νομικές υποχρεώσεις της χώρας βάσει του διεθνούς δικαίου
Σύμφωνα με το Διεθνές Ινστιτούτο Ερευνών για την Ειρήνη με έδρα τη Στοκχόλμη, SIPRI, η Γερμανία είναι μακράν ο μεγαλύτερος ευρωπαϊκός προμηθευτής όπλων στο Ισραήλ παρέχοντας το 30% των όπλων του μεταξύ 2019 και 2023. Οι εξαγωγές δεκαπλασιάστηκαν πέρσι, από 32,3 εκατ. ευρώ το 2022 σε 326,5 εκατ. ευρώ (354 εκατ. δολάρια) το 2023, με την πλειονότητα των αδειών που χορηγήθηκαν να είναι μετά τις 7 Οκτωβρίου 2023. Το θέμα της εξαγωγής όπλων στο Ισραήλ έχει δημιουργήσει τριβές εντός της γερμανικής κυβέρνησης. Η καγκελαρία στηρίζει αμετακίνητα το Ισραήλ, ενώ τα υπουργεία Οικονομίας και Εξωτερικών, που είναι υπό την ηγεσία των Πρασίνων, ασκούν όλο και περισσότερη κριτική στην κυβέρνηση Νετανιάχου. Οσο για τις ΗΠΑ, εξακολουθούν να τηρούν ευλαβικά το 10ετές Μνημόνιο Κατανόησης που υπέγραψαν Ουάσινγκτον και Τελ Αβίβ για την περίοδο 2018-2028 και προβλέπει 38 δισ. δολάρια σε στρατιωτική βοήθεια, 33 δισ. δολάρια σε επιχορηγήσεις για αγορά στρατιωτικού εξοπλισμού και 5 δισ. δολάρια για συστήματα αντιπυραυλικής άμυνας.
Το περασμένο Σαββατοκύριακο ο Γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν προχώρησε σε μια δραματική έκκληση για εμπάργκο όπλων στο Ισραήλ ως τη μόνη λύση για κατάπαυση του πυρός. Οι δηλώσεις του προκάλεσαν την οργή του Νετανιάχου, ωστόσο έχουν πολύ μικρή αξία, πέρα από την εκδήλωση απογοήτευσης για τη στάση των ΗΠΑ: η Γαλλία, σε αντίθεση με το παρελθόν, δεν πουλά σχεδόν καθόλου όπλα στο Ισραήλ (30 εκατομμύρια ευρώ, το μεγαλύτερο μέρος σε αμυντικό εξοπλισμό).
Τα όπλα πάντως συνέχισαν να συρρέουν από τις χώρες της Ε.Ε. προς το Ισραήλ ακόμη και μετά την έκδοση προσωρινής απόφασης του Διεθνούς Δικαστηρίου, τον περασμένο Ιανουάριο, σύμφωνα με την οποία ο ισραηλινός στρατός είναι εύλογο ότι διαπράττει γενοκτονία. Η Ε.Ε. διαθέτει ένα σύστημα για την εφαρμογή εμπάργκο όπλων, αλλά αρνήθηκε να το εφαρμόσει στο Ισραήλ, αφήνοντας τα κράτη-μέλη να το εφαρμόζουν σιγά σιγά υπό την πίεση της κοινωνίας των πολιτών και με ελάχιστη πολιτική βούληση.
Ορισμένες χώρες της Ε.Ε., συμπεριλαμβανομένων της Ιταλίας, της Ολλανδίας, της Ισπανίας και της Βαλονίας του Βελγίου, ανακοίνωσαν ότι θα αναστείλουν τη μεταφορά όπλων προς το Ισραήλ, αλλά κάποιες από αυτές τις δηλώσεις δεν συνοδεύτηκαν από συγκεκριμένες ενέργειες ή, όταν αυτές έγιναν, ισοδυναμούσαν με προσωρινές ή μερικές αναστολές μεταφοράς όπλων, οι οποίες υπολείπονταν κατά πολύ ενός πλήρους εμπάργκο όπλων στο Ισραήλ.
Μπίζνες όπως πάντα
Ας δούμε το παράδειγμα της Ισπανίας, η οποία μαζί με την Ιρλανδία και τη Νορβηγία αναγνώρισαν επίσημα το παλαιστινιακό κράτος στις 28 Μαΐου σε μια ιστορική απόφαση. Παρά το γεγονός ότι η ισπανική κυβέρνηση έχει επανειλημμένα δηλώσει ότι δεν εγκρίνει πωλήσεις όπλων στο Ισραήλ μετά τις 7 Οκτωβρίου, μια έρευνα του Κέντρου Ειρηνευτικών Μελετών Delàs, η οποία δημοσιεύτηκε τον Ιούλιο του 2024, διαπίστωσε ότι «ουσιαστικά οι στρατιωτικές σχέσεις με το Ισραήλ έχουν παραμείνει όπως ήταν πριν από τις 7 Οκτωβρίου 2023». Οπως εξηγεί ο Εντουάρντο Μελέρο, ερευνητής του Κέντρου Delàs και συν-συγγραφέας της έκθεσης, «σε επίπεδο πωλήσεων, όσον αφορά τις εξαγωγές, η μόνη διαφοροποίηση είναι ότι, σύμφωνα με την κυβέρνηση, δεν έχουν επιτραπεί νέες άδειες εξαγωγής». Σε αντίθεση με όσα ισχυρίζεται η ισπανική κυβέρνηση, η έκθεση με τίτλο Business as Usual του Κέντρου Delas διαπίστωσε:
1) Δημόσιες συμβάσεις με ισραηλινές εταιρείες ασφάλειας και άμυνας ή θυγατρικές τους στην Ισπανία, ύψους 1,027 δισ. ευρώ, για τον εξοπλισμό των ισπανικών ενόπλων δυνάμεων.
2) Τον Νοέμβριο του 2023 εξήχθησαν από την Ισπανία προς το Ισραήλ πυρομαχικά αξίας 987.000 ευρώ. Αυτό έγινε από τη Nammo Palencia, θυγατρική της νορβηγικής-φινλανδικής πολυεθνικής Nammo και τα πυρομαχικά προορίζονταν για την Elbit Systems, έναν από τους κύριους προμηθευτές του ισραηλινού στρατού. «Τα συμβόλαια που εμφανίζονται είναι αγορές από ισραηλινές εταιρείες όπλων που μπορεί να εδρεύουν στο Ισραήλ ή μπορεί να βρίσκονται εδώ στην Ισπανία ή κάποιες από αυτές είναι θυγατρικές ισραηλινών εταιρειών» εξηγεί ο Μελέρο.
Στην ίδια έκθεση γίνονται εκτενείς αναφορές σε εξαγωγές εξαρτημάτων για τεθωρακισμένα οχήματα και άρματα μάχης, ένα μέρος των οποίων κατασκευάζεται στην Ισπανία. Οταν ρωτήθηκε από την El Confidencial σχετικά, εκπρόσωπος του υπουργείου Οικονομίας, Εμπορίου και Επιχειρήσεων επανέλαβε ότι «από τις 7 Οκτωβρίου 2023 δεν έχουν εγκριθεί νέες τελικές άδειες εξαγωγής αμυντικού υλικού προς το Ισραήλ», ισχυριζόμενος ότι οι πωλήσεις της Nammo Palencia αντιστοιχούν σε άδειες που εγκρίθηκαν πριν από τις 7 Οκτωβρίου.
Στα Βαλκάνια η Ρουμανία απείχε από το ψήφισμα του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ τον Απρίλιο για τη διακοπή των πωλήσεων όπλων στο Ισραήλ. Σύμφωνα με έκθεση του 2023 της οικονομικής έκδοσης Profit.ro, το Ισραήλ αποτελεί επί τρία συναπτά έτη τον κύριο προορισμό των στρατιωτικών εξαγωγών της Ρουμανίας με μερίδιο περίπου το ένα τέταρτο της συνολικής αξίας. Επιπλέον η Ρουμανία έχει προχωρήσει σε εξαγωγές που αφορούν οχήματα/δεξαμενές, εκρηκτικούς μηχανισμούς και πυρομαχικά. Η περίφημη Elbit Systems, η μεγαλύτερη ισραηλινή εταιρεία παραγωγής όπλων, δραστηριοποιείται στη Ρουμανία, κατέχοντας τρεις εταιρείες και τέσσερα εργοστάσια με περισσότερους από 500 εργαζόμενους, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται η AE Electronics, η Simultec Măgurele και δύο εργοστάσια της Elmet στο Μπακάου και στο Βουκουρέστι.
Στις 5 Απριλίου η γειτονική Βουλγαρία καταψήφισε ψήφισμα του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ που ζητούσε την απαγόρευση των πωλήσεων όπλων στο Ισραήλ λόγω του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας. Η άλλη ευρωπαϊκή χώρα που ψήφισε «κατά» ήταν η Γερμανία. Το ψήφισμα εγκρίθηκε με την υποστήριξη 28 χωρών, 13 απείχαν, συνολικά 6 ψήφισαν «κατά», αλλά το έγγραφο δεν είναι δεσμευτικό.
Ανεπαρκείς απαγορεύσεις εξαγωγών από τη Μεγάλη Βρετανία
Η Μ. Βρετανία μπορεί να μη δίνει όπλα απευθείας στο Ισραήλ, αλλά αδειοδοτεί εταιρείες να πουλήσουν κυρίως εξαρτήματα σε αλυσίδες εφοδιασμού των ΗΠΑ για εξοπλιστικά προγράμματα. H Βρετανία εξέδωσε 100 άδειες εξαγωγής για πωλήσεις όπλων στο Ισραήλ μετά τις 7 Οκτωβρίου, αποκρύπτοντας το γεγονός αυτό για μήνες, για να αποκαλύψει αργότερα την αλήθεια (πηγή: Action on Armed Violence). Τον Σεπτέμβριο του 2024 η βρετανική κυβέρνηση ανέστειλε περίπου 30 άδειες εξαγωγής όπλων στο Ισραήλ, επικαλούμενη ανησυχίες ότι τα όπλα αυτά θα μπορούσαν να χρησιμοποιηθούν με τρόπους που παραβιάζουν το διεθνές ανθρωπιστικό δίκαιο. Η απόφαση ελήφθη μετά από επανεξέταση που διεξήχθη από τον υπουργό Εξωτερικών του Ηνωμένου Βασιλείου, David Lammy, και τον υπουργό Επιχειρήσεων, Jonathan Reynolds.
Τα όπλα που καλύπτονται από την αναστολή περιλαμβάνουν κυρίως στρατιωτικά εξαρτήματα για μαχητικά αεροσκάφη (όπως τα F-16), ελικόπτερα, μη επανδρωμένα αεροσκάφη και συστήματα στόχευσης. Επιπλέον στην αναστολή συμπεριλήφθηκαν εξαρτήματα για ναυτικά συστήματα και εξοπλισμός επίγειας στόχευσης. Η απόφαση αυτή αντανακλά τις νομικές υποχρεώσεις του Ηνωμένου Βασιλείου στο πλαίσιο του καθεστώτος ελέγχου των εξαγωγών όπλων, το οποίο εμποδίζει την εξαγωγή στρατιωτικού εξοπλισμού εάν υπάρχει «σαφής κίνδυνος» ότι τα είδη ενδέχεται να χρησιμοποιηθούν για τη διάπραξη ή τη διευκόλυνση σοβαρών παραβιάσεων του διεθνούς ανθρωπιστικού δικαίου.
Ωστόσο, όπως εξηγεί στο Pulse ο δρ Ιεν Οβερτον, δημοσιογράφος και εκτελεστικός διευθυντής της οργάνωσης Action on Armed Violence, «δεν έχουν σταματήσει όλες οι βρετανικές εξαγωγές όπλων προς το Ισραήλ. Πάνω από 300 άδειες παραμένουν ενεργές, συμπεριλαμβανομένων εκείνων για εξοπλισμό που δεν θεωρείται μέρος της άμεσης σύγκρουσης στη Γάζα, όπως ορισμένα ναυτικά συστήματα, εκπαιδευτικά αεροσκάφη και μη στρατιωτικά είδη, όπως χημικά για δοκιμές τροφίμων και τηλεπικοινωνιακός εξοπλισμός. Για παράδειγμα η εξαγωγή εξαρτημάτων για το πρόγραμμα μαχητικών αεροσκαφών F-35, στο οποίο συμμετέχουν πολλές χώρες, εξαιρέθηκε από την αναστολή. Η κυβέρνηση του Ηνωμένου Βασιλείου αιτιολόγησε την εξαίρεση αυτή με το σκεπτικό ότι η διακοπή του προγράμματος F-35 θα επηρέαζε αρνητικά την παγκόσμια αλυσίδα εφοδιασμού, θέτοντας σε κίνδυνο τη διεθνή ασφάλεια, συμπεριλαμβανομένης της ασφάλειας των συμμάχων στο ΝΑΤΟ».
Η απόφαση του Ηνωμένου Βασιλείου να αναστείλει μόνο ένα μέρος των εξαγωγών όπλων του προκάλεσε επικρίσεις από διάφορες οργανώσεις ανθρωπίνων δικαιωμάτων, μεταξύ των οποίων η Action on Armed Violence (AOAV), η Human Rights Watch και η Διεθνής Αμνηστία. Ολες τονίζουν ότι η εξαίρεση βασικών εξαρτημάτων, όπως αυτά για τα μαχητικά αεροσκάφη F-35 τα οποία έχουν χρησιμοποιηθεί σε ισραηλινές αεροπορικές επιδρομές, υπονομεύει τον αντίκτυπο της αναστολής. Νομικοί οργανισμοί όπως το Global Legal Action Network (GLAN) έχουν επίσης εκφράσει ανησυχίες ότι οι ενέργειες της βρετανικής κυβέρνησης μπορεί να είναι περισσότερο συμβολικές παρά ουσιαστικές, ζητώντας ένα ολοκληρωμένο εμπάργκο όπλων και όχι επιλεκτικές αναστολές.
Αντιστοίχως η γειτονική Ιρλανδία, η οποία έχει ασκήσει έντονη κριτική στις ισραηλινές στρατιωτικές ενέργειες, δεν έχει σταματήσει εντελώς τη στρατιωτική συνεργασία με το Ισραήλ. Ο εναέριος χώρος της Ιρλανδίας έχει χρησιμοποιηθεί για στρατιωτικούς σκοπούς που συνδέονται με την ισραηλινή αμυντική βιομηχανία, υπογραμμίζοντας την πολυπλοκότητα της πλήρους διακοπής των στρατιωτικών δεσμών με το Ισραήλ.
Στην Ολλανδία, η οποία φιλοξενεί μία από τις πιο σημαντικές περιφερειακές αποθήκες ανταλλακτικών για τα μαχητικά αεροσκάφη F-35 τα οποία διανέμονται και στο Ισραήλ, με φετινή δικαστική απόφαση απαγορεύτηκε στην κυβέρνηση να συνεχίσει να εξάγει στρατιωτικό εξοπλισμό στο Ισραήλ και συγκεκριμένα τα ανταλλακτικά για τα F-35. Στην Ιταλία πριν από δύο εβδομάδες το υπουργείο Εξωτερικών επιβεβαίωσε ότι η χώρα έχει σταματήσει να εγκρίνει νέες εξαγωγές όπλων στο Ισραήλ, συμπληρώνοντας πως οι τελευταίες παραγγελίες παραδόθηκαν τον Νοέμβριο του 2023, μετά δηλαδή την επιχείρηση της Χαμάς.
Στην Αυστρία, η οποία αποτελεί μεγάλο εξαγωγέα φορητών όπλων, οι εξαγωγές παραμένουν αρκετά αδιαφανείς όπως υπογραμμίζει η εφημερίδα Der Standard. Στη θεωρία οι εξαγωγές όπλων της χώρας πρέπει να εγκρίνονται από τα υπουργεία Εσωτερικών και Αμυνας καθώς και από το υπουργείο Εξωτερικών και πρέπει να απορρίπτονται σε περίπτωση παραβίασης της πολιτικής ουδετερότητας της χώρας καθώς και στο ενδεχόμενο παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή του διεθνούς δικαίου. Ακριβώς δηλαδή αυτό που συμβαίνει στην Παλαιστίνη και στον Λίβανο. Στην πράξη ωστόσο η πλειονότητα των αυστριακών εξαγωγών εγκρίνεται, ενώ υπάρχουν αρκετές εξαιρέσεις, συμπεριλαμβανομένων των εξαρτημάτων που χρησιμοποιούνται σε μη επανδρωμένα αεροσκάφη και πιστόλια.
Ματωμένη ελληνική συνεργασία
Ενώ η Ανεξάρτητη Διεθνής Επιτροπή Ερευνας για τα Κατεχόμενα Παλαιστινιακά Εδάφη, που στηρίζεται από τον ΟΗΕ, κρίνει πως οι ισραηλινές αρχές είναι υπεύθυνες για εγκλήματα πολέμου και εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας, η κυβέρνηση Μητσοτάκη δεν έχει παρεκκλίνει ούτε μία στιγμή από την πολιτική στήριξης στη γενοκτονική στρατηγική του Ισραήλ. Η Ελλάδα μπορεί να μη συμμετέχει άμεσα στις εξαγωγές οπλικών συστημάτων προς το Ισραήλ, ωστόσο τόσο η κυβέρνηση όσο και μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι κάνουν ό,τι μπορούν για να διευκολύνουν τον ανεφοδιασμό με καύσιμα του Ισραήλ και την εκπαίδευση Iσραηλινών σε ελληνικά εδάφη. Δυστυχώς, όλες οι ελληνικές κυβερνήσεις την τελευταία 15ετία -τουλάχιστον- εκχωρούν ελληνικά εδάφη, εναέριο και θαλάσσιο χώρο για να εκπαιδεύεται ο στρατός του Ισραήλ.
Στον ελληνικό εναέριο χώρο νότια της Κρήτης εκπαιδεύτηκαν τον περασμένο Μάιο, σε μια μεγάλης κλίμακας επιχείρηση, οι Ισραηλινοί πιλότοι για να πραγματοποιήσουν την πρόσφατη δολοφονική επιχείρησή τους εναντίον της Υεμένης, με αποτέλεσμα τουλάχιστον 6 νεκρούς και 90 τραυματίες. Βέβαια η στενή συνεργασία της κυβέρνησης Μητσοτάκη με το καθεστώς Νετανιάχου έχει εμπεδωθεί πολύ νωρίτερα. Τον Οκτώβριο του 2022, για παράδειγμα, το Διεθνές Κέντρο Εκπαίδευσης Πιλότων στην 120 ΠΕΑ Καλαμάτας επισκέφτηκαν και επέβλεψαν εκπρόσωποι των υπουργείων Αμυνας της Ελλάδας και του Ισραήλ, συνοδεία αξιωματούχων της Πολεμικής Αεροπορίας και της Elbit Systems.
Η κυριότερη συμβολή πάντως της χώρας μας στη γενοκτονία είναι μέσω του συνεχούς ανεφοδιασμού του Ισραήλ με καύσιμα. Στο αναλυτικό άρθρο της «Εφ.Συν.» (23/8/2024 , «Οι αχθοφόροι μιας γενοκτονίας», Γ. Μπαζαίος) παρουσιάσαμε την έρευνα της βρετανικής Data Desk (εταιρεία συμβούλων τεχνολογίας που ερευνά τη βιομηχανία ορυκτών καυσίμων) για την παρακολούθηση της εφοδιαστικής αλυσίδας καυσίμων. Η έρευνα εντόπισε μετά τις 20 Οκτωβρίου 2023 και ώς τις 15 Ιουλίου 2024 65 αποστολές πετρελαίου και καυσίμων προς το Ισραήλ, οι περισσότερες εκ των οποίων εξυπηρετήθηκαν από δεξαμενόπλοια ελληνικής ιδιοκτησίας ή διαχείρισης. Τα εμπλεκόμενα δεξαμενόπλοια ανήκουν ή τα διαχειρίζονται εταιρείες με κύριους μετόχους τον Γιάννη Αλαφούζο, την οικογένεια Βερνίκου, τον Ανδρέα Μαρτίνο, τον Νικόλα Μαρτίνο και τον Γιώργο Οικονόμου.
Επιπλέον στις αρχές Αυγούστου τάνκερ παρέδωσε περίπου 300.000 βαρέλια αμερικανικού καυσίμου αεροσκαφών στο Ισραήλ μέσω των ελληνικών χωρικών υδάτων, αφού δεν μπόρεσε να ελλιμενιστεί στην Ισπανία ή το Γιβραλτάρ λόγω διαμαρτυριών. Μέρες αργότερα, η ελληνική κυβέρνηση προειδοποιήθηκε από διεθνείς νομικούς εμπειρογνώμονες ότι η άδεια εισόδου στα ελληνικά χωρικά ύδατα (με δορυφορικές εικόνες που έδειξαν το σκάφος να εισέρχεται σε αυτά) παραβιάζει τις νομικές υποχρεώσεις της Ελλάδας βάσει του διεθνούς δικαίου.
Ελληνοαμερικανική συνεργασία
Τον Αύγουστο δύο πλοία, το «Overseas Santorini» και το «Overseas Sun Coast», βρέθηκαν στα ελληνικά ύδατα. Το καθένα από αυτά μετέφερε 300.000 βαρέλια καυσίμου στρατιωτικών αεροσκαφών, αρκετά για να ανεφοδιάσουν ένα μαχητικό αεροσκάφος F-16 περίπου 12.000 φορές. Τα πλοία αυτά ανήκουν στην αμερικανική ναυτιλιακή εταιρεία Overseas Shipholding Group (OSG) Ship Management. Η συγκεκριμένη εταιρεία αποτελεί μέρος του κυβερνητικού προγράμματος ασφάλειας δεξαμενόπλοιων (ΤSP) των ΗΠΑ, που ναυλώνει πλοία με αμερικανική σημαία για τις ανάγκες του στρατού. Η ίδια εδώ και δέκα χρόνια μεταφέρει ανά δύο μήνες στρατιωτικά καύσιμα στο ισραηλινό λιμάνι Ασκελόν βάσει συμφωνίας των κυβερνήσεων ΗΠΑ – Ισραήλ.
Η συσχέτιση της ναυτιλιακής OSG με τη χώρα μας δεν περιορίζεται στα ελληνικά ονόματα των πλοίων της. Η ναυτιλιακή εταιρεία εδρεύει στη Φλόριντα των ΗΠΑ και παράλληλα διατηρεί γραφεία στη Γλυφάδα. Η θυγατρική της, International Seaways, διατηρεί επίσης γραφεία στον Πειραιά.
Στο λιμάνι των Αγίων Θεοδώρων βρέθηκε τον Αύγουστο και το Oil Terminal της Motor Oil Ελλάς, η οποία εμφανίζεται επίσης ως σταθερός προμηθευτής καυσίμων για την Υπηρεσία Εφοδιασμού Αμυνας του Αμερικανικού Πενταγώνου. Στις 29 Σεπτεμβρίου πραγματοποιήθηκε μαζική διαδήλωση στη Motor Oil ενάντια στην εμπλοκή της Ελλάδας στον πόλεμο, στην οποία καλούσαν εργατικά κέντρα, σωματεία (ΠΕΝΕΝ κ.ά.), συνδικάτα, το ΠΑΜΕ και φοιτητές.
Ελπιδοφόρο, τέλος, ως προς τα αντανακλαστικά του φοιτητικού κινήματος είναι το γεγονός πως στις αρχές Σεπτεμβρίου φαίνεται ότι μπήκε (προσωρινά;) φρένο στα σχέδια συνεργασίας του Πανεπιστημίου Αθηνών με την πολυεθνική του πολέμου Lockheed Martin έπειτα από κινητοποίηση των φοιτητικών συλλόγων.
Οι επιδιώξεις του Τμήματος Αεροναυπηγικής για χρηματοδότηση υποτροφιών από τη Lockheed Martin -πρώτη φορά στην ιστορία των ελληνικών ΑΕΙ- δεν πέρασε απαρατήρητη από τους φοιτητές, που έθεσαν ανοιχτά το ζήτημα της εμπλοκής του ιδρύματος στη γενοκτονία, καθώς η Lockheed Martin είναι κατεξοχήν συνένοχη εξοπλίζοντας το Ισραήλ με τα μαχητικά F-35 που βομβαρδίζουν τη Γάζα, τους πυραύλους Hellfire και άλλα εξοπλιστικά συστήματα.
* Το άρθρο αυτό γράφτηκε στο πλαίσιο του προγράμματος PULSE, μιας ευρωπαϊκής πρωτοβουλίας
