του Γ. Αραβανή
Τελευταία αναθερμάνθηκε η συζήτηση για το χαρακτήρα της μικρασιατικής εκστρατείας και με την ευκαιρία αυτή κατατίθενται λίγες σκέψεις.
Η μικρασιατική εκστρατεία που κατέληξε σε καταστροφή και στο ξεκλήρισμα 1,5 εκατομμυρίου ελληνικού πληθυσμού από τις εστίες του σημάδεψε την εξέλιξη της χώρας για μεγάλο διάστημα του 20ου αιώνα και άλλαξε την πολιτική και την κοινωνική ζωή. Η βασική σταθερά της πολιτικής του ελληνικού κράτους από τα μέσα του 19ου αιώνα, η Μεγάλη Ιδέα, κατέρρευσε με πάταγο και βούλιαξε στα νερά της Σμύρνης. Πλέον τα υπερφίαλα όνειρα για την Ελλάδα των πέντε θαλασσών και των δύο ηπείρων τέλειωσαν και ο ελληνικός λαός μαζί και ο προσφυγικός κόσμος προσπαθούσε να επιβιώσει.
Η Μικρασιατική εκστρατεία ήταν πολεμική εκστρατεία της Αντάντ στο έδαφος της Μικράς Ασίας και ιδιαίτερα στην περιοχή της Σμύρνης που η ίδια η Ανταντ ανέθεσε να φέρεις σε πέρας στον ελληνικό στρατό. Ουσιαστικά είναι τα τελειώματα του πρώτου παγκοσμίου πολέμου. Μετά την κατάπαυση του πυρός επακολούθησε ο διαμοιρασμός των λαφύρων από τους νικητές μέσα σε μία ατελείωτη σύγκρουση συμφερόντων, συμβιβασμών και μεγάλου ανταγωνισμού που κράτησε καιρό. Η συνθήκη των Βερσαλλιών διαμοίρασε τα ιμάτια της Γερμανίας ήρθε η σειρά του διαμελισμού της καταρρέουσας οθωμανικής αυτοκρατορίας από την οποία όλοι προσέβλεπαν να πάρουν το μερίδιό τους. Η Αγγλία διεκδικούσε την Παλαιστίνη, την Υπεριορδανία και τη Μεσοποταμία, ώστε να συνδεθεί με τα πετρέλαια της Μουσούλης, η Γαλλία τη Συρία, το Λίβανο και την Κιλικία, οι Ιταλοί την περιοχή της Αττάλειας, των Αδάνων και στην πορεία την περιοχή της Σμύρνης τελικά δεν πήρε κάτι. Η Ελλάδα διεκδίκησε τη Σμύρνη και την περιοχή της συνολικά ενώ οι μεγάλες δυνάμεις προσέβλεπαν στον έλεγχο της οικονομίας της Τουρκίας και συνολικά στον προσανατολισμό του τουρκικού κράτους.
Στην υλοποίηση αυτών των σχεδίων και μέσα στις μεγάλες διαφωνίες των τριών δυνάμεων αποφασίστηκε η κατάληψη της Σμύρνης και αυτό ανατέθηκε στην πρόθυμη Ελλάδα και στον ελληνικό στρατό να βγάλει τα κάστανα από τη φωτιά. Ο ελληνικός στρατός αποβιβάστηκε στη Σμύρνη το Μάη του 1919. Έτσι ο ελληνικός στρατός μετατρέπεται σε αιχμή του δόρατος των ιμπεριαλιστικών δυνάμεων για το διαμελισμό της Μικράς Ασίας και δεν έχει καμία σχέση με τη δακρύβρεχτη επίκληση της απελευθέρωσης των σκλαβωμένων Ελλήνων.
Η Ελλάδα συμμετείχε σε μία ιμπεριαλιστική συμμαχία ως πολύπλευρα εξαρτημένη χώρα από την Αγγλία η οποία καθόριζε με απόλυτο τρόπο της στάση της. Είναι χαρακτηριστικές επανειλημμένες δηλώσεις κυβερνητικών παραγόντων ότι η Ελλάδα ανήκει στη σφαίρα επιρροής της Αγγλίας και ακολουθεί την πολιτική της. Η ελληνική αστική τάξη όπως και κάθε αστική τάξη ήταν άπληστη, αναζητούσε νέες αγορές επέκταση σε νέα εδάφη και στις ιστορικές εκείνες συνθήκες αναζήτησε μέσω της Αντάντ την υλοποίηση των στόχων της. Το μεγάλο δέλεαρ ήταν η πλούσια περιοχή της Σμύρνης και της μικράς Ασίας και οι νέες μεγάλες ευκαιρίας που θα είχε το κεφάλαιο και θεώρησε ότι ήταν ευκαιρία να πετύχει τους στόχους της. Η επιδίωξη των μεγαλύτερων κερδών και της επέκτασης σε νέες αγορές είναι χαρακτηριστικό του κεφαλαίου. Οι διεκδικήσεις της ελληνικής αστικής τάξης φανερές οι καλυμμένες προκειμένου να μπει στον πόλεμο ήταν η Βόρεια Ήπειρος, η δυτική και η ανατολική Θράκη, η Σμύρνη, τα Δωδεκάνησα και η Κύπρος. Αυτό όμως δεν αποτελεί απόδειξη του ιμπεριαλιστικού χαρακτήρα της. Στην εποχή του ιμπεριαλισμού τα κράτη διακρίνονται σε ιμπεριαλιστικά που εκμεταλλεύονται παντοιοτρόπως χώρες και λαούς και τους εντάσσουν σε συμμαχίες και τους σχεδιασμούς τους και χώρες εξαρτημένες που υφίστανται την εκμετάλλευση και τους υπαγορεύεται πολιτική και συμπεριφορά. Αρκεί να δει κανείς με αντικειμενικό μάτι τη συμπεριφορά της ελληνικής αστικής τάξης και των κομμάτων της σήμερα ανεξαρτήτως ποιο κόμμα είναι στην κυβέρνηση. Η αναφορά σήμερα από το ΚΚΕ σε ιμπεριαλιστική Ελλάδα το 1922 και με μεγαλύτερη ένταση σήμερα είναι χονδροειδές σφάλμα με μεγάλες και πολύπλευρες συνέπειες που διακρίνει κανείς στην πολιτική του.
Ομόθυμα τη μικρασιατική εκστρατεία υποστήριξαν όλες οι αστικές δυνάμεις βενιζελικοί και αντιβενιζελικοι όσο και αν προσπάθησαν να χρεώσουν το ένα κόμμα στο άλλο την ήττα. Πρωτοπόρος όλων και πρωτομάστορας ήταν ο Ελευθέριος Βενιζέλος. Την περίοδο εκείνη στο αστικό στρατόπεδο υπήρξαν πολλές και ορισμένες ισχυρές αντιρρήσεις και από κορυφαίους στρατιωτικούς που δεν είχαν μεν πρόβλημα με την ένταξη στον ιμπεριαλιστικό πόλεμο ούτε με την κατάκτηση ξένων εδαφών αλλά με τη δυνατότητα του ελληνικού στρατού και του ελληνικού κράτους για κατάληψη της περιοχής της Σμύρνης.
Σταδιακά οι συνθήκες γινόταν όλο και πιο δυσχερείς για τον ελληνικό στρατό. Οι Ιταλοί αντιτάχθηκαν στις επιχειρήσεις στη μικρά Ασία αποσύρθηκαν και ενίσχυσαν ουσιαστικά τον Κεμάλ, οι Γάλλοι παρομοίως και η Άγγλοι ήθελαν μεν να υλοποιηθεί η συνθήκη των Σεβρών έπρεπε όμως να επιβληθεί σε βάρος του στρατού του Κεμάλ που διεξήγαγε απελευθερωτικό αγώνα και συνεχώς ενισχυόταν, Έγερνε ο συσχετισμός προς το μέρος του και άρχισαν να έχουν αναστολές και ανησυχίες και φυσικά δεν ήταν διατεθειμένοι να διαθέσουν δυνάμεις και πόρους για τον πόλεμο. Το κλίμα είχε πλήρως αντιστραφεί αφού ο ελληνικό στρατός εξαντλημένος και με μεγάλα προβλήματα θα αναλάμβανε την επιχείρηση ολοκληρωτικά.
Το σύνολο των πολιτικών δυνάμεων με φωτεινή εξαίρεση το ΣΕΚΕ (ΚΚΕ) υποστήριξαν τις επιδιώξεις της αστικής τάξης. Η αντιβενιζελικοί που είχαν κερδίσει τις εκλογές εκμεταλλευόμενοι τα αντιπολεμικά αισθήματα του λαού και με τη διακήρυξη να σταματήσουν τον πόλεμο συντάχθηκαν με τους βενιζελϊκούς και δήλωσαν ότι η συνθήκη των σεβρών είναι το κατώτατο όριο ικανοποίησης των δικαίων του έθνους. Ο ίδιος ο πρωθυπουργός της χώρας διαβεβαίωνε τους συμμάχους ότι ο ελληνικός στρατός ήταν σε θέση όχι μόνο να καταλάβει την Άγκυρα και να διαλύσει τις κεμαλικές δυνάμεις αλλά και να επεκτείνει τις επιχειρήσεις του και ανατολικότερα αν αυτό απαιτούνταν ώστε να επιβληθούν οι όροι των δυνάμεων στον Κεμάλ διαβεβαίωνε επίσης ότι η Ελλάδα μπορούσε να σηκώσει το οικονομικό βάρος της εκστρατείας με το επιχείρημα μάλιστα πως η Ελλάς είναι εξ όλων των συμμετεχουσών σε πολέμου η ολιγότερον επιβαρυμένη με φόρους. Σε αυτό το κλίμα εκδηλώθηκε ομόφωνα η αστική τάξη με ψηφοφορία στη βουλή εναντίον κάθε αναθεώρησης της συνθήκης των Σεβρών.
Για τις δυνάμεις αυτές η πρόταξη του ταξικού συμφέροντος χωρίς καμία αναστολή ήταν το μοναδικό κριτήριο και έτσι έφτασαν στην αποκοτιά και στην ολοκληρωτική καταστροφή.
Το 1921 οι σύμμαχοι κήρυξαν την ουδετερότητά τους και έτσι ο πόλεμος έγινε ολοκληρωτικά ελληνοτουρκικός παρότι με απόφαση τους ανατέθηκε στην Ελλάδα η επιβολή της συνθήκης των Σεβρών και η επίτευξη ιμπεριαλιστικής ειρήνης. Απέμενε να γραφούν τα τελευταία επεισόδια. Ο ελληνικός στρατός συγκέντρωσε δυνάμεις και προέλασε προς την Άγκυρα χωρίς να επιτύχει το στόχο του, η πρωτοβουλία πέρασε ολοκληρωτικά στον κεμαλικό στρατό και οι επιπτώσεις των πληθυσμό Έλληνες και Τούρκους ήταν τεράστιες σφαγές και εκτοπίσεις, λεηλασίες και καταστροφές, βιασμοί από άτακτα σώματα και τους τακτικούς στρατούς των δύο χωρών.
Η εκστρατεία στην μικρά Ασία μοναδικό στόχο είχε την εξυπηρέτηση της ολιγαρχίας και των προστατών της. Η θεωρία της ιμπεριαλιστικής Ελλάδας είναι εκτός τόπου και χρόνου. Η ελληνική πληθυσμοί της μικράς Ασίας δέχτηκαν τεράστια πλήγματα καταστράφηκαν και ξεκληρίστηκαν, συνολικά ο ελληνικός λαός πλήρωσε μεγάλο οικονομικό τίμημα έκανε τεράστιες θυσίες και έχυσε πολύ αίμα.
Η γνώση των πραγματικών γεγονότων και της συμπεριφοράς όλων των παρατάξεων είναι όπλο στα χέρια των εργαζομένων και του κινήματος, αφού η αστική τάξη πορεύεται και σήμερα ακριβώς με το ίδιο τρόπο. Η κυβέρνηση Μητσοτάκη, όπως και οι προηγούμενες, με την πολιτική της οδηγεί τη χώρα στην παρακμή και το μισό ελληνικό λαό στα όρια της φτώχειας και στρατεύεται στα σχέδια του δυτικού ιμπεριαλισμού που μπορεί να φτάσει ακόμη και σε γενικευμένο πόλεμο.
