Το 2024 δεν επεφύλαξε γεγονότα και εξελίξεις που να δίνουν λαϊκή αισιοδοξία. Δεν έλειψαν τα λαϊκά σκιρτήματα, οι ενδείξεις ότι κάτι κινείται και προοπτικά θα βγει στην επιφάνεια, όμως η συνολική εικόνα ήταν μουντή και δυσοίωνη για το λαό και την νεολαία της χώρας. Οι συνθήκες δεν φαίνεται να επιφυλάσσουν σοβαρές θετικές εξελίξεις αλλά η αισιοδοξία πάντα μας συνοδεύει, η ανάγκη για μεγάλες αλλαγές και οι αναγκαίες προϋποθέσεις υπάρχουν και καθημερινά αυξάνονται.
Το σημαντικότερο γεγονός της χρονιάς που ολοκληρώνουμε είναι οι τεράστιες αντιπαραθέσεις και συγκρούσεις μεταξύ των κυρίαρχων δυνάμεων στον κόσμο που εκδηλώνονται με γενικευμένο εμπορικό πόλεμο και με φονικότατους πολέμους που σταδιακά επεκτείνονται σε χώρες και ηπείρους. Γύρω από τις μεγάλες ιμπεριαλιστικές δυνάμεις της δύσης συσπειρώνονται οι περισσότερες ευρωπαϊκές χώρες και πολλές άλλες και γύρω από την Κίνα και τη Ρωσία ένας αριθμός περιφερειακών δυνάμεων και αναπτυσσόμενων χωρών που υφίσταται την ιμπεριαλιστική εκμετάλλευση, τα δύο αυτά στρατόπεδα στέκουν το ένα απέναντι στο άλλο.
Στο ρυθμό των προετοιμασιών για πόλεμο κινείται το σύνολο των χωρών της Ευρώπης και γενικότερα.
Εκπονούνται και εξελίσσονται τεράστια εξοπλιστικά προγράμματα κολοσσιαίοι πολεμικοί προϋπολογισμοί, πυρετώδεις διαβουλεύσεις και σχέδια, η μία χώρα μετά την άλλη ανακοινώνουν στρατιωτικοποίηση των οικονομιών τους με το τεράστιο βάρος αυτής της πολιτικής να πέφτει στις πλάτες των εργαζομένων. Κλίμα πολεμικής υστερίας διαπερνά τις πρωτοβουλίες και τις δηλώσεις των δυτικών κυβερνήσεων με κύριο στόχο τον εκφοβισμό των λαών και την αποδοχή της πολιτικής τους. Η πτώση της κυβέρνησης Άσαντ στη Συρία διαμορφώνει όρους αναδιάταξης της επιρροής σε ολόκληρη την περιοχή και κινδύνους ανοιχτής εμπλοκής της Τουρκίας και του Ισραήλ.
Κύρια αιτία του πολεμικού πυρετού είναι η πολύπλευρη βαθιά κρίση που γνωρίζει ο αναπτυγμένος καπιταλισμός και την οποία δεν μπορεί να χαλιναγωγήσει και να ελέγξει. Ο νεοφιλελευθερισμός δεν απέδωσε τα αναμενόμενα και μετά από μία ορισμένη και χρονικά περιορισμένη αναζωογόνηση των οικονομιών αυτές βυθίστηκαν στη στασμότητα και την κρίση. Η ελπίδα κεφαλαίου και αστικού πολιτικού κόσμου ότι η “επαναστατικές” τεχνολογικές ανακαλύψεις και η χρήση τους στην παραγωγή θα οδηγούσε σε ξεπέρασμα των προβλημάτων και σε νέα άνθηση οικονομίας και κοινωνιών αποδείχθηκε χίμαιρα. Στις συνθήκες αυτές επιβράδυνσης των οικονομιών και της τεράστιας έντασης των ανισοτήτων και με την ανισομετρία να χαρακτηρίζει ολόκληρο τον καπιταλιστικό κόσμο μόνο ένας δρόμος υπάρχει για το μονοπωλιακό κεφάλαιο και ιδιαίτερα τα ισχυρότερα τμήματά του, ο πόλεμος η δοκιμασμένος ιστορικά δρόμος επιβίωσης. Ιστορικά δεν είναι μονόδρομος η ευόδωση των σχεδίων του κεφαλαίου. Με απουσία όμως ισχυρού εργατικού αντιπολεμικού κινήματος και μιας ικανής πρωτοπόρας ηγεσίας δύσκολα μπορεί να φανταστεί κανείς μία θετική εξέλιξη για τους λαούς.
Οι κοινωνικές ανισότητες εκτοξεύτηκαν,
ο πλούτος συγκεντρώνεται με ραγδαίους ρυθμούς σε μία μειοψηφία, η ανέχεια, τα οικονομικά προβλήματα, η φτώχεια που φτάνει ακόμη και στην δυσκολία απλής επιβίωσης είναι η συνθήκη για τη μεγάλη πλειοψηφία της εργατικής τάξης και του λαού. Στην Ελλάδα το φαινόμενο αυτό δεν χαρακτηρίζει μόνο την περίοδο του μνημονίων και της εσωτερικής υποτίμησης, αλλά και μετά από αυτήν όταν η οικονομία γνωρίζει ορισμένη ανάπτυξη. Το 2024 οι κοινωνικές ανισότητες εντάθηκαν και η προοπτική είναι δυσοίωνη. Το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο προτρέπει τις επιχειρήσεις να προετοιμαστούν για αβέβαιους καιρούς αφού οι ανισότητες θα ενταθούν λόγω της τεχνητής νοημοσύνης εκτιμώντας ότι στις πιο προηγμένες οικονομίες ως και το 60% των θέσεων εργασίας μπορούν να επηρεαστούν αρνητικά.
Η λιτότητα και τα αντιλαϊκά οικονομικά και κοινωνικά μέτρα, η αφαίρεση κατακτήσεων οδήγησαν σε μεγάλη άνοδο της δυσαρέσκειας που σε ορισμένες περιπτώσεις παίρνει εκρηκτικό χαρακτήρα τροποποιώντας τη συμπεριφορά των απλών ανθρώπων. 7 στους 10 θεωρούν ότι η χώρα βρίσκεται σε λάθος δρόμο κατά την καταγραφή πολλών δημοσκοπήσεων, οι πολίτες αντιλαμβάνονται ότι όσα συντελούνται στο κοινωνικό και πολιτικό βίο είναι εναντίον τους και χρεώνουν τις κυβερνήσεις και γενικότερα τις δυνάμεις της κυρίαρχης πολιτικής, η αξιοπιστία των πολιτικών κομμάτων δέχεται μεγάλα πλήγματα, συνολικά η ελπίδα ότι με την πολιτική αυτή, τα συγκεκριμένα κόμματα και τους θεσμούς μπορεί να υπάρξουν καλύτερες μέρες εξανεμίζεται. Εκατοντάδες χιλιάδες πολίτες παύουν να εμπιστεύονται τα κόμματα και τις κοινοβουλευτικές διαδικασίες, αδρανούν ή δραστηριοποιούνται στα κινήματα και τις μαζικές πρωτοβουλίες, ή αγωνιούν και περιμένουν.
Η απαξίωση των κομμάτων δημιουργεί μεγάλο κενό πολιτικής αντιπροσώπευσης.
Στην Ελλάδα και σε όλες σχεδόν τις ευρωπαϊκές χώρες ανεβαίνει ο πολιτικός κατακερματισμός, τα μεγάλα κόμματα δέχονται πλήγματα και δημιουργούνται νέα. Η έκφραση της λαϊκής δυσαρέσκειας μέχρι σήμερα δεν βρίσκει διέξοδο προς τα αριστερά, κυρίως τροφοδοτούνται κόμματα ακροδεξιού προσανατολισμού με ρατσιστικά και ξενοφοβικά χαρακτηριστικά. Στην Αμερική έχουμε την πανηγυρική επανεκλογή Τραμπ στις μεγάλες ευρωπαϊκές χώρες Γερμανία Γαλλία Ιταλία η ακροδεξιά διογκώνεται και σε όλες τις χώρες βρίσκεται σε άνοδο. Στην Ελλάδα τα ακροδεξιά κόμματα συγκεντρώνουν 20%.
Σε ολόκληρο τον κόσμο η έκπτωση της αστικής κοινοβουλευτικής δημοκρατίας είναι προφανής. Οι κυρίαρχες τάξεις είναι αναγκασμένες να παίρνουν ανοιχτά δραστικά και αντικοινοβουλευτικά μέτρα. Στη Ρουμανία ακυρώθηκε ο πρώτος γύρος των προεδρικών εκλογών επειδή ο νικητής δεν ήταν αρεστός, στη Γεωργία η νόμιμη κυβέρνηση ανοιχτά αμφισβητείται και η πρόεδρος της χώρας αρνείται να παράδοσει την εξουσία της μετά τις εκλογές που έχασε, στη νότια Κορέα ο ίδιος ο πρόεδρος της χώρας οργάνωσε πραξικόπημα με ένα τμήμα του στρατού ενώ ο Γάλλος πρόεδρος προκλητικά κινείται ενάντια στη θέληση του λαού και της εθνοσυνέλευσης.
Και το 2024 συνεχίστηκαν οι μεγάλες φυσικές καταστροφές
με κορυφαία ίσως τις τεράστιες πλημμύρες, καταστροφές και θανάτους στη Βαλένθια και στην Ελλάδα την τεράστια πυρκαγιά που κατέκαψε την αττική απ’ άκρη σε άκρη. Αιτία του φαινομένου αυτού είναι η υπερεκμετάλλευση και καταστροφή της φύσης από τις οικονομικές δραστηριότητες στις οποίες ασύδοτα επιδίδεται το μεγάλο κεφάλαιο, η μόλυνση του περιβάλλοντος από τον άνθρωπο, η κατάληψη τεράστιων ελεύθερων περιοχών και ο περιορισμός των ζωικών πληθυσμών σε άθλιες συνθήκες, η απαξίωση των δομών πολιτικής προστασίας και η απουσία έργων πρόληψης και έγκαιρης αντιμετώπισης που πλήττει κυρίως απλούς ανθρώπους κατά το λαϊκό γνωμικό όπου φτωχός και η μοίρα του.
Στην Ελλάδα η υποβάθμιση των παραγωγικών τομέων της οικονομίας συνεχίζεται με γρήγορους ρυθμούς και μετά τα μνημόνια, ο τουρισμός και οι υπηρεσίες είναι σχεδόν η μοναδική οικονομική δραστηριότητα που αναπτύσσεται άναρχα με βάση τις απαιτήσεις του κεφαλαίου και καθόλου τις λαϊκές ανάγκες και τις δυνατότητες της χώρας και με βασικό κριτήριο την παράδοση στο ιδιωτικό κεφάλαιο υποδομών, φυσικού πλούτου, δημόσιου χώρου και την υπερεκμετάλλευση του εργατικού δυναμικού. Η ανάπτυξη της βιομηχανικής και βιοτεχνικής παραγωγής και της αγροτικής οικονομίας είναι στα αζήτητα.
Το αποτέλεσμα των ευρωεκλογών του Ιούνη υπήρξε ισχυρός κλωνισμός για το πολιτικό σύστημα. Η ΝΔ από 41% κατρακύλησε στο 28% αρκετά κάτω από τα κατώτατα όρια που έχετε ως αποδεκτό ποσοστό. Το ΠΑΣΟΚ χωρίς δυναμική ανόδου βρίσκεται δεύτερο και μάλιστα οι ευρωεκλογές ανέδειξε τις βαθιές διαφωνίες και αντιθέσεις στο εσωτερικό του. Στο ΣΥΡΙΖΑ συνεχίστηκαν οι κλυδωνισμοί παρότι αναδείχθηκε δεύτερο σε ποσοστό στις ευρωεκλογές και στην πορεία διασπάστηκε. Σήμερα με δημοσκοπικό ποσοστό της τάξης του 6% αγωνίζεται για την επιβίωσή του. Αντιστοίχως με καθηλωμένα ποσοστά είναι και τα υπόλοιπα κόμματα της κεντροαριστεράς. Σε όλα τα κόμματα ανέκυψαν σοβαρές διαφωνίες και αντιπαραθέσεις που μέχρι στιγμής δεν έφτασαν σε ακραίο σημείο. Στη βουλή εκπροσωπούνται 9 κόμματα και ορισμένα άλλα χωρίς κοινοβουλευτική εκπροσώπηση δείγμα του μεγάλου κατακερματισμού του πολιτικού σκηνικού και της μεγάλης κρίσης αντιπροσώπευσης. Συνολικά το πολιτικό σκηνικό βυθίζεται σε βαθιά κρίση από τις μεγάλες αντιφάσεις και διαφωνίες και με την ουσιαστική παρέμβαση οικονομικών ομίλων και των σχεδιασμό τους.
Οι δημοσκοπήσεις έκτοτε καταγράφουν περίπου την ίδια εικόνα, το ρήγμα δεν κλείνει αλλά σταθεροποιείται. Με αυτά τα δεδομένα η αυτοδυναμία είναι πολύ μακριά οπότε αναζητούνται συνεργασίες για στήριξη κάποιου συνεργατικού σχήματος υπό την ηγεμονία της ΝΔ. Η συζήτηση του κρατικού προϋπολογισμού στη βουλή ανέδειξε ανάγλυφα τα αντιπολιτευτικά όρια ΠΑΣΟΚ και ΣΥΡΙΖΑ και κατ’ επέκταση το χαρακτήρα της κυβέρνησης που θα προκύψει από μία τέτοια συνεργασία. Τα κόμματα περιορίστηκαν σε κονταρομαχίες ποιος πρώτος έθεσε θέμα φορολόγησης των υπερκερδών των εταιρειών ενέργειας ποιο είναι περισσότερο συνεπές και εν τέλει η κατάληξη ήταν το κόστος των μέτρων φορολόγησης που πρότεινε το ΠΑΣΟΚ διέφερε από τα μέτρα της ΝΔ κατά 50 εκατομμύρια ευρώ. Μεγαλύτερη αποκάλυψη όμως ήταν η σπουδή για την υπερψήφιση των αμυντικών δαπανών και από τα δύο κόμματα με πανομοιότυπη αστική νεοδημοκρατική επιχειρηματολογία πρόκειται για νατοϊκές δαπάνες που ελάχιστη σχέση έχουν με την άμυνα της χώρας. Η εκλογική και πολιτική ενίσχυση τους θα είναι συμβολή στις σταθεροποίηση του συστήματος και της κυρίαρχης πολιτικής και στον εγκλωβισμό λαϊκών δυνάμεων, θα απομακρύνει περισσότερο τις όποιες φιλολαϊκές εξελίξεις.
Στον αντίπαλο, ταξικό ,κοινωνικό πόλο των εργατών των υπαλλήλων των ανθρώπων της δουλειάς, των νέων που ασφυκτιούν λίγα γίνονται και κυρίως εντελώς αναντίστοιχα σε σχέση με τις απαιτήσεις που θέτει η αντιμετώπιση της επίθεσης του ιμπεριαλισμού για του κεφαλαίου. Πλήθος εργαζομένων και νέων έχουν τη διάθεση να αγωνιστούν αντιλαμβάνονται τον αντιλαϊκό χαρακτήρα βασικών κυβερνητικών επιλογών και τους κινδύνους που ελλοχεύουν για τη ζωή και το μέλλον τους. Τη χρονιά που πέρασε ενδεικτική είναι η μαζική απόρριψη από τους φοιτητές και τη νεολαία του νόμου για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια και οι πολύμηνες μαζικές κινητοποιήσεις τους με σωστά αιτήματα και σε σωστή κατεύθυνση όπως και ορισμένοι μεγάλοι αγώνες που αναπτύχθηκαν σε κλάδους και επιχειρήσεις. Αυτό όμως δεν φτάνει η λαϊκή κινητοποίηση διογκώνεται και σχετικά γρήγορα εκτονώνεται είναι αγώνες ασύνδετοι μεταξύ τους χωρίς ενιαίο σχέδιο, στόχους και προοπτική. Η κυρίαρχη πολιτική άλλοτε εύκολα κι άλλοτε δυσκολότερα ελέγχει τις εξελίξεις και δεν απειλείται.
Οι αντικειμενικές συνθήκες τη χρονιά που κλείνουμε και παλιότερες όπως η πανδημία, η βαθιά οικονομική κρίση και η περίοδος χρεοκοπίας της χώρας και των μνημονίων, ο πόλεμος οπωσδήποτε επιδρούν αρνητικά. Αρνητικά επίσης επιδρά ο αποπροσανατολισμός από τις δυνάμεις του μικροαστισμού που αναζητούν το μικρότερο κακό τις συνεργασίες χωρίς ταξική αναφορά και νέα λαϊκά μέτωπα τύπου Γαλλίας. Οι δυσκολίες αυτές όμως υπήρχαν υπάρχουν και θα υπάρχουν και δεν πρόκειται το εργατικό και λαϊκό κίνημα να απαλλαγεί, δεν είναι όμως το κύριο πρόβλημα. Το μεγάλο πρόβλημα είναι η απουσία ικανού πολιτικού υποκειμένου με το αναγκαίο πρόγραμμα στρατηγική και συμμάχους, το έλλειμμα αυτό οι πολιτικές οργανώσεις και κόμματα που αναφέρονται στην εργατική τάξη και τον σοσιαλισμό δείχνουν να μην το αντιλαμβάνονται αισθάνονται ικανοποιημένες με τη στασιμότητα και την απλή ύπαρξή τους ή την εκλογική ενίσχυση τους όταν οι πολιτικές συνθήκες είναι ιδιαίτερα θετικές για σημαντικά ποιοτικά βήματα. Το μεγαλύτερο βάρος και η κύρια ευθύνη ανήκει στο ΚΚΕ που είναι η μεγάλη δύναμη με επιρροή με ιστορία και δυνατότητες όμως αρκείται στην εκλογική ενίσχυση του και στην καθήλωση κάθε άλλης δύναμης και προσπάθειας χαρακτηρίζοντας τες συλλήβδην οπορτουνιστικές. Θεωρούμε ότι αυτό είναι το κύριο πρόβλημα και η λύση του δεν είναι ζήτημα των υπαρκτών πολιτικών οργανώσεων μόνο, αλλά του συνόλου της εργατικής τάξης και των αγωνιστών ξεχωριστά που μπορούν πολλά να κάνουν για να δώσουν διέξοδο.
