Στις 27 Ιανουαρίου 1945, ο Κόκκινος Στρατός, προελαύνοντας προς το Βερολίνο, απελευθέρωσε το στρατόπεδο συγκέντρωσης του Άουσβιτς-Μπιρκενάου, αποκαλύπτοντας στον κόσμο την τραγική αλήθεια για τα μαζικά εγκλήματα που διέπραξαν οι ναζί.
Περίπου 7.000 κρατούμενοι, εξαντλημένοι και ετοιμοθάνατοι, διασώθηκαν όταν τα σοβιετικά στρατεύματα έσπασαν τις πύλες του στρατοπέδου. Το Άουσβιτς ήταν το μεγαλύτερο στρατόπεδο θανάτου, όπου εξοντώθηκαν εκατομμύρια άνθρωποι: Εβραίοι, πολιτικοί κρατούμενοι, αντιστασιακοί και αιχμάλωτοι από πολλές χώρες, μεταξύ αυτών και από την Ελλάδα.
Το συγκρότημα του Άουσβιτς περιλάμβανε τρία στρατόπεδα: το Άουσβιτς Ι, το Άουσβιτς ΙΙ – Μπιρκενάου και το Άουσβιτς ΙΙΙ – Μόνοβιτς, το οποίο λειτουργούσε ως στρατόπεδο καταναγκαστικής εργασίας. Στους χώρους αυτούς έχασαν τη ζωή τους πάνω από 3 εκατομμύρια άνθρωποι, εκ των οποίων περίπου 2,5 εκατομμύρια θανατώθηκαν στους θαλάμους αερίων, ενώ άλλοι 500.000 πέθαναν από πείνα και ασθένειες.
Τα εκθέματα του Μουσείου Μνήμης στο Άουσβιτς αποτελούν ζωντανές μαρτυρίες της φρίκης και υπενθυμίζουν τα εγκλήματα των ναζί. Αποτελούν επίσης μια διαρκή προειδοποίηση για όλους τους λαούς, ώστε να μην επιτρέψουν ποτέ ξανά την επανεμφάνιση φασιστικών ή ναζιστικών καθεστώτων.
Η μνήμη των θυμάτων του Ολοκαυτώματος είναι καθήκον όλων μας.