Συγκλονίζουν τα στοιχεία που έρχονται στο φως από έναν τόπο, όπου μαρτύρησαν, φυλακίστηκαν και βασανίστηκαν χιλιάδες κομμουνιστές και άλλοι αγωνιστές
από 902
Δύο ακόμα ομαδικοί τάφοι εκτελεσμένων του εμφυλίου πολέμου εντοπίστηκαν στον χώρο του Πάρκου – Μνημείου Εθνικής Αντίστασης στις Συκιές Θεσσαλονίκης, όπου πραγματοποιούνται εργασίες ανάπλασης.
Οι εργασίες συνεχίζονται και φέρνουν στο φως συγκλονιστικά τεκμήρια των «πέτρινων χρόνων» της σύγχρονης πολιτικής Ιστορίας του τόπου, καθώς το Επταπύργιο και η ευρύτερη περιοχή είναι ένας σημαντικός χώρος, όπου μαρτύρησαν, φυλακίστηκαν, βασανίστηκαν χιλιάδες κομμουνιστές και άλλοι αγωνιστές, ιδιαίτερα την περίοδο 1946 – 1949.
Συνολικά από τον Δεκέμβρη του 2024 μέχρι και σήμερα εντοπίστηκαν στον χώρο όπου βρίσκεται το Πάρκο Εθνικής Αντίστασης, στη συμβολή των οδών Κανάρη, Σολωμού και Μιαούλη, 4 ομαδικοί τάφοι και σκελετοί από 25 εκτελεσμένους.
Στον έναν από τους δύο ομαδικούς τάφους που εντοπίστηκαν τελευταίοι βρέθηκαν τα οστά 4 εκτελεσμένων και στον δεύτερο τα οστά άλλων 7. Κάποια από τα κρανία είχαν οπή, από τη «χαριστική βολή» που έδωσε ο επικεφαλής του εκτελεστικού αποσπάσματος. Στον δεύτερο ομαδικό τάφο εντοπίστηκαν τα υπολείμματα ενός γυναικείου παπουτσιού, φανερώνοντας ότι το θύμα ήταν γυναίκα. Επίσης βρέθηκαν και περισυνελέγησαν σφαίρες.
Θυμίζουμε ότι στα τέλη του 2024 είχαν βρεθεί τα οστά από δύο εκτελεσμένους και κάποια οστά από έναν τρίτο σκελετό. Τον Φλεβάρη του 2025 εντοπίστηκε λάκκος με τα λείψανα 11 εκτελεσμένων, ο μεγαλύτερος μέχρι στιγμής ομαδικός τάφος στη συγκεκριμένη τοποθεσία. Οι σοροί που εντοπίζονται στέλνονται στην Αθήνα, ώστε να μελετηθούν στα ειδικά εγκληματολογικά εργαστήρια.
Το Επταπύργιο και το Έκτακτο Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης
Το Επταπύργιο λειτούργησε ως σωφρονιστικό ίδρυμα πολιτικών και ποινικών κρατουμένων, ανδρών και γυναικών. Στο Επταπύργιο φυλακίστηκαν χιλιάδες πολιτικοί κρατούμενοι, λαϊκοί αγωνιστές, μέλη και στελέχη του ΚΚΕ, κατά τις περιόδους της βασιλομεταξικής δικτατορίας (1936 – 1940), της γερμανικής κατοχής (1941 – 1944), του εμφυλίου πολέμου και μετέπειτα μέχρι την περίοδο της χούντας των συνταγματαρχών (1967 – 1974). Οι πρώτες εκτελέσεις αγωνιστών στον περίγυρο των φυλακών έγιναν με την είσοδο των Γερμανών στην πόλη της Θεσσαλονίκης, στις 9 Απρίλη 1941, και κορυφώθηκαν την περίοδο 1946 – 1954, οπότε εκατοντάδες πολιτικοί κρατούμενοι καταδικάστηκαν σε θάνατο με συνοπτικές διαδικασίες από το Έκτακτο Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης και εκτελέστηκαν.
Στο Έκτακτο Στρατοδικείο δικάστηκαν χιλιάδες μέλη και φίλοι του ΚΚΕ, μαχητές του ΔΣΕ, μέλη του ΕΑΜ, συνδικαλιστές του εργατικού κινήματος αλλά και απλοί άνθρωποι. Οι κατηγορούμενοι που σύρθηκαν στο Έκτακτο Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης συνολικά ξεπερνούν τους 10.000, ενώ οι καταδικασμένοι τους 1.679. Συνολικά έγιναν 4.452 δίκες, με 477 καταδίκες σε θάνατο, 307 σε ισόβια. Καταδικάστηκαν σε θάνατο μέχρι και ανήλικοι μαθητές.
Πάνω από 400 αγωνιστές εκτελέστηκαν πίσω από το Γεντί Κουλέ, κάποιοι από τους οποίους είχαν δικαστεί και σε άλλα δικαστήρια, σε άλλες πόλεις. Οι πρώτοι που στήθηκαν μπροστά στο απόσπασμα στη Θεσσαλονίκη ήταν δυο παλιοί ΕΛΑΣίτες, αγρότες από το Περιστέρι Κιλκίς, ο Γιώργης Καλέμης και ο Θεοχάρης Σαπρανίδης. Δικάστηκαν στις 12 Ιούλη 1946 και εκτελέστηκαν στις 16 Ιούλη στο Γεντί Κουλέ.
Δίπλα στα στελέχη της ΚΕ του ΚΚΕ που εκτελέστηκαν, όπως ο Αρίστος Βασιλειάδης και ο Κώστας Φαρμάκης, στάθηκαν δεκάδες μέλη και στελέχη του Κόμματος με θάρρος και αυτοθυσία, αψηφώντας το εκτελεστικό απόσπασμα, όπως ο Γραμμένος Στίνης, ο Ακίνδυνος Αλβανός, η Κούλα Ελευθεριάδου, ο Σταύρος Δημητράκος, η Νίτσα Θεοχαρίδου, ο Μήτσος Λεβογιάννης, ο Ρήγας Παραθυράς, ο Νίκος Νικηφορίδης και τόσοι άλλοι. Άνθρωποι του λαού, εργάτες, αγρότες, επιστήμονες, φοιτητές, αλλά και μαθητές, όπως η 15χρονη Ευπραξία Νικολαΐδου.
Οι δίκες στο Έκτακτο Στρατοδικείο Θεσσαλονίκης αποτελούν βασικό κομμάτι στην τεράστια «βιομηχανία» καταστολής και διώξεων, στην προσπάθεια σύνθλιψης και εξόντωσης του κινήματος, που οργάνωσε το αστικό κράτος από την ίδρυση του ΚΚΕ, ειδικά μετά τη Συμφωνία της Βάρκιζας και κατά τη διάρκεια του ένοπλου αγώνα του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας, αλλά και στη συνέχεια.
Ανάμεσα σε αυτές ξεχωρίζουν μεγάλες ομαδικές και άλλες σημαντικές δίκες, όπως του Σωματείου Αρτεργατών (19 Ιούλη 1946), της «Λαϊκής Φωνής» και του ΕΑΜικού Τύπου (Σεπτέμβρης 1946 – Οκτώβρης 1947), των «Στρατολόγων» (Γενάρης – Αύγουστος 1947), της «Στενής Αυτοάμυνας» και άλλες δίκες της ΟΠΛΑ (28 Αυγούστου – 13 Σεπτέμβρη 1947), της «Μαζικής Λαϊκής Αυτοάμυνας» (25 Νοέμβρη – 11 Δεκέμβρη 1947), 170 μαχητών από τα Πιέρια (24 Μάη – 10 Ιούνη 1948), των «αεροπειρατών» (20 Οκτώβρη 1948), η δίκη της ΕΠΟΝ (14 – 29 Γενάρη 1949) και ανταρτών της Χαλκιδικής (Φλεβάρης 1951).
Η μεγάλη δίκη της «Στενής Αυτοάμυνας» (28 Αυγούστου – 13 Σεπτέμβρη 1947) καταγράφεται ως η δίκη με τις περισσότερες εκτελέσεις σε σχέση με τον αριθμό των καταδίκων και των κατηγορουμένων. Συνολικά δικάστηκαν 67 αγωνιστές, καταδικάστηκαν σε θάνατο 52 και εκτελέστηκαν 47.
