Η Παρισινή Κομμούνα υπήρξε μια από τις πιο σημαντικές στιγμές στην ιστορία της εργατικής τάξης και του επαναστατικού κινήματος. Διήρκεσε από τις 18 Μαρτίου έως τις 28 Μαΐου 1871, αποτελώντας την πρώτη απόπειρα εγκαθίδρυσης εργατικής εξουσίας.
Ιστορικό Πλαίσιο
Το 1870, η Γαλλία υπό την ηγεσία του Ναπολέοντα Γ’ ενεπλάκη σε πόλεμο με την Πρωσία (Γαλλοπρωσικός Πόλεμος). Η Γαλλία ηττήθηκε, και στις 4 Σεπτεμβρίου 1870 ανακηρύχθηκε η Γ’ Γαλλική Δημοκρατία. Ωστόσο, η προσωρινή κυβέρνηση υπό τον Θιέρσο παραδόθηκε στους Πρώσους, οι οποίοι πολιόρκησαν το Παρίσι για τέσσερις μήνες.
Κατά τη διάρκεια της πολιορκίας, οι εργάτες και τα λαϊκά στρώματα οργανώθηκαν στην Εθνοφρουρά, αρνούμενοι να παραδώσουν τα όπλα τους μετά τη συνθηκολόγηση της κυβέρνησης. Η απόπειρα του Θιέρσου να αφοπλίσει την εργατική τάξη στις 18 Μαρτίου 1871 οδήγησε σε εξέγερση, και οι εργάτες κατέλαβαν την εξουσία στο Παρίσι.
Η Διακυβέρνηση της Κομμούνας
Η Παρισινή Κομμούνα κυβέρνησε για 72 ημέρες και εφάρμοσε ριζοσπαστικά μέτρα υπέρ των εργαζομένων:
- Κατάργηση του μόνιμου στρατού και αντικατάστασή του από ένοπλο λαό.
- Έλεγχος των εργοστασίων από τους εργάτες.
- Διαχωρισμός Εκκλησίας και Κράτους.
- Κοινωνικά μέτρα όπως δωρεάν εκπαίδευση και κατάργηση των ενοικίων για τους φτωχούς.
- Δημιουργία ενός νέου πολιτικού συστήματος, όπου οι αξιωματούχοι εκλέγονταν και μπορούσαν να ανακληθούν ανά πάσα στιγμή.
Καταστολή και Σφαγή των Κομμουνάρων
Η αστική τάξη της Γαλλίας, σε συνεργασία με τον πρωσικό στρατό, κατέστειλε την Κομμούνα με ακραία βία. Από τις 21 έως τις 28 Μαΐου 1871 (η λεγόμενη Ματωμένη Εβδομάδα), πάνω από 30.000 Κομμουνάροι εκτελέστηκαν ή φυλακίστηκαν.
Ιστορική Σημασία και Κληρονομιά
Η Παρισινή Κομμούνα αποτέλεσε πρωτοπόρο παράδειγμα εργατικής εξουσίας και ενέπνευσε το κομμουνιστικό κίνημα. Ο Καρλ Μαρξ τη χαρακτήρισε ως το «πρώτο προλεταριακό κράτος» και τόνισε την ανάγκη καταστροφής του αστικού κράτους. Η εμπειρία της επηρέασε τους επαναστάτες του 20ού αιώνα, όπως τον Λένιν στην Οκτωβριανή Επανάσταση
