Άγρια μέρα σήμερα, ζοφερή επέτειος. Συμπληρώνονται 58 χρόνια από το πραξικόπημα που εγκαθίδρυσε στην Ελλάδα τη φασιστικού τύπου αμερικανοκίνητη δικτατορία. Με την αφορμή αυτή, ας κάνουμε μια προσπάθεια να μιλήσουμε για το ιστορικό πλαίσιο της εποχής, για τα αίτια και τα αποτελέσματα της 7χρονης φασιστικής δικτατορίας – μια και οι σπείρες της ιστορίας μπορεί να έχουν και πισωγυρίσματα και τα διδάγματα που αντλούμε από ένα τέτοιο ιστορικό γεγονός και μάλιστα σε συνθήκες όξυνσης της ιμπεριαλιστικής επιθετικότητας είναι πάντα επίκαιρα και χρήσιμα.
Η στρατιωτική – φασιστική δικτατορία του 1967 δεν έγινε από μια ομάδα παραφρόνων ή επίορκων αξιωματικών, που για να ικανοποιήσουν τις προσωπικές τους φιλοδοξίες κατέλυσαν το «δημοκρατικό» πολίτευμα: στην πράξη, ένα αστικό κοινοβουλευτικό πολίτευμα με πολλές, ας το πούμε δυσλειτουργίες, ακόμα και για μια τυπική αστική δημοκρατία. Ήταν ένα προσχεδιασμένο εναντίον του ελληνικού λαού έγκλημα, ήδη από τα χρόνια του αγώνα του ΔΣΕ. Το πολιτικό καθεστώς στην Ελλάδα μετά το 1949 και την ήττα του ΔΣΕ, του μεγάλου κινήματος που, με καρδιά και μυαλό τους κομμουνιστές, πλάστηκε μέσα στα χρόνια της εαμικής εθνικής αντίστασης, ήταν μια κατ` επίφαση δημοκρατία, μια «ψεύτρα λευτεριά»: πολύ μεγάλο μέρος του πληθυσμού της χώρας ζούσε σε συνθήκες ακραίας φτώχειας, ξεριζωμού από τις εστίες του, λόγω της εσωτερικής και εξωτερικής μετανάστευσης, αλλά και σε συνθήκες πολιτικού αποκλεισμού, φυλακίσεων, εξορίας. Στην πολιτική ζωή, κυριαρχούσαν οι παρεμβάσεις του παλατιού αλλά και – κυρίως – των μεγάλων ιμπεριαλιστικών δυνάμεων με πρώτες τις ΗΠΑ.
Το 1967, ο ελληνικός λαός είχε δώσει δείγματα μιας σχετικής ανάκαμψης του αγωνιστικού του φρονήματος – όχι ωστόσο πάντα σωστά προσανατολισμένου -, ενώ, παράλληλα, οι δύο κύριες πολιτικές μερίδες φαίνεται να μη μπορούν να διαχειριστούν από κοινού τα πολιτικά πράγματα του τόπου. Η κυβερνητική αστάθεια που επικρατεί, ιδιαίτερα μετά το 1965 και την ανοιχτή παρέμβαση των ανακτόρων στην πολιτική ζωή, δεν βοηθούν στη δημιουργία ενός κλίματος «πολιτικής σταθερότητας» για την ίδια την αστική τάξη και τα μακροπρόθεσμα συμφέροντά της.
Από μια άλλη πλευρά, η ισχυρότερη ιμπεριαλιστική δύναμη, οι ΗΠΑ, αυτή την περίοδο χάνει πολλά από τα ερείσματά της στην περιοχή, μετά την έκρηξη των αντιαποικιακών κινημάτων στις αραβικές κυρίως χώρες. Ευνοεί λοιπόν την επικράτηση ακόμη και ακραίων, πραξικοπηματικών μορφών διακυβέρνησης σε χώρες με χαμηλότερη θέση στο παγκόσμιο σύστημα, όπως η Ελλάδα. Οι ΗΠΑ είχαν, ήδη από το 1947, αντικαταστήσει την ξεδοντιασμένη Μεγάλη Βρετανία στο ρόλο του ιμπεριαλιστή – επικυρίαρχου της χώρας μας. Απεργάζονταν δε πολλά σχέδια βαθύτερης ενσωμάτωσης της Ελλάδας στην πολιτική τους σε συνεργασία με τη ντόπια αστική τάξη και με όργανα τους μετέπειτα πραξικοπηματίες αξιωματικούς.
Η χούντα στην Ελλάδα είναι απόρροια της συνολικής πολιτικής του ιμπεριαλιστικού συστήματος στην περιοχή μας. Σφυρηλάτησε για τον ελληνικό λαό δεσμά ακόμη σκληρότερα από αυτά που μέχρι τότε τον κρατούσαν δεσμώτη και τέλειωσε τις μέρες της διαπράττοντας ένα ακόμη έγκλημα: το πραξικόπημα εναντίον του Προέδρου Μακάριου στην Κύπρο, που χρησιμοποιήθηκε ως πρόσχημα από την πλευρά της Τουρκίας για να αιτιολογηθεί η βάρβαρη τουρκική εισβολή του 1974 στο νησί.
Στο διάστημα αυτών των επτά χρόνων, ο ελληνικός λαός δεν σταμάτησε να αγωνίζεται και να διεκδικεί την ελευθερία και το ψωμί του. Μέσα στα πλαίσια του αντιδικτατορικού αγώνα, η νεολαία, ιδιαίτερα η σπουδάζουσα, διεκδίκησε και κατέκτησε το δικό της σημαντικό ρόλο. Κορυφαία εκδήλωση αυτής της αντίστασης και αυτού του αγώνα, υπήρξε η εξέγερση του Πολυτεχνείου. Σε αυτήν, σε πείσμα της προσπάθειας της αστικής τάξης να αναθεωρήσει την Ιστορία και να «καρπωθεί το αίμα των άλλων», πρωτοστάτησαν οι κομμουνιστές, οι αριστεροί και ριζοσπάστες φοιτητές – ανεξάρτητα από ζυμώσεις, δισταγμούς και παλινωδίες που μπορούν να ερμηνευτούν μόνο αν πάρουμε υπ` όψη μας τη συγκεκριμένη ιστορική συγκυρία.
Η αστική τάξη και τα πολιτικά της μορφώματα – και αυτό ανεξάρτητα από την ύπαρξη ορισμένων έντιμων, δημοκρατών αστών που συμμετείχαν στον αντιδικτατορικό αγώνα – όπως υπήρξε απούσα από το έπος της Εθνικής Αντίστασης ή και ανοιχτά εχθρική απέναντί της, έτσι απουσίασε και από τον αντιδικτατορικό αγώνα. Για τούτο και δεν σταματά την προσπάθεια να στρεβλώσει τα αίτια και τα αποτελέσματα της εφτάχρονης δικτατορίας ή να υποβαθμίσει τον αγώνα εναντίον της.
Η αστική τάξη κάνει βέβαια τη δουλειά της. Από την άλλη πλευρά, αμηχανία και θλίψη προκαλεί η προσπάθεια του χώρου εκείνου που έχει δώσει τους μεγαλύτερους αγώνες και τις μεγαλύτερες θυσίες στον αντιιμπεριαλιστικό αγώνα, να δώσει συγχωροχάρτι για την εφτάχρονη χούντα στον αμερικάνικο ιμπεριαλισμό…
Όμως, το αντιϊμπεριαλιστικό και εξεγερτικό μήνυμα της αντιδικτατορικής πάλης, το μήνυμα για μαζικούς λαϊκούς αγώνες με πρωτοπόρα την εργατικό τάξη είναι πιο ζωντανό και επίκαιρο παρά ποτέ. Το ιστορικό τρίπτυχο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου που αποτυπώνει και συμπυκνώνει με τον καλύτερο τρόπο τα βασικά λαϊκά αιτήματα για «Ψωμί – Παιδεία – Ελευθερία», συμπληρώνεται, στις παρούσες συνθήκες, και με το σύνθημα για δημόσια, δωρεάν υγεία για όλο το λαό. Συμπληρώνεται με το αίτημα για δημόσιες και ασφαλείς υποδομές στις συγκοινωνίες, στο νερό, στον ηλεκτρισμό. Συμπληρώνεται με το αίτημα για ειρήνη, όχι με την πασιφιστική, απολιτική έννοια του όρου, αλλά με την έννοια της αντίθεσης στον ιμπεριαλισμό και τις επιδιώξεις του. Πρέπει να απαιτηθεί με ένταση να μην εμπλακεί με κανένα τρόπο η χώρα στους ιμπεριαλιστικούς σχεδιασμούς, να μη σταλούν τα στρατευμένα παιδιά του λαού μας για να πολεμήσουν «κάτω από ξένη σημαία». Κι ακόμα: στα πλαίσια της αντιιμπεριαλιστικής πάλης του λαού μας, πρωτεύουσα θέση πρέπει να έχει η ενεργή αλληλεγγύη στο λαό της Παλαιστίνης και στον τιτάνιο αγώνα του να αποχτήσει επί τέλους πατρίδα. Και είναι στο χέρι του λαού, της εργατικής τάξης, της νεολαίας των λαϊκών στρωμάτων, να διατυπώσει αυτά τα αιτήματα με τον τρόπο που μας έχει μάθει η ιστορική εμπειρία, με το μόνο τρόπο που προχωρά η Ιστορία: στους δρόμους τους αγώνα, για σήμερα και για αύριο και για το μέλλον, από τώρα και μέχρι την ώρα της νίκης μας.
Εργατικός Αγώνας
