Σκηνικό:
Έτος 2025, μέλος του Π.Γ. του ΚΚΕ παρουσιάζει στον Βλαντιμίρ Ίλιτς Λένιν τη θεωρία της ιμπεριαλιστικής πυραμίδας, όπως τη διατυπώνει σήμερα το ΚΚΕ.
Μέλος Π.Γ.:
Σύντροφε Λένιν, σήμερα η ανάλυσή μας για τον παγκόσμιο καπιταλισμό στηρίζεται στην έννοια της «ιμπεριαλιστικής πυραμίδας». Όλα τα καπιταλιστικά κράτη συμμετέχουν στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, άλλοτε σε ρόλο ηγεμονικό, άλλοτε σε ρόλο υποδεέστερο. Ακόμα και μικρές χώρες, όπως η Ελλάδα, είναι ιμπεριαλιστικές, γιατί εντάσσονται στο διεθνές σύστημα εκμετάλλευσης, συμμετέχουν σε στρατιωτικές επεμβάσεις, εξάγουν κεφάλαιο σε μικρότερο βαθμό, και η αστική τους τάξη απομυζά υπεραξία από την εργατική τάξη άλλων χωρών ή και της ίδιας.
Λένιν:
Χμμ… χαίρομαι που αναγνωρίζετε πως ο ιμπεριαλισμός δεν είναι απλώς γεωπολιτική κυριαρχία αλλά οικονομικό σύστημα.
Ωστόσο, θα ήθελα να σας ρωτήσω:
Η αστική τάξη της Ελλάδας εξάγει κεφάλαιο σε άλλες χώρες συστηματικά; Διαθέτει ισχυρά μονοπώλια που εκμεταλλεύονται εργασία στο εξωτερικό;
Μέλος Π.Γ.:
Όχι στον βαθμό των ΗΠΑ, της Γερμανίας ή της Κίνας. Αλλά υπάρχουν τράπεζες, εφοπλιστές και κατασκευαστικοί όμιλοι που επενδύουν σε άλλες χώρες, ειδικά στα Βαλκάνια και στη Μέση Ανατολή.
Λένιν:
Μάλιστα, αυτό είναι ένα σημείο που χρήζει προσοχής. Στο δικό μου έργο, καθοριστικό γνώρισμα του ιμπεριαλιστικού κράτους είναι η συστηματική εξαγωγή κεφαλαίου και η παγκόσμια ισχύς των μονοπωλίων του.
Το γεγονός ότι συμμετέχεις στο ιμπεριαλιστικό σύστημα δεν σε καθιστά αυτομάτως «ιμπεριαλιστική δύναμη» με την αυστηρή έννοια. Διαφορετικά, θα έπρεπε να θεωρήσουμε και αποικίες ή εξαρτημένα κράτη ως ιμπεριαλιστές!
Μέλος Π.Γ.:
Δηλαδή, σύντροφε, θεωρείς ότι υπάρχουν διαφορετικές βαθμίδες εντός του συστήματος;
Λένιν:
Ακριβώς. Το σύστημα είναι παγκόσμιο, αλλά οι ρόλοι δεν είναι ισότιμοι. Άλλα κράτη είναι καθαρά θύτες, άλλα θύματα, άλλα είναι και τα δύο ταυτόχρονα, αλλά με άνιση βαρύτητα.
Εάν η Ελλάδα είναι περισσότερο εξαρτημένη από τα ξένα μονοπώλια, τότε ίσως η ανάλυση σας αδικεί τη διαφορά μεταξύ κυρίαρχου ιμπεριαλιστή και εξαρτημένου κρίκου.
Μέλος Π.Γ.:
Το βλέπουμε διαφορετικά, γιατί για εμάς η ουσία είναι η θέση της αστικής τάξης στο σύστημα εκμετάλλευσης και όχι η εθνική «ανεξαρτησία». Κρίνουμε τον χαρακτήρα του κράτους από τις κοινωνικοοικονομικές του σχέσεις, όχι από την πολιτική του ισχύ.
Λένιν:
Σωστός ο προσανατολισμός στην τάξη, αλλά πρέπει να είστε προσεκτικοί, σύντροφοι, να μην ισοπεδώνετε τις ανισότητες μεταξύ κρατών. Αυτές είναι κρίσιμες για την επαναστατική στρατηγική.
Μέλος Π.Γ.:
Το λαμβάνουμε υπόψη, μα θεωρούμε πως δεν υπάρχουν «φτωχά» και «καλά» καπιταλιστικά κράτη, μόνο εκμεταλλευτές σε διαφορετικό επίπεδο.
Λένιν:
Ίσως θα χρειαζόταν να δώσετε μεγαλύτερη έμφαση στην ανάλυση των ανισοτήτων εντός του ιμπεριαλιστικού συστήματος. Στρατηγικά, είναι άλλο πράγμα να κάνεις επανάσταση στο Λονδίνο και άλλο στην Αθήνα. Και το καθορίζει η θέση της χώρας, όχι μόνο η συμμετοχή της στο Ιμπεριαλιστικό σύστημα.
Τέλος συζήτησης
Συμπέρασμα:
Ο Λένιν πιθανότατα θα διατύπωνε σοβαρές ενστάσεις για τη γενίκευση του όρου «ιμπεριαλιστικό κράτος» και θα επέμενε στη διάκριση θέσης και ρόλου κάθε χώρας στο παγκόσμιο σύστημα.
