από atexnos
Πολλοί αναρωτιούνται εάν πρόκειται για την χαμένη Ατλαντίδα καθώς σύμφωνα με τους μύθους εκτείνονταν από την Καραϊβική μέχρι τις Αζόρες. Ίχνη άγνωστου πολιτισμού, ο οποίος μπορεί και να σχετίζεται με την Ατλαντίδα, βρέθηκαν στην Κούβα, καθώς οι ερευνητές εντόπισαν τα ερείπια μιας βυθισμένης πόλης που χρονολογείται πάνω από 6.000 χρόνια! Οι Καναδοί ερευνητές Paulina Zalitzki και Paul Weinzweig με τη βοήθεια σόναρ, εντόπισαν τα απομεινάρια μιας αρχαίας βυθισμένης πόλης: Κτίρια, δρόμοι και ακόμη και δομές σε σχήμα πυραμίδων. Αυτές οι κατασκευές, οι οποίες έχουν μήκος έως 400 μέτρα και ύψος έως 40 μέτρα, έχει υποτεθεί ότι αυτές είναι οι μαρτυρίες ενός αρχαίου πολιτισμού που εξαφανίστηκε, πριν από τους Μάγια.
Το 2001, η είδηση προκάλεσε μεγάλη αναταραχή, επαναφέροντας τον μύθο της Ατλαντίδας. Σύμφωνα με επιστημονικές υποθέσεις, η πόλη μπορεί αρχικά να βρισκόταν σε μια “χερσαία γέφυρα” μήκους 150 χιλιομέτρων που στην αρχαιότητα συνέδεε τη μεξικανική χερσόνησο Γιουκατάν με την Κούβα. Αυτή η λωρίδα θα μπορούσε στη συνέχεια να έχει βυθιστεί λόγω των κινήσεων του φλοιού της γης στον πυθμένα του ωκεανού. Περαιτέρω έρευνες θα ήταν απαραίτητες για να εξηγηθεί το εύρημα, αλλά δεν πραγματοποιήθηκαν ποτέ.
Η Ατλαντίδα _κατά τον Πλάτωνα, βρίσκεται “πέρα από τις Ηράκλειες στήλες” (στενά του Γιβραλτάρ) και ήταν ναυτική δύναμη που είχε κατακτήσει πολλά μέρη της δυτικής Ευρώπης και της Αφρικής, περίπου 9.000 χρόνια πριν τον Σόλωνα (9.600 πΧ.). Μετά από μια αποτυχημένη προσπάθεια να εισβάλει στην Αθήνα, βυθίστηκε μυστηριωδώς στο πέλαγος “σε μια μόνο ημέρα και νύχτα ατυχίας“.
Κάποιοι υποστηρίζουν πως ο Πλάτωνας βασίστηκε σε προηγούμενα γεγονότα, όπως την έκρηξη του ηφαιστείου της Σαντορίνης ή τον Τρωικό πόλεμο, ενώ άλλοι επιμένουν ότι έλαβε έμπνευση από πιο σύγχρονα γεγονότα όπως την καταστροφή της Ελίκης το 373 πΧ. και την αποτυχημένη εκστρατεία στη Σικελία (415-413 πΧ).
Μερικοί αρχαίοι συγγραφείς θεωρούσαν την Ατλαντίδα ως φανταστική ή μεταφορικό μύθο, άλλοι πίστευαν ότι ήταν αληθινή. Ο Αριστοτέλης πίστευε ότι ο Πλάτωνας, ο δάσκαλός του, είχε εφεύρει το νησί για να διδάξει τη φιλοσοφία, ο φιλόσοφος Κράντωρ, μαθητής του μαθητή του Πλάτωνα Ξενοκράτη, αναφέρεται συχνά ως παράδειγμα συγγραφέα που θεώρησε ότι η ιστορία για την Ατλαντίδα ήταν ιστορικό γεγονός. Το έργο του, “ένα σχόλιο για τον Τίμαιο”, δεν διασώζεται, αλλά ο Πρόκλος, νεοπλατωνιστής του πέμπτου αιώνα μ.Χ., αναφέρει σχετικά.
Μαρινάτος, Σπυρίδων, “Περί τον θρύλον της Ατλαντίδος”, Κρητικά Χρονικά, τομ. 4 (1950), σελ. 195-213.
Luigi Usai: La mappa di Atlantide. Platone aveva ragione, Quartucciu 2021 ISBN 979-8707230707.
Βίγκλας, Κατελής, Η Νεοπλατωνική Ερμηνεία της Ατλαντίδας, εκδ. Εκδοτικός Οίκος Κ. & Μ. Σταμούλη, Θεσσαλονίκη 2024 _ISBN 978-9606562068.
Η υπόθεση ενός χαμένου πολιτισμού
Η εμφάνιση των βυθισμένων δομών έδειξε ότι ήταν αποτέλεσμα ανθρώπινης εργασίας. Με βάση τις πληροφορίες που συλλέχθηκαν με τα διαθέσιμα εργαλεία, έγινε μια εκτίμηση της ηλικίας τους: θα μπορούσαν να είναι χιλιάδων ετών, πάνω από 6000. Αυτό σήμαινε ότι προϋπήρχαν των αιγυπτιακών πυραμίδων και επίσης του πολιτισμού των Μάγια που είχε κατοικήσει στη χερσόνησο Γιουκατάν. Θα μπορούσε επομένως να είναι η απόδειξη ενός εξαφανισμένου πολιτισμού, όπως αυτός που περιγράφεται από τον τοπικό μύθο, ο οποίος μιλά για έναν αρχαίο πληθυσμό από την Ανατολή, που ξαφνικά εξαφανίστηκε στα νερά.
Τα ερωτήματα
Μία από τις λεπτομέρειες που δεν αθροίζονται είναι η σύνθεση των μπλοκ των ερειπίων: στην Κούβα και το Γιουκατάν δεν υπάρχει γρανίτης, ο οποίος μπορεί να βρεθεί στο κεντρικό Μεξικό και χρησιμοποιήθηκε από τους Μάγια.Για το λόγο αυτό, σχεδιάστηκε μια αποστολή, που δεν πραγματοποιήθηκε ποτέ, με επανδρωμένο υποβρύχιο προκειμένου να τρυπηθούν τα μπλοκ και να αναλυθούν τα δείγματα.
Ένα άλλο σημαντικό ερώτημα είναι πώς μια πόλη χτισμένη στην ξηρά θα μπορούσε να φτάσει τα 650 μέτρα κάτω από την επιφάνεια της θάλασσας.
Δεν μπορεί να υποτεθεί ότι η αιτία ήταν η άνοδος της στάθμης της θάλασσας με την άφιξη ενός θερμότερου κλίματος μετά το τέλος της τελευταίας εποχής των παγετώνων, πριν από 11.700 χρόνια.
Στο Τεταρτογενές, στην πραγματικότητα, η στάθμη της θάλασσας δεν έχει υποστεί ποτέ διακυμάνσεις άνω των 100 μέτρων.
Έτσι ενισχύεται το σενάριο της βύθισης λόγω μετατόπισης του φλοιού της γης κατά μήκος ενός ρήγματος στον πυθμένα του ωκεανού, ένα φαινόμενο στην αρχή των υποβρύχιων σεισμών και συχνά των τσουνάμι. Το γεγονός ότι ορισμένες δομές έχουν διατηρηθεί πολύ καλά, διατηρώντας μια ομαλή διάταξη των μπλοκ, φαίνεται ελάχιστα συμβατό με αυτό το είδος γεγονότος. Ωστόσο, υπάρχουν επίσης πολλά μπλοκ στο βυθό της θάλασσας κατανεμημένα με άτακτο τρόπο, σαν ένα βίαιο φαινόμενο να έχει αλλάξει την οργάνωσή τους.
Για να διευκρινιστεί οριστικά η προέλευση της βυθισμένης πόλης, θα χρειάζονταν νέες εξερευνήσεις, οι οποίες έχουν σταματήσει ανεξήγητα και η αλήθεια παραμένει στο σκοτάδι.
2009
Βρέθηκε πάλι η χαμένη Ατλαντίδα…
Το 2001, ο γάλλος γεωλόγος και ερευνητής της προϊστορίας Jacques Collina-Girard διατύπωσε μια νέα θεωρία για τη θέση της χαμένης Ατλαντίδας.
Σύμφωνα με αυτήν, ένα υποθαλάσσιο ύψωμα (που σήμερα βρίσκεται 55 μ. πάνω από τη στάθμη της θάλασσας), 15 χλμ. βορειοδυτικά του Ακρωτηρίου Σπάρτελ (στις ακτές του Μαρόκο, 12 χλμ. δυτικά της Ταγγέρης) υπήρξε ως το 10000 π.Χ. ένα νησί που μπορεί να ταυτιστεί με την περίφημη Ατλαντίδα του Πλάτωνα. Προκειμένου να ελέγξει και να τεκμηριώσει αυτή του την υπόθεση, ο Collina-Girard προχώρησε σε έρευνες, τα αποτελέσματα των οποίων παρουσιάζει σε ένα βιβλίο με τίτλο L’Atlantide retrouvée? Enquete scientifique autour d’un mythe.
Στο βιβλίο αυτό, ο συγγραφέας διηγείται πώς το 2001, προς μεγάλη του έκπληξη, ανακάλυψε ότι η γεωγραφική περιγραφή της θέσης της Ατλαντίδας από τον Πλάτωνα ανταποκρίνεται πλήρως στον Πορθμό του Γιβραλτάρ, όπως ήταν 9000-10000 χρόνια πριν. Στο πρώτο κεφάλαιο, ο Collina-Girard ξεκινά να σκιαγραφεί «τι είναι η Ατλαντίδα – και τι δεν είναι». Παρατηρώντας ότι από την περιγραφή του Πλάτωνα για την Ατλαντίδα ως σήμερα έχουν μεσολαβήσει χιλιάδες δημοσιεύσεις, καθεμία των οποίων έπλαθε μιαν άλλη εικόνα για τη χαμένη πολιτεία, ο Collina-Girard μάς παραθέτει έναν εκτενή κατάλογο για το τι «δεν είναι η Ατλαντίδα».
Για παράδειγμα, γράφει ότι δεν είναι μυθιστόρημα επιστημονικής φαντασίας, όπως αυτά που έγραψε ο Ιούλιος Βερν, ούτε ταινία, όπως εκείνη του Jacque Feyder (Atlantide, 1926), και σαφώς δεν είναι αντικείμενο πεδίων που απαξιωτικά ονομάζει «παρα-αρχαιολογία», ή «φανταστική γεωλογία». Αφού θίγει τον πράγματι εντυπωσιακό αριθμό ιστοσελίδων για την Ατλαντίδα στο Διαδίκτυο, ο Collina-Girard προχωρεί σε μία απόλυτη κατηγοριοποίηση των διαφόρων σχετικών προσεγγίσεων σε δύο διαμετρικά αντίθετα στρατόπεδα: το στρατόπεδο εκείνων που δείχνουν «υπερβολικό ενθουσιασμό», τους οποίους παρομοιάζει με τον εύπιστο Δον Κιχώτη, και το άλλο των «υπερβολικά δύσπιστων», τους οποίους εξισώνει με τον στενόμυαλο Σάντσο Πάντσα.
Στη συνέχεια, ο Collina-Girard καταπιάνεται με το κείμενο, από το οποίο ξεκίνησε η όλη υπόθεση της χαμένης Ατλαντίδας: τον πλατωνικό διάλογο Τίμαιος-Κριτίας. Ο διάλογος ξεκινά με μια ανακεφαλαίωση των βασικών σημείων μιας συζήτησης που είχε προηγηθεί για την ιδανική πολιτεία (η οποία παρουσιάζει κάποιες ομοιότητες με την ιδανική πόλη που περιγράφεται στην Πολιτεία, αλλά δεν ταυτίζεται με αυτήν). Ο Σωκράτης δηλώνει πως θα ήθελε να δει τους πολίτες της αναφερθείσας ιδανικής πολιτείας να συμμετέχουν σε κάποια πολεμική επιχείρηση, ώστε να μπορέσουν πραγματικά να αποδείξουν την αξία τους. Αυτή την επιθυμία εκφράζει ο Σωκράτης και στη συνέχεια το κείμενο αναφέρεται στην πιο ηρωική πράξη της Αθήνας του παρελθόντος, δηλαδή την αναχαίτιση της μεγάλης στρατιωτικής δύναμης της Ατλαντίδας. Τίποτε από όλα αυτά δεν συναντούμε στο βιβλίο του Collina-Girard. Ο τελευταίος περιορίζεται στο να αναφερθεί σε κάποια «αξίωση» του Σωκράτη, δίχως να διευκρινίσει τι είδους αξίωση ήταν αυτή. Οι ανακρίβειες και τα σφάλματα σχετικά με τον πλατωνικό διάλογο εντοπίζονται απ’ ό,τι φαίνεται σε όλη τη μελέτη του Collina-Girard, καθώς προσπαθεί να στηρίξει τις απόψεις του διαστρεβλώνοντας εν ανάγκη το περιεχόμενο του διαλόγου.
Στο κεφάλαιο που αναφέρεται στη θέση της χαμένης πολιτείας, ο συγγραφέας απορρίπτει τη σύνδεση της έκρηξης του ηφαιστείου της Σαντορίνης με το μύθο της καταποντισμένης Ατλαντίδας. Αντιθέτως, υποστηρίζει ότι η διαδικασία τήξης των παγετώνων είχε ως επίπτωση τη σημαντική άνοδο της στάθμης της θάλασσας, με αποτέλεσμα να προκαλούνται πλημμύρες, οι οποίες συμπίπτουν χρονολογικά με την εποχή στην οποία τοποθετεί ο Πλάτωνας τον καταποντισμό της Ατλαντίδας. Απορρίπτει επίσης την απόπειρα του ιταλού δημοσιογράφου Sergio Frau να μετατοπίσει τις «Ηράκλειες Στήλες» από το Στενό του Γιβραλτάρ στο Κανάλι της Σικελίας (μεταξύ Σικελίας και Τυνησίας), τονίζοντας πως όλοι οι αρχαίοι έλληνες συγγραφείς ταυτίζουν τις Ηράκλειες Στήλες με τον Πορθμό του Γιβραλτάρ.
Ακολουθεί ένα κεφάλαιο στο οποίο περιγράφεται η γεωφυσική διαμόρφωση της περιοχής του Γιβραλτάρ, η άνοδος και η κάθοδος του επιπέδου της θάλασσας τα τελευταία 450.000 χρόνια και τα καταστροφικά σεισμικά φαινόμενα που σημειώθηκαν στον ίδιο χώρο. Γύρω στο 17000 π.Χ., κατά τον Collina-Girard, υπήρχε ένα νησί 15 χλμ. βορειοδυτικά από το Ακρωτήρι Σπάρτελ, το οποίο μαζί με άλλα έξι νησιά σχημάτιζε ένα είδος αρχιπελάγους, μία «μικρή Μεσόγειο» δυτικά του Γιβραλτάρ. Στη συνέχεια, ο συγγραφέας παρακολουθεί τη σταδιακή εξαφάνιση των νησιών αυτών μέσα στα επόμενα 8000 χρόνια, εντοπίζοντας δύο περιόδους σημαντικής βύθισης, η δεύτερη εκ των οποίων (9500 π.Χ.) ταυτίζεται και πάλι με τον καταποντισμό της Ατλαντίδας.
Ο συγγραφέας αναφέρεται επίσης στην κατοίκηση της περιοχής του Στενού του Γιβραλτάρ πριν από 12000 χρόνια και τους σχετικούς μύθους, πάντα επικαλούμενος τον διάλογο του Πλάτωνα, προκειμένου να στηρίξει την υπόθεσή του.Παρά τις αδυναμίες του βιβλίου, ο γάλλος γεωλόγος αναμφίβολα έριξε κάποιο φως στην προϊστορική περίοδο της περιοχής δυτικά του Γιβραλτάρ. Έστω και αν δεν βρήκε τη χαμένη Ατλαντίδα…
