προειδοποίηση του Ιράν για τον «Διάδρομο Ζανγκεζούρ»
Η τριμερής κοινή διακήρυξη Αρμενίας, Αζερμπαϊτζάν και ΗΠΑ, που υπογράφηκε στις 8 Αυγούστου στον Λευκό Οίκο, έχει προκαλέσει έντονες αντιδράσεις στην Τεχεράνη. Στο κείμενο περιλαμβάνεται η δέσμευση της αρμενικής κυβέρνησης να συνεργαστεί με την Ουάσιγκτον για τη δημιουργία διαμετακομιστικού διαδρόμου στη νότια Αρμενία, ο οποίος, όπως δήλωσε ο Αμερικανός πρόεδρος, θα συνδέει το Αζερμπαϊτζάν με τον θύλακα του Ναχιτσεβάν, με τις ΗΠΑ να έχουν αποκλειστικά δικαιώματα ανάπτυξης για 99 χρόνια.
Για το Ιράν, αυτό το σχέδιο αποτελεί μέρος του λεγόμενου «Διαδρόμου Ζανγκεζούρ», τον οποίο καταγγέλλει ως νατοϊκό και τουρανικό. «Νατοϊκό» γιατί, σύμφωνα με την Τεχεράνη, εξυπηρετεί τα στρατηγικά σχέδια του ΝΑΤΟ και των ΗΠΑ στην περιοχή, φέρνοντας τη συμμαχία πιο κοντά στα ιρανικά σύνορα. «Τουρανικό» γιατί, πάντα κατά την ιρανική ανάγνωση, εντάσσεται στη στρατηγική ενοποίησης των τουρκογενών κρατών και περιοχών, από την Τουρκία ως την Κεντρική Ασία, ενισχύοντας αλυτρωτικές βλέψεις που θεωρεί απειλή για την εδαφική της ακεραιότητα.
Η Τεχεράνη έχει δηλώσει ότι θα αποτρέψει την υλοποίηση του διαδρόμου με κάθε μέσο, ακόμη και με στρατιωτική δράση. Έχει πραγματοποιήσει στρατιωτικές ασκήσεις στα βορειοδυτικά σύνορά της, έχει προωθήσει εναλλακτικές εμπορικές διαδρομές και έχει ενισχύσει τη διπλωματική και στρατιωτική της παρουσία στην περιοχή, ειδικά στην αρμενική επαρχία Σιούνικ.
Η ιρανική ηγεσία θεωρεί ότι η δημιουργία του διαδρόμου θα αποκλείσει την άμεση σύνδεση του Ιράν με την Αρμενία και την Ευρώπη, θα ενισχύσει τη γεωπολιτική θέση της Τουρκίας και του Αζερμπαϊτζάν, θα στερήσει έσοδα από τα τέλη διέλευσης, θα υποβαθμίσει τη στρατηγική σημασία του ιρανικού εδάφους και θα αυξήσει την παρουσία των ΗΠΑ και πιθανόν του Ισραήλ κοντά στα σύνορά του. Παράλληλα, εκτιμά ότι θα δημιουργήσει νέες απειλές, συνδέοντας την Τουρκία με τον τουρκογενή κόσμο της Κεντρικής Ασίας.
Ο Αλί Ακμπάρ Βελαγιατί, κορυφαίος σύμβουλος του Ανώτατου Ηγέτη Αλί Χαμενεΐ, δήλωσε ότι η χώρα του δεν θα επιτρέψει την υλοποίηση του σχεδίου. Υπογράμμισε ότι, όπως η Ρωσία αντέδρασε στην επέκταση του ΝΑΤΟ μέσω της Ουκρανίας, έτσι και το Ιράν δεν θα αφήσει το ΝΑΤΟ να πλησιάσει τα σύνορά του, προσθέτοντας πως ο διάδρομος αυτός θα γίνει «νεκροταφείο για τους μισθοφόρους» που θα επιχειρήσουν να τον ελέγξουν.
Η κρίση στον Νότιο Καύκασο αναδεικνύει με τον πιο καθαρό τρόπο την όξυνση των ιμπεριαλιστικών ανταγωνισμών στην περιοχή. ΗΠΑ – ΝΑΤΟ, Τουρκία, Ρωσία και Ιράν μάχονται για τον έλεγχο δρόμων ενέργειας, εμπορίου και γεωπολιτικής επιρροής. Οι λαοί της περιοχής, από την Αρμενία και το Αζερμπαϊτζάν μέχρι το Ιράν, γίνονται για άλλη μια φορά τα θύματα αυτών των σχεδιασμών, πληρώνοντας βαρύ το τίμημα των ξένων επεμβάσεων.
