της Ζωής Κιούρκα (αναδημοσίευση από kosmodromio)
Η Υγεία και τα Εθνικά Συστήματα Υγείας (σήμερα αλλά και διαχρονικά) δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους.
Η Υγεία και τα Εθνικά Συστήματα Υγείας (στις μέρες μας αλλά και διαχρονικά με τις καλύτερες και χειρότερες εποχές τους) δεν έχουν καμία σχέση μεταξύ τους. Θα ήταν ορθότερο να ονομάζαμε αυτά τα συστήματα «εθνικά συστήματα διαχείρισης της αρρώστιας». Δεν προάγουν την Υγεία, απλώς διευθετούν ζητήματα που προκύπτουν όταν αυτή πλήττεται, πάντοτε με συνυπολογισμό του κόστους επί των κερδών (cost-effectiveness). Έτσι θέτουν επί τάπητος, για να το πούμε απλά, το αν αξίζει να ασχοληθούν με την περίπτωση του κάθε «ασθενούς» ή όχι.
Στην εγχώρια δημόσια σφαίρα, το γεγονός αυτό έχει διατυπωθεί με κυνική ειλικρίνεια, από πρώην βουλευτή της κυβερνώσας παράταξης και φημισμένο καθηγητή Ιατρικής. Το ίδιο ισχύει και για τα ζητήματα πρόληψης, τα οποία περιορίζονται στα απολύτως απαραίτητα, προκειμένου να μην κινδυνεύσει η «ομαλή» λειτουργία της παραγωγής.
Εάν ζητούσαμε από το ίδιο το σύστημα να μας το περιγράψει, πιθανότατα να μας το εξηγούσε κάπως έτσι:
Αν σε κάνω καλά, αυτό θα σε κάνει να μπορέσεις να δουλεύεις και έτσι να συνεχίσεις να συμμετέχεις στα ‘παραγωγικά’ κομμάτια της κοινωνίας; ή απλά θα μου είσαι ‘βάρος’ και θα μου ‘στοιχίζεις’; Εάν υπάρχει περίπτωση να τα καταφέρεις, σου δίνω κάποια δυνατότητα να γιατρευτείς, αλλά θα σου στοιχίσει κάτι παραπάνω. Εάν όχι, σε αφήνω να πεθάνεις και σου πετάω κάτι ψίχουλα για όσο καταφέρεις να ‘ζήσεις’… Αν μπορώ να αποφύγω το τελευταίο, βεβαίως, το αποφεύγω και, παράλληλα, βοηθώ την παρέα μου να σου πουλήσει ό,τι καταφέρει για να είναι και αυτοί χορτάτοι. Αν οι ανάγκες σου είναι τόσο ιδιαίτερες που δεν γίνεται να ταιριάξεις στα μέτρα μου και μου δημιουργείς πρόβλημα στις ‘δουλειές’ μου ‘ως συνήθως’, σε βαφτίζω ‘ανίατη περίπτωση’ και αφήνω τα υπόλοιπα στη ‘δημόσια τάξη’, τη ‘δικαιοσύνη’ και το ‘σωφρονιστικό’ σύστημα. Έτσι, εξασφαλίζω ότι το γρανάζι του κέρδους για τους λίγους και εκλεκτούς γυρίζει αέναα.
Ήδη από το 1974, ο Φουκώ, δίνοντας μια διάλεξη στο Ρίο με τίτλο «Η Γέννηση της Κοινωνικής Ιατρικής» σημείωνε:
Ο καπιταλισμός […] πρώτα απ’ όλα κοινωνικοποίησε ένα πρωταρχικό αντικείμενο, το σώμα, θέτοντάς το σε λειτουργία παραγωγικής δύναμης, εργασιακής δύναμης. Ο έλεγχος της κοινωνίας πάνω στα άτομα δεν επιτελείται μόνο μέσω της συνείδησης ή της ιδεολογίας, αλλά επίσης μέσω του σώματος και εντός του σώματος. Για την καπιταλιστική κοινωνία αυτό που προέχει πάνω απ’ όλα είναι η βιοπολιτική, το βιολογικό, το σωματικό, το αισθητό. Το σώμα είναι μια βιοπολιτική πραγματικότητα˙ η ιατρική είναι μια βιοπολιτική στρατηγική. (The Essential Works of Foucault, 1954-1984, Vol. 3: Power, σελ. 137)
Χωρίς να αναλωθούμε προς ώρας με τα υπόλοιπα πλοκάμια, θα σταθούμε συγκεκριμένα σε ορισμένα σημεία που σχετίζονται με σύγχρονες συστημικές επιθέσεις στην πολυπόθητη Υγεία.
ΑΙ και… μπάι-μπάι στην Υγεία
Πρόσφατα στις ΗΠΑ δολοφονήθηκε ένας μεγάλος και τρανός CEO της μεγαλύτερης εταιρείας που διαχειρίζεται τα ασφαλιστικά θέματα των πολιτών. Κάτι σαν τον ΕΦΚΑ (ή το «παλιό-καλό» ΙΚΑ), αλλά ιδιωτικών συμφερόντων, όπως τα πάντα στις ΗΠΑ. Ο φερόμενος ως δολοφόνος του μεγιστάνα CEO, τιμωρείται μεν από τις αρχές με τον πιο λυσσαλέο τρόπο (κατηγορείται για τρομοκρατία και κινδυνεύει με θανατική ποινή), λατρεύτηκε και δοξάστηκε δε από τον λαό των ΗΠΑ ως άγιος και ως εθνικός ήρωας.
Πρόκειται για τον νεαρό, εμφανίσιμο και μεσο-αστό Λουίτζι Μαντζιόνε, ο οποίος είχε λίγο νωρίτερα μια προσωπική εμπειρία από το σύστημα «υγείας» των ΗΠΑ, κάτι που κόστισε ανεπανόρθωτα σε αυτόν και την οικογένεια του χρηματικά, ψυχικά και τον άφησε εν τέλει με κάποιο βαθμό αναπηρίας. Της δολοφονίας και της σύλληψης υπό δρακόντεια, μαξιμαλιστικά μέτρα περιφρούρησης του φερόμενου ως αυτουργού, ακολούθησε κοινωνική κινητοποίηση υποστήριξης και αλληλεγγύης για τον Μαντζιόνε αλλά και ηχηρή κατακραυγή απέναντι στις ιδιωτικοποιημένες πολιτικές υγείας με ατέλειωτες καταγγελίες για απορρίψεις κάλυψης υγειονομικών αναγκών σε πάσχοντες.
Οι καταγγελίες, πέραν των θεσμικών ενεργειών, προέρχονταν από υγειονομικούς και πολίτες στο δρόμο, στα κοινωνικά δίκτυα και σε δίκτυα εθνικής και παγκόσμιας εμβέλειας. Ένα από τα χαρακτηριστικότερα παραδείγματα είναι αυτό χειρουργού η οποία, σε ζωντανή μετάδοση από ψηφιακή πλατφόρμα κοινωνικής δικτύωσης, κατήγγειλε την επίμαχη ασφαλιστική ότι απέρριψε το αίτημα της ασθενούς της για κάλυψη της χειρουργικής πράξης που είχε προεγκριθεί και η πάσχουσα ήδη υφίστατο εκείνη την ώρα: ήταν αναίσθητη στη χειρουργική κλίνη εν μέσω χειρουργείου την ώρα που η γιατρός της δέχθηκε κλήση από την εταιρεία. Η τελευταία μάλιστα αναγκάστηκε να αφήσει για κάποια ώρα το χειρουργείο της ασθενούς στη μέση κάτω από τις ασφυκτικές πιέσεις που της ασκήθηκαν από την ασφαλιστική.
Από τα πιο ουσιαστικά θέματα που ανέκυψαν στον απόηχο της υπόθεσης Μαντζιόνε, λόγω των μαζικών δικονομικών ενεργειών που ακολούθησαν απέναντι σε ασφαλιστικές, αλλά και της μεγάλης κοινωνικής κινητοποίησης γενικότερα, είναι αυτό των αδικαιολόγητων ποσοστών άρνησης παροχής υγειονομικών υπηρεσιών σε ασφαλισμένους. Είναι αρκετές οι καταγγελίες πρώην εργαζομένων στις εν λόγω εταιρείες, κάποιοι εκ των οποίων έρχονταν σε επικοινωνία με ασφαλισμένους για να κάνουν τη βρώμικη δουλειά απόρριψης υγειονομικών παροχών που ήταν απαραίτητες. Από την άλλη, CEOs και άλλοι γραφειοκράτες των επίμαχων ασφαλιστικών, είχαν και σε αυτό τους το «πρόβλημα» έτοιμη την λύση: εκπαιδευμένα λογισμικά τεχνητής νοημοσύνης (ΑΙ) που, με ποσοστά εσφαλμένων απορρίψεων που άγγιζαν το 90%, δεν θα κινδύνευαν να τους δημιουργήσουν «χασούρα» λόγω ηθικών, ανθρώπινων διλλημάτων.
Κι ενόσω όλα τα παραπάνω συνέβαιναν στην παγκόσμια οικονομική υπερδύναμη της Δύσης, σε μια άλλη γεωγραφική περιοχή, που θα μπορούσαμε να χαρακτηρίσουμε με μια ευρεία έννοια ως τον «καπιταλιστικό παράδεισο» της ευρωπαϊκής ηπείρου, το Ηνωμένο Βασίλειο προσπαθούσε να συνέλθει από την παραζάλη και την οικονομική ζημιά που υπέστη. Οι γιατροί (και όχι μόνο) είχαν μόλις διανύσει μια από τις πιο ιστορικές και μεγαλύτερες σε χρονική έκταση και συμμετοχή απεργίες του κλάδου των υγειονομικών. Έπειτα από μια διακοπή που ακολούθησε την εκλογή των Εργατικών και τους απαραίτητους συμβιβασμούς και από τις δύο πλευρές, αλλά κυρίως αυτής των υγειονομικών, οι απεργιακοί κύκλοι συνεχίζονται, μια που σχεδόν όλες οι υποσχέσεις της κυβέρνησης παραμένουν ανεκπλήρωτες. Οι διεκδικήσεις έχουν μπροστάρηδες τους «νεαρούς» γιατρούς (Junior ή Resident Doctors), δηλαδή αυτούς που εργάζονται λαμβάνοντας παράλληλα εκπαίδευση για ιατρική ειδικότητα.
Παρόλο που τα αιτήματα των γιατρών είναι κυρίως οικονομικά, συνομολογείται πως η υπερεργασία, οι δυσθεώρητες λίστες αναμονής και γενικότερα η υποβάθμιση του ιστορικού NHS βρίσκονται καιρό σε εξέλιξη. Όμως και εκεί, το κρατικό χρήμα επενδύεται σε ψηφιοποίηση και τεχνητή νοημοσύνη, ενώ το πρόβλημα της υποστελέχωσης αντιμετωπίζεται από την πολιτεία με συμβόλαια διαφορετικών ταχυτήτων, παχυλές αμοιβές εταιρικών υγειονομικών που καλύπτουν «τρύπες», «φτηνούς γιατρούς» που παράγονται με πληρωμένα προγράμματα κατάρτισης και φοίτηση σε πανεπιστήμια συντομότερης διάρκειας που παραδίδουν έτοιμους «ειδικούς» (βλέπε ειδικούς Γενικής Ιατρικής).
Παραπάνω παραθέτω απλώς μια μεγάλη, ενδεικτική και μακρινή εικόνα της στρατηγικής αμέλειας κολοσσιαίων συστημάτων υγείας να προάγουν όντως την Υγεία. Το δε παράδειγμα του Ηνωμένου Βασιλείου θεωρείται από τα πιο επιτυχημένα, κοινωνικά συστήματα υγείας παγκοσμίως. Πράγματι, στα απόνερα του Β΄ Παγκοσμίου Πολέμου, υπό μια εκλεγμένη κυβέρνηση εργατικών με κάποιους εμπνευσμένους ηγέτες (όπως ο μέγας οραματιστής και θεμελιωτής του NHS, Ουαλός Aneurin Bevan), το σύστημα Υγείας του Ηνωμένου Βασιλείου αναπτύχθηκε, στελεχώθηκε και έδωσε έμφαση στην έρευνα και την εκπαίδευση υγειονομικών και πληθυσμού. Ομολογουμένως, γνώρισε ένδοξες μέρες, παίζοντας καθοριστικό ρόλο στη βελτίωση της ποιότητας ζωής και ανάπτυξης της οικονομίας της χώρας. Δυστυχώς σήμερα το NHS είναι αρκετά ιατρικο/τεχνολογικο/ψηφιο-κεντρικό και λιγότερο ασθενοκεντρικό. Παγιδεύει ασθενείς και υγειονομικούς μέσα σε εγγενείς αγκυλώσεις, γραφειοκρατία και προκλήσεις που αφορούν διακυμάνσεις στην αγορά με την οποία η άσκηση ιατρικής είναι συνυφασμένη, καθώς έχει μετουσιωθεί από καιρό σε πεδίο βοράς για ημετέρους της πολιτικής ηγεσίας και διανύει μέρες δομικής αποσύνθεσης.
Στο επόμενο μέρος του άρθρου θα προσπαθήσω να επικεντρωθώ στην εγχώρια πραγματικότητα και να προσεγγίσω μια εικόνα συγγενή στην αίσθηση και τα βιώματα αναρίθμητων εμπειριών από καθημερινούς ανθρώπους, υγειονομικούς ή πολίτες, παραλήπτες υπηρεσιών υγείας ή απλώς ατόμων του περιβάλλοντος τους, οι οποίοι έρχονται αντιμέτωποι με τους ντόπιους φορείς διαχείρισης της αρρώστιας.
Πάμε κι όπου βγει: Εθνικό Σύστημα Υγείας
Τα προβλήματα των υποδομών που αφορούν στα νοσοκομεία του ΕΣΥ αλλά και σε πολλά ακόμη δημόσια κτίρια, συμπεριλαμβανομένων σχολικών και πανεπιστημιακών, είναι σε πολλές περιπτώσεις τόσο σοβαρά που θα μπορούσαμε να τα φανταστούμε ως ωρολογιακές βόμβες έτοιμες να εκραγούν ανά πάσα ώρα και στιγμή δώθε ή κείθε, αφήνοντας πιθανά πίσω τους θύματα. Τα παραδείγματα που είδαν το φως της δημοσιότητας όλο το προηγούμενο διάστημα θα έπρεπε να είναι αρκετά για να πειστούν και οι πιο άπιστοι ως προς αυτό, ενώ αναμενόμενα -και όχι άδικα- ακούγονται φωνές που παραλληλίζουν το έγκλημα των Τεμπών με όσα συμβαίνουν και στις δομές και υπηρεσίες υγείας.
Σε αντιδιαστολή, οι εκπρόσωποι της κυβερνητικής πολιτικής καυχιούνται πως επενδύουν σε καινούριες υποδομές για αναβάθμιση του συστήματος υγείας, ψηφιακές πλατφόρμες και… βραχιολάκια. Όπως εξηγήσαμε και στο προηγούμενο μέρος του άρθρου: ό,τι δηλαδή απαιτεί πρόσβαση σε δημόσιο χρήμα αλλά σε καμία περίπτωση δεν ικανοποιεί άμεσες και βασικές, πραγματικές ανάγκες των πολιτών.
Αυτό που οι περήφανοι υπουργοί και τα ενθουσιώδη στελέχη δεν μας λένε, είναι πώς θα στελεχώσουν αυτές τις νέες δομές, την ίδια ώρα που η διαβόητη υποστελέχωση και τα πρόσφατα νομοθετήματά τους έχουν καταδικάσει σε υπολειτουργία ή αφανισμό αναρίθμητες προϋπάρχουσες υπηρεσίες στις -σε καλύτερη ή χειρότερη κατάσταση- υπάρχουσες υποδομές. Πέραν των ελλείψεων ιατρικού, νοσηλευτικού, μαιευτικού και βοηθητικού προσωπικού, όπως τραπεζοκόμων, τραυματιοφορέων, καθαριστών κ.ο.κ., υπάρχει σοβαρή μείωση φυσικοθεραπευτριών, διατροφολόγων, κοινωνικών λειτουργών και λειτουργών ψυχικής υγείας, για να μη γίνει λόγος για αυτό που, ανάμεσα στα υπόλοιπα, πλέον δεν θεωρείται αυτονόητο, δηλαδή την κάλυψη των κοινωνικών αναγκών σε δημόσια και δωρεάν οδοντιατρική φροντίδα και πρόληψη. Όσον αφορά στη δομή του -άλλοτε υπερήφανου και καταρτισμένου- ΕΚΑΒ, όλο και περισσότερο λιγοστεύει σε προσωπικό και στόλο, αφήνοντας την αναγκαία προνοσοκομειακή φροντίδα στον αέρα. Οι συνέπειες που όλοι γνωρίζουμε είναι αναμενόμενες και γι’ αυτό εγκληματικές, όπως και οι εικόνες ντροπής οι οποίες τείνουν να κανονικοποιηθούν.
Status quo και ερημοποίηση
Η εκπαίδευση του υγειονομικού προσωπικού είναι ένα θέμα για το οποίο δεν γίνεται συχνά λόγος στην ελληνική δημόσια σφαίρα, μια που τα προβλήματα στο ΕΣΥ είναι τόσο βαθιά που ίσως να θεωρείται κάτι για το οποίο δεν υπάρχει χώρος συζήτησης στο σήμερα και το οποίο δεν αποτελεί προτεραιότητα. Παρόλα αυτά, το τεράστιο έλλειμμα στην εκπαίδευση είναι βασικός λόγος μαζικής μετανάστευσης νέων γιατρών σε χώρες του εξωτερικού για να λάβουν αυτό που αυτονοήτως δικαιούνται για τους εαυτούς τους και για τον πληθυσμό της χώρας: αξιοπρεπή κατάρτιση.
Πέραν ελαχίστων εξαιρετικών περιπτώσεων, όπου κατά κανόνα επιτυγχάνεται άτυπα και αυτοοργανωμένα, η εκπαίδευση περιορίζεται σε ελάχιστα «εταιρικά promotions», δηλαδή σε κάποιες ενημερώσεις, συχνότερα γιατρών, από διάφορες εταιρείες διά των αντιπροσώπων τους (φαρμακευτικές, χειρουργικών υλικών, προστατευτικών μέσων, αναλωσίμων, παροχής υλικού αποκατάστασης και κατ’ οίκον νοσηλείας όπως αναπνευστήρες, αναπηρικά καροτσάκια, αεροστρώματα κ.ο.κ.). Ακόμα, όταν πρόκειται για εκπαίδευση που παρέχεται από ιδιωτικές -κατά βάση και εδώ- οντότητες, η ευκαιρία να λάβουν ορισμένοι από τους υγειονομικούς μια κάποια περαιτέρω κατάρτιση, περιορίζεται σε συνέδρια ή σεμινάρια για τα οποία οι συμμετέχουσες καλούνται να βάλουν βαθιά το χέρι στην τσέπη και, φυσικά, να θυσιάσουν κι άλλο από τον ήδη ελάχιστο προσωπικό τους χρόνο. Αυτό, ωστόσο, δεν αφορά το σύνολο των εργαζομένων καθώς άλλες ειδικότητες, που προαναφέρθηκαν και αφορούν συχνότερα τους επαγγελματίες μη πανεπιστημιακής εκπαίδευσης, πολύ απλά δε λαμβάνουν ποτέ καμία εκπαίδευση παρόλο που εργάζονται σε χώρους υψηλής επικινδυνότητας αλλά και ευθύνης. Συμπερασματικά, η στρατηγική για την συνεχιζόμενη εκπαίδευση εργαζομένων στην υγεία στην Ελλάδα του σήμερα είναι ανύπαρκτη. Το μήνυμα είναι:
Σώσε ό,τι μπορείς να σώσεις, μάθε στου κασίδη το κεφάλι, χρησιμοποίησε ότι σου προωθείται από την αγορά.
Αποτελεί θαύμα που μέχρι και σήμερα υπάρχουν σταθερά υψηλού επιπέδου λειτουργοί της υγείας που κοσμούν το ΕΣΥ και φροντίζουν όσο είναι ανθρωπίνως δυνατό την κοινότητα των θεραπευομένων τους, παρά τις αδιαμφισβήτητες τρικλοποδιές που τους βάζει το κράτος. Αυτό σίγουρα επιτυγχάνεται με σκληρή δουλειά, βαθύ ανθρωπισμό και μεγάλη αντοχή. Βέβαια, όπως άλλοτε υπονοείται και άλλοτε εκφράζεται ευθέως ως κοινό μυστικό, ένας παράγοντας διατήρησης του status quo στηρίζεται σε κάποιον βαθμό ανοχής. Σε κάθε περίπτωση οι ασθενείς και το φροντιστικό περιβάλλον καταλήγουν συχνά να υποκύπτουν σε παράνομες πρακτικές είτε μετά από χυδαίους εκβιασμούς είτε και… προληπτικά, λόγω ανασφάλειας. Το φακελάκι -νόμιμο και παράνομο- έχει άλλωστε εδραιωθεί στις συνειδήσεις των ανθρώπων που κατοικούν στην Ελλάδα, κάτι που βολεύει πολλές και πολλούς σε ένα υπαρκτό παρακρατικού τύπου σύστημα εντός του συστήματος, την ώρα που οι «υπεύθυνοι» κάνουν τα στραβά μάτια.
Οι… «Εχθροί του Λαού»
Είναι γνωστοί σε κάθε ενεργό μέλος της κοινωνίας οι καθημερινοί αγώνες υγειονομικών για τα απολύτως απαραίτητα. Οι οργανωμένες κινητοποιήσεις είναι συνεχείς, κυρίως (αν και όχι μόνο) για την πλήρωση των χιλιάδων οργανικών κενών θέσεων στο δημόσιο ΕΣΥ που απέμεινε και ακόμα αντέχει. Είναι πολλαπλά δε τα παραδείγματα διώξεων ή τιμωρητικών πράξεων απέναντι σε υγειονομικούς που αντιδρούν ως όφειλαν απέναντι στις εγκληματικές πολιτικές που σκοτώνουν την Υγεία και μαζί μ’ αυτή πραγματικούς ανθρώπους.
Κινητοποιήσεις ενάντια στην υποστελέχωση του «Γεννηματάς» και των Παιδιατρικών Νοσοκομείων
Μέσα σε αυτό το κλίμα είναι ευνόητο πως, πέραν των πολιτών, ακόμα και τα πιο εκλεκτά παραδείγματα υγειονομικών υποφέρουν ως φυσικό επακόλουθο από τα πλείστα όσα «χτυπήματα της μοίρας»: Κατάρρευση εν ώρα υπηρεσίας, επιρρέπεια σε ατυχήματα με πρόκληση σωματικής βλάβης (ακόμα και θανάτου), εργασιακή εξουθένωση και άλλα πιο «αθόρυβα», όπως ψυχικά ή/και σωματικά προβλήματα σχετιζόμενα με τις συνθήκες εργασίας, ακόμη και περιστατικά παρενοχλήσεων, εκφοβισμού, διακρίσεων και εσχάτως εκβιασμού προκειμένου να συμμορφωθεί ή να αποχωρήσει από το ΕΣΥ οποιαδήποτε υγιής φωνή επιμένει.
Αφανείς ήρωες
Αυτή βέβαια είναι η μία όψη του νομίσματος καθώς πολλά από τα παραπάνω δεινά ταλαιπωρούν ομοίως τους ανθρώπους που έχουν ανάγκες παροχής περίθαλψης (ιδίως τους χρονίως πάσχοντες) όπως και τους πραγματικούς αφανείς ήρωες πίσω από όλο αυτό το εγκληματικό σκηνικό, τους φροντιστές και τις φροντίστριες. Οι τελευταίοι, ειδικά όταν ανήκουν στο συγγενικό περιβάλλον των ανθρώπων που έχουν την ανάγκη φροντίδας, «εννοείται» πως δεν αμείβονται (και άρα μένει μετέωρο το αν οι ίδιοι/ίδιες έχουν δυνατότητα -οικονομική ή μη- για ασφαλιστική κάλυψη), καταστρέφονται οικονομικά, ψυχικά και σωματικά, ενώ δεν έχουν καμία δυνατότητα ουσιαστικής προσωπικής ζωής. Άλλωστε, η εμβληματική υπηρεσία «Βοήθεια στο Σπίτι», είναι κι αυτή υποβαθμισμένη από την πολιτεία και σε καμία περίπτωση δεν επαρκεί στην υπάρχουσα μορφή της για να εξυπηρετήσει τις ανάγκες του πληθυσμού σε εξωνοσοκομειακή φροντίδα.
Η οικονομική επιβάρυνση των πολιτών, που επηρεάζεται εκθετικά όσο λαμβάνει χώρα η ολοκλήρωση της κατεδάφισης των δημόσιων φορέων υγείας προς όφελος ιδιωτικών υποκατάστατων (αλά μοντέλο ΟΣΕ), έρχεται να προστεθεί σε μια λίστα εμποδίων η οποία περιλαμβάνει:
Ανάγκες λαδώματος με «φακελάκια» για εξασφάλιση μιας αξιοπρεπούς αντιμετώπισης από λιγότερο ή περισσότερο διεφθαρμένους «λειτουργούς υγείας».
Επί πληρωμή φροντιστές (αποκλειστικοί νοσοκόμοι, ενδονοσοκομειακά και σε κατ’ οίκον νοσηλευόμενους ή κατακεκλιμένους ασθενείς).
Αδυναμία πρόσβασης σε δωρεάν και ποιοτικό ιατροφαρμακευτικό υλικό (επιθέματα, γάζες, πάνες, ειδικά στρώματα, βακτηρίες κ.ο.κ.).
Εξαναγκασμό αναζήτησης απαραίτητης περίθαλψης στον ιδιωτικό τομέα λόγω των «αδυναμιών» του ΕΣΥ.
Τα παραπάνω αποτελούν μόνο ενδείξεις των καθημερινών προκλήσεων. Ένα επιπρόσθετο «σημείο των καιρών», που καταδεικνύει και αυτό τις εγκληματικές αμέλειες του συστήματος, είναι η τελευταία μόδα έλλειψης βασικών και δοκιμασμένων φαρμάκων, κάποιων τόσο καθημερινών όσο οι απλές ταμπλέτες σιδήρου/φυλλικού οξέος (που λαμβάνεται από πολλούς ασθενείς με διαταραχές του αίματος, γυναικολογικά, γαστρεντερολογικά και άλλα προβλήματα, και ευρύτατα από εγκύους και θηλάζουσες), αλλά και των απολύτως απαραίτητων για την εξασφάλιση της επιβίωσης από βαριές και απειλητικές νόσους, όπως ο καρκίνος. Τέλος, η ιατρική της αποκατάστασης είναι αποκλειστικό προνόμιο για όσους βρίσκουν τον τρόπο να ανταπεξέλθουν στο δυσβάσταχτο οικονομικό βάρος λόγω της ανυπαρξίας οποιασδήποτε ουσιαστικής δυνατότητας δημόσιας παροχής τέτοιου τύπου με τις υπάρχουσες, αισχρές συνθήκες.
Σε όλα αυτά, αν προσθέσει κανείς και κάποια απ’ τα καθημερινά «πταίσματα» (ρατσισμός, σεξισμός, παραβιαστικότητα, στέρηση πληροφοριών, απουσία συγκατάθεσης για ιατρικές πράξεις κ.α.) που υφίστανται οι ασθενείς σε όλα τα συστήματα υγείας, πόσο μάλλον στο τριτοκοσμικό πλέον ΕΣΥ (αλλά και στον ιδιωτικό τομέα), διαχρονικά, εξάγεται το συμπέρασμα ότι η αγαπημένη ευχή των περισσοτέρων Ελληνίδων και Ελλήνων «την υγειά μας να ‘χουμε» αποκτά μια βαθύτερη ουσία για την νέα σαιζόν που ήδη διανύουμε.
Η Υγεία στα χέρια των ανθρώπων
Πρέπει να γνωρίζει κανείς, ότι η παροχή υπηρεσιών υγείας δεν ήταν πάντοτε αποκλειστικό προνόμιο των γιατρών. Η ιατρική όπως έχει διαμορφωθεί σήμερα, είναι αποτέλεσμα λυσσώδους καταστολής οποιασδήποτε μορφής λαϊκής ιατρικής και έχει απόλυτη σχέση με την εξουσία και το κέρδος. Το ζήτημα αυτό είναι τεράστιο, αν και αδιόρατο στο ευρύ τμήμα της κοινωνίας, ενώ οι μορφές λαϊκής ιατρικής, που εκλείπουν όλο και περισσότερο, περιορίζονται στην κατά τ’ άλλα ανεκτίμητη αλληλεγγύη όπως αυτή εκφράζεται στην καθημερινότητα των απλών ανθρώπων που προσπαθούν να τα βγάλουν πέρα απέναντι στον Λεβιάθαν που ονομάζουμε Εθνικό Σύστημα Υγείας. Σήμερα, περισσότερο από ποτέ, είναι απόλυτη ανάγκη η κοινωνία, η οποία έχει βυθιστεί στην αρρώστια, τη βία και την απόγνωση, να έρθει στο προσκήνιο των διεκδικήσεων για την Υγεία: του καθένα ατομικά αλλά και συλλογικά, για τα σώματα, τις ψυχές μας και μια υγιέστερη κοινωνία συνολικότερα.
