Το τραγικό δυστύχημα -έγκλημα στα Τέμπη που στοίχισε τη ζωή 57 νέων ανθρώπων πυροδότησε τη μεγαλειώδη μαζική και μαχητική δράση εκατοντάδων χιλιάδων, ενδεχομένως και εκατομμυρίων εργαζομένων και λαού στην Ελλάδα στην Ευρώπη και σε όλο τον κόσμο. Ιδιαίτερα στις τεράστιες διαδηλώσεις του Γενάρη και του Φλεβάρη του 2025, στη μεγάλη συναυλία στο παναθηναϊκό στάδιο το πιο χαρακτηριστικό στοιχείο της ήταν η συμμετοχή της νεολαίας και των νεότερων ηλικιών, των εργατών και εργατριών, μαθητών και φοιτητών, μικροεπαγγελματιών και μικροεμπόρων, αγροτών, γυναικών, συνταξιούχων.
Η ίδια σιδηροδρομική τραγωδία στα Τέμπη δεν είναι η μοναδική αιτία του κινήματος, αντ’ αυτού περισσότερο λειτούργησε ως αφορμή για να εκδηλωθεί με τον πιο μαζικό και μαχητικό τρόπο η αγανάκτηση και αντίδραση του λαού στα τεράστια προβλήματα και αδιέξοδα που βιώνει.
- Η συσσώρευση κολοσσιαίου πλούτου σε ελάχιστους και ανέχειας – φτώχειας στη μεγάλη πλειοψηφία παρά τις ατέλειωτες ώρες εργασίας
- Οι ευέλικτες σχέσεις απασχόλησης
- τα 13ώρα
- Η απλήρωτη εργασία
- Η εκτίναξη της ακρίβειας
- Οι ιδιωτικοποιήσεις ότι πολυτιμότερου διέθετε ο λαός και η χώρα
- Η εκχώρηση του δημόσιου χώρου των πόλεων και της χώρας ολόκληρης στα μεγάλα επιχειρηματικά συμφέροντα από μία κυβέρνηση που συμπεριφέρεται ως απόλυτος μονάρχης προηγούμενων αιώνων και μαζί η ανικανότητα ακόμη και η άρνηση να τον υπερασπιστούν αποτελεσματικά τα κόμματα της αντιπολίτευσης και πρωτίστως στις αστικής αντιπολίτευση
- Η ακραία ταξική λειτουργία όλων των κρατικών θεσμών και στην περίπτωση των Τεμπών της “ανεξάρτητης” δικαιοσύνης.
- Η δαπάνη πακτωλού δισεκατομμυρίων ευρώ για όπλα όταν οι υποδομές της χώρας και πρωτίστως όσες εξυπηρετούν λαϊκές ανάγκες ρημάζουν και κρίσιμοι τομείς υποβαθμίζονται.
- Ο υπαρκτός κίνδυνος πολέμου για τα συμφέροντα των μεγάλων κρατών και των πολυεθνικών
Η πραγματική λοιπόν αιτία της λαϊκής έκρηξης που ζούμε, και δεν θα σταματήσει από ότι φαίνεται, είναι το σύγχρονο κοινωνικό πρόβλημα.
Είναι ένα κίνημα κατά βάση αυθόρμητο, υπό την έννοια ότι κανένα πολιτικό κόμμα, κανένα συνδικάτο δεν το διοργάνωσε παρότι σε κάποιες δράσεις του κόμματα και συνδικάτα έκαναν καλέσματα και συμμετείχαν. Το κίνημα αυτό το διοργάνωσε ο σύλλογος των συγγενών και θυμάτων.
Όμως το αυθόρμητο κίνημα δεν αναπτύσσεται σε πολιτικό κενό, πολλές χιλιάδες εργαζόμενοι, συνταξιούχοι, νέοι, πολίτες γενικά έχουν διαμορφώσει ένα ορισμένο επίπεδο συνείδησης από την παρουσία και δράση του στους ταξικούς και κοινωνικούς αγώνες μέχρι σήμερα και γενικά ένα ορισμένο επίπεδο ωρίμανσης συνειδήσεων υπάρχει από την ίδια τη ζωή τους στην εργασία, στον τόπο κατοικίας και γενικά στον τρόπο ζωής και στις εμπειρίες τους. Εξάλλου ο Λένιν τόνιζε ότι το αυθόρμητο είναι η εμβρυακή μορφή του συνειδητού.
Υπό την έννοια αυτή εντός του κινήματος των Τεμπών υπάρχουν “όλοι” και όλες οι θέσεις και επιδιώξεις, κυριάρχησαν όμως τα άμεσα, η απόδοση δικαιοσύνης, η τιμωρία των υπευθύνων, το προκλητικό μπάζωμα του χώρου και της αλήθειας και στοχοποιείται κυρίως η κυβέρνηση της ΝΔ και οι κρατικοί θεσμοί και όχι άδικα.
Οι Θέσεις της Κεντρικής Επιτροπής του ΚΚΕ αναφέρουν:
Αυτή η ευρύτερη δυσαρέσκεια που εκφράστηκε με πολύ μαζικό και αγωνιστικό τρόπο στις πρόσφατες κινητοποιήσεις με αφορμή τα δύο χρόνια από το έγκλημα στα Τέμπη παραμένει ρηχή και σε σημαντικό βαθμό περιορισμένη πολιτικά, εστιάζοντας κυρίως σε επιμέρους υπαρκτά ζητήματα ατομικών ευθυνών ορισμένων προσώπων, στη μεγάλη διαφθορά και στην έλλειψη “κράτους δικαίου” αναζητώντας διέξοδο μόνο στην πτώση της κυβέρνησης της ΝΔ ή να μπουν στη φυλακή κάποιοι ένοχοι. Παρόλο που σε ένα βαθμό κάτω από την επίδραση των δικών μας δυνάμεων υιοθετήθηκαν συνθήματα όπως “τα κέρδη τους ή οι ζωές μας” αναγνωρίστηκαν επίσης οι διαχρονικές ευθύνες όλων των αστικών κυβερνήσεων, η δυσαρέσκεια αυτή δεν σηματοδοτεί συνολική αμφισβήτηση του καπιταλιστικού συστήματος, της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας και της εξουσίας του κεφαλαίου.
Και λίγο πιο κάτω: αξιοποιούνται οι κινητοποιήσεις αυτές για τη συγκρότηση ενός ψευδεπίγραφου αντισυστημικού πόλου εντός του πολιτικού συστήματος. Πίσω από τις εκκλήσεις περί ακομμάτιστου και ακηδεμόνευτου κινήματος της προσπάθειας να δημιουργηθεί αντίθεση με το οργανωμένο εργατικό λαϊκό κίνημα, των συνθημάτων για “δικαιοσύνη” κρύφτηκαν και κρύβονται ορισμένα μεγάλα επιχειρηματικά και πολιτικά συμφέροντα που θέλουν να αξιοποιήσουν τους διάφορους “διαθέσιμους” οι οποίοι μιλάνε εξ ονόματος των νεκρών και των συγγενών τους. Σε αυτή την κατεύθυνση ειδικό ρόλο παίζουν ορισμένες δυνάμεις του οπορτουνισμού που προσπαθούν να εξωραΐσουν όπως την περίοδο μνημονίων την αντιδραστική κατεύθυνση τέτοιων σχεδιασμών ή να ταυτίσουν τον αντισυστημισμό με ένα φετιχισμό των μορφών σύγκρουσης με τις δυνάμεις καταστολής.
Μικρή αξία έχουν οι καταγγελίες. Ένα κίνημα κατά βάσιν αυθόρμητο δεν είναι στρατός από επιλεγμένα στελέχη με κατάλληλη διαφώτιση και εκπαίδευση. Παρεμβαίνουν στο εσωτερικό του όλες οι δυνάμεις, καθένας που έχει συμφέρον να το χειραγωγήσει και να το καθοδηγήσει ή να το καταστείλει. Οι επιχειρηματίες, οι δυσαρεστημένοι δεξιοί από τον Μητσοτάκη, ο αστικός τύπος, η Κωνσταντοπούλου, ο Βελόπουλος και οποιοσδήποτε άλλος, καθένας από τη σκοπιά και τις επιδιώξεις του και όχι με στόχο να αναδειχθούν οι πραγματικές αιτίες, να φτάσουν στο λαό και να τον κινητοποιήσουν.
Αυτός που είναι φορέας της αλήθειας και έχει κάθε δυνατότητα να παρέμβει πειστικά και αποτελεσματικά είναι το ΚΚΕ, καθώς και άλλες δυνάμεις που δεν έχουν καμία ευθύνη για το έγκλημα, που δεν διαχειρίστηκαν το σιδηρόδρομο και τις λαϊκές υποθέσεις και δεν βαρύνονται γενικότερα με διαχειριστικές ευθύνες και συμφέροντα. Αδυνατώντας όμως να παρέμβουν πειστικά και ουσιαστικά χάνουν το δίκιο τους, κινδυνεύουν να μπουν στο ίδιο τσουβάλι με τα αστικά κόμματα και τα μεγάλα συμφέροντα που έχουν την απόλυτη ευθύνη από τη διάλυση του σιδηρόδρομου και της δημόσιας περιουσίας.
Η παρέμβαση σε ένα τέτοιο κίνημα δεν μπορεί να είναι η ανάπτυξη της ιδεολογίας, η ανάδειξη γενικά του αντιλαϊκού χαρακτήρα του αστικού πολιτικού συστήματος, των κοινοβουλευτικών διεργασιών και των κυβερνήσεων στο έδαφος του καπιταλισμού, όπως ισχυρίζονται οι Θέσεις. Δεν είναι δυνατόν να αντιμετωπίσεις την προσπάθεια αυτή του αστικού πολιτικού κόσμου με ιδεολογική ζύμωση που έχει μία ορισμένη στενή διεισδυτικότητα στην κοινωνία και φτάνει σε λίγο κόσμο, ενώ απαιτούνται ευρύτερες πρωτοβουλίες που αγκαλιάζουν πλατιά εργατικά και λαϊκά στρώματα, μεγάλες δράσεις γύρω από τα επίμαχα ζητήματα που συγκινούν πλατιά. Από το έγκλημα των Τεμπών, τα κορυφαία καταστροφικά γεγονότα, την καταστροφή του αγροτικού κόσμου, τη διαφθορά και τον ΟΠΕΚΕΠΕ, την εκμετάλλευση και εξουθένωση των εργαζομένων, τη λεηλασία της κοινωνίας κλπ.
Αλλά ας θυμηθούμε το Λένιν (κι είναι ιδιαίτερα χρήσιμο τακτικά να τον θυμόμαστε). Σχετικά με το θέμα αυτό στο έργο του Τα αποτελέσματα της συζήτησης για την αυτοδιάθεση έγραφε:
Στη ρωσική επανάσταση του 1905 συμμετείχαν όλες οι δυσαρεστημένες τάξεις, ομάδες και στοιχεία του πληθυσμού. Υπήρχαν μάζες με τις πιο πρωτόγονες προλήψεις, με τους πιο ασαφείς και φανταστικούς σκοπούς του αγώνα, υπήρχανε ομαδούλες που έπαιρναν λεφτά από τους Ιάπωνες, υπήρχαν κερδοσκόποι και τυχοδιώκτες κλπ. Αντικειμενικά το κίνημα των μαζών τσάκιζε τον τσαρισμό και ξεκαθάριζε το δρόμο για τη δημοκρατία για αυτό το καθοδηγούσαν οι συνειδητοί εργάτες. Η σοσιαλιστική επανάσταση στην Ευρώπη δεν μπορεί να είναι τίποτα άλλο παρά το ξέσπασμα της μαζικής πάλης όλων των καταπιεζόμενων και δυσαρεστημένων. Αναπόφευκτα θα πάρουν μέρος σε αυτή τμήματα των μικροαστών και των καθυστερημένων εργατών – χωρίς μία τέτοια συμμετοχή δεν είναι δυνατή η μαζική πάλη, δεν είναι δυνατή καμία επανάσταση και εξίσου αναπόφευκτα θα φέρουν μαζί τους στο κίνημα τις προλήψεις τους, τις αντιδραστικές τους φαντασιοπληξίες, τις αδυναμίες και τα λάθη τους. Αντικειμενικά όμως θα επιτίθεται ενάντια στο κεφάλαιο και η συνειδητή εμπροσθοφυλακή της επανάστασης το πρωτοπόρο προλεταριάτο εκφράζοντας αυτή την αντικειμενική αλήθεια της ποικιλόχρωμης και ποικιλόφωνης ανομοιόμορφης και εξωτερικά κομματιασμένης μαζικής πάλης θα μπορέσει να τη συνενώσει και να την κατευθύνει να κατακτήσει την εξουσία. Και στη συνέχεια τόνιζε: όταν νομίζει κανείς ότι μπορεί να νοηθεί η κοινωνική επανάσταση χωρίς εξεγέρσεις, χωρίς επαναστατικές εκρήξεις μιας μερίδας μικροαστών, χωρίς το κίνημα των μη συνειδητών προλεταριακών και μισοπρολεταριακών μαζών, να σκέφτεται κανείς έτσι σημαίνει ότι απαρνείται την κοινωνική επανάσταση. Είναι σαν να πρόκειται να συνταχθεί από το ένα μέρος ένας στρατός που θα πει “εμείς είμαστε υπέρ του σοσιαλισμού” και από το άλλο μέρος ένας άλλος στρατός που θα πει “εμείς είμαστε υπέρ του ιμπεριαλισμού” και αυτό φαντάζονται σαν κοινωνική επανάσταση… Όποιος περιμένει μία καθαρή κοινωνική επανάσταση δεν θα τη δει ποτέ του.
Η περιγραφή των κινητοποιήσεων μόνο ως εκτίμηση της κατάστασης και έλεγχος της αποτελεσματικότητας ή μη της παρέμβασης του κόμματος είναι νοητή, ειδάλλως είναι απλώς σχολιασμός της πραγματικότητας. Τα κείμενα του κομμουνιστικού κόμματος πρέπει να δίνουν απαντήσεις, να εξηγούν τα φαινόμενα, να αξιολογούν την παρέμβαση του, να εντοπίζουν αδυναμίες και πλεονεκτήματα και να προβαίνουν σε διορθώσεις.
Στην περίπτωση των Τεμπών τον ΚΚΕ θεώρησε ότι σε σχετικά σύντομο χρονικό διάστημα, πιθανόν ορισμένων μηνών το κίνημα αυτό θα υποχωρούσε, η δυσαρέσκεια θα μειωνόταν και το ζήτημα θα περνούσε σε δεύτερη μοίρα. Έτσι εξηγούνται οι ελάχιστες παρεμβάσεις του. Δεν είδε, όπως και τα υπόλοιπα κόμματα το μέγεθος της δυσαρέσκειας και ακόμη περισσότερο το βάρος της απώλειας 57 νέων ανθρώπων. Αφυπνίστηκε από τη μεγάλη συναυλία στο παναθηναϊκό στάδιο και από το πρώτο μεγάλο πανελλαδικό συλλαλητήριο του Γενάρη και παρενέβη στο δεύτερο συλλαλητήριο πιο ενεργά που έριξε και το σύνθημα “τα κέρδη τους ή οι ζωές μας”. Σύνθημα απολύτως ορθό, όμως γενικό και για αυτό ανεπαρκές, έπρεπε κάτι πολύ περισσότερο. Έπρεπε να προβληθεί ολόκληρο πλέγμα αιτημάτων που απαντούσαν στη βασική αιτία της τραγωδίας, τη διάλυση, τον κατακερματισμό και την ιδιωτικοποίηση του κερδοφόρου τμήματος του σιδηροδρόμου που επεξεργάστηκε και προώθησε η ΕΕ σε όλες τις χώρες και στην Ελλάδα εφαρμόστηκε ως παράδοση του σιδηροδρόμου σε μία χρεοκοπημένη ιταλική κρατική εταιρεία, ενώ παράλληλα μειώθηκαν κατακόρυφα οι κρατικές δαπάνες για τον εκσυγχρονισμό και την επιδιόρθωση των δικτύων και των συστημάτων ασφαλείας, που ήταν και η κύρια αιτία της σύγκρουσης των τρένων. Όπως φάνηκε τα αιτήματα αυτά ήταν πλατιά αποδεκτά από τις εκατοντάδες χιλιάδες διαδηλωτές. Την περίοδο αμέσως μετά τη σύγκρουση των τρένων από πλήθος οργανώσεις και πολλούς ανένταχτους αγωνιστές είχε αναδειχθεί με ανθογραφία η αιτία και προβλήθηκε το αίτημα της επανακρατικοποίησης του σιδηροδρόμου. Όμως το ΚΚΕ ούτε καν το συζήτησε, αντίθετα πρόβαλε την “αλήθεια” τι δημόσιο τι ιδιωτικό, στον καπιταλισμό είναι το ίδιο, αφού και οι δύο εκδοχές υπηρετούν τα καπιταλιστικά κέρδη.
Ήταν μία στάση φοβική ως προς την ανάληψη του παραμικρού ρίσκου, έλλειψη πίστης στην ορθότητα της πολιτικής που ακολουθεί και της ικανότητας των δυνάμεων του να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις. Έτσι περιορίστηκε στη συντήρηση των δυνάμεων του. Ο σύλλογος των οικογενειών των θυμάτων επέδειξε πολύ μεγαλύτερη οξυδέρκεια στην περίπτωση αυτή. Η ίδια αντίληψη και τακτική επαναλαμβάνεται πανομοιότυπα μετά την περίοδο του 2010-12 τότε που φούσκωσε αέρα τα πανιά του ΣΥΡΙΖΑ.
Η προβολή του αιτήματος επανακρατικοποίησης του σιδηροδρόμου με ουσιαστικό ρόλο των εργαζομένων του και της κοινωνίας ως προς τη λειτουργία του, τον εκσυγχρονισμό και την ασφάλειά του, την ανάπτυξη του και την τιμολόγηση των υπηρεσιών του και παράλληλα σταδιακά ανάλογα με τις συνθήκες το αίτημα αυτό να επεκτείνεται στις υπόλοιπες συγκοινωνίες και γενικότερα στα δημόσια αγαθά θα επηρέαζαι την πορεία του κινήματος αυτού και του κινήματος γενικότερα.
Στο κείμενο των Θέσεων γίνεται η βαθυστόχαστη εκτίμηση ότι η δυσαρέσκεια που ανέπτυξε το κίνημα των Τεμπών δεν σηματοδοτεί συνολική αμφισβήτηση του καπιταλιστικού συστήματος, της καπιταλιστικής ιδιοκτησίας και της εξουσίας του κεφαλαίου. Αλήθεια τι είδους νεόκοπη μαρξιστική αλήθεια είναι αυτή, ότι αυτοτελώς και χωρίς παρέμβαση του κομμουνιστικού κόμματος, φορέα της μαρξιστικής λενινιστικής θεωρίας και της κομμουνιστικής στρατηγικής οι μάζες διαμορφώνουν αντικαπιταλιστική συνείδηση και αμφισβητούν το καπιταλιστικό σύστημα και την εξουσία του; Αν συνέβαινε αυτό ποια η αναγκαιότητα ύπαρξης κομμουνιστικού κόμματος; Οι εργάτες και οι εργαζόμενοι μόνοι τους θα καταργούσαν τον καπιταλισμό;
Η οικονομική απογείωση για την οποία υπερηφανεύεται η κυβέρνηση στηρίχθηκε στη φτηνή εργασία, στο πολυπληθές εργατικό δυναμικό που αργούσε και στις μεγάλες επενδύσεις κυρίως από το Ταμείο Ανασυγκρότηση και Ανάκαμψης. Αυτά τελειώνουν και μαζί η μεγέθυνση της οικονομίας μειώνεται προσεγγίζοντας τη στασιμότητα. Το τεράστιο δημόσιο χρέος και το πολύ μεγαλύτερο κόστος εξυπηρέτησης του από τα 2032 θα γίνονται όλο και πιο δυσβάσταχτα. Οι στρατιωτικές δαπάνες και γενικότερα η πολεμική προετοιμασία απορροφούν τεράστιους πόρους τη στιγμή που οι παγκόσμιοι ανταγωνισμοί οξύνονται και ο κίνδυνος γενικευμένης σύρραξης γίνεται πιο απειλητικός. Η Ανατολική Μεσόγειος και το Αιγαίο σταδιακά γίνονται πεδίο ιδιαίτερου ενδιαφέροντος από πλευράς των ΗΠΑ και αυτό τίποτα θετικό δεν προοιωνίζει για τα κυριαρχικά δικαιώματα της χώρας και για την ειρήνη στην περιοχή.
Σε ευρύτερα λαϊκά στρώματα είναι εδραιωμένη η πεποίθηση ότι το μέλλον του λαού είναι σκοτεινό, η χώρα οδηγείται σε αδιέξοδο.
Των Τεμπών προηγήθηκαν το Μάτι, η Πύλος, οι πυρκαγιές που κατέκαυσαν τη μισή χώρα, τα πλημμυρικά φαινόμενα που έπνιξαν τη Θεσσαλία, η χώρα είναι παντελώς ανοχύρωτη από κάθε άποψη και σε κάθε τομέα και ο λαός εκτεθειμένος σε καταστρεπτικές εξελίξεις. Τα Τέμπη δεν πρόκειται να είναι το τελευταίο τραγικό γεγονός. Υπ’ αυτή την έννοια κάποιο παρόμοιο τραγικό περιστατικό μεγάλων διαστάσεων ακόμη και ένα τυχαίο γεγονός ενδεχομένως να αποτελέσει το σπινθήρα της ανάφλεξης, μπορεί να οδηγήσει σε εξέγερση και μεγάλες εξελίξεις. Με ένα τέτοιο πνεύμα και σε αυτή την προοπτική πρέπει η πολιτική πρωτοπορία, το ΚΚΕ κι άλλες δυνάμεις να αντιμετωπίσουν τα γεγονότα αυτά, όταν μάλιστα τα ίδια αναφέρουν ότι αναμένουν τέτοιου είδους εξελίξεις.
