Εργατικός Αγώνας

Η αμφίβολη (βιο)ηθική των διαβατηρίων εμβολιασμού

Του Νίκου Δαμιανάκη.

Η κυβέρνηση από κοινού με την ΕΕ, προωθώντας έμμεσα ή άμεσα τον υποχρεωτικό εμβολιασμό, έθεσε σε λειτουργία το ηλεκτρονικό πιστοποιητικό εμβολιασμού.

Αρχικά θα μπορούσε να ειπωθεί πως το πιστοποιητικό δια μέσου του εξαναγκασμού, αποτελεί (ακόμα ένα πλήγμα) για το Σύνταγμα, την (όποια) Δημοκρατία, τα ανθρώπινα και κοινωνικά δικαιώματα της ελεύθερης βούλησης σχετικά με την ατομική υγεία. Η κυβέρνηση θριαμβολογεί θεωρώντας πως το πιστοποιητικό θα ωθήσει τον πληθυσμό σε εμβολιασμό και θα τη νομιμοποιήσει να μιλά για το «τέλος της Πανδημίας».

Η πανδημία (προφανώς!) δεν έχει τελειώσει, η υγειονομική εγρήγορση δεν πρέπει να σταματήσει, η επιτάχυνση των εμβολιασμών με στόχο την πλήρη ανοσοποίηση των ευπαθών ομάδων πρέπει να είναι στην πρώτη γραμμή, το αξιόπιστο testing οφείλει να είναι κρατικό καθήκον, η καλή επιδημιολογική επιτήρηση και συνεχής ενδυνάμωση του ΕΣΥ οφείλουν να είναι προτεραιότητες. Όλα τα παραπάνω δείχνουν (ελέω τουρισμού) να σταματάνε. Οι κυβερνητικές θριαμβολογίες, για πεισθούν οι τουρίστες να έρθουν στην Ελλάδα, ειδικά μετά από την τραγική διαχείριση στη διάρκεια του 3ου επιδημικού κύματος, στρεβλώνουν περαιτέρω την υπάρχουσα κοινωνική κατάσταση.

Ειδικά τη στιγμή που το ΕΣΥ έχει υποστεί μεγάλη αποδιοργάνωση κατά τη διάρκεια της πανδημίας και η «επόμενη μέρα» προβλέπεται ιδιαίτερα δύσκολη. Ο καθορισμός των νοσοκομείων «μίας νόσου» αλλά και η αποδιοργάνωση της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας, η προετοιμασία των ΣΔΙΤ, αρχικά, σε 5 Νοσοκομεία της χώρας (εδώ μιλάμε για την «άμεση» ιδιωτικοποίηση του ΕΣΥ) έχουν δημιουργήσει ακάλυπτες υγειονομικές ανάγκες, γεγονός το οποίο έχει επιβαρύνει οικονομικά τους πολίτες που αναγκάστηκαν να στραφούν στον ιδιωτικό τομέα (εδώ μιλάμε για την «έμμεση» ιδιωτικοποίηση του ΕΣΥ), έχουν αυξήσει τη θνησιμότητα του πληθυσμού (από την έναρξη της επιδημίας έως και την ώρα που γράφονταν το άρθρο έχουν καταγραφεί συνολικά 12.405 θάνατοι).

 

Τι είναι το πιστοποιητικό εμβολιασμού της ΕΕ;

Στο ψηφιακό πιστοποιητικό θα καταχωρούνται στοιχεία, όπως το ονοματεπώνυμο, η ημερομηνία γέννησης και η ημερομηνία έκδοσης, όπως και πληροφορίες σχετικά με το εμβόλιο που έχει λάβει ο ταξιδιώτης ή σχετικά με τη διαγνωστική εξέταση στην οποία έχει υποβληθεί ή αναφορικά με την ανάρρωσή του. Στόχος του, που επίσημα έθεσαν από κοινού η κυβέρνηση και η ΕΕ, είναι να «διευκολυνθούν οι μετακινήσεις εντός της ΕΕ, αφαιρώντας «πρόσθετα βάρη» για το κράτος και την αστική τάξη και τους εργοδότες, όπως είναι αυξημένα μέτρα προστασίας από τον κορονοϊό, υγειονομική επιτήρηση κλπ. Το πιστοποιητικό θα είναι έγκυρο σε όλα τα κράτη-μέλη της ΕΕ και θα επιτρέπει στις αρχές κάθε χώρας να επιβεβαιώνουν ότι ο ταξιδιώτης είτε έχει εμβολιαστεί κατά του κορονοϊού είτε έχει υποβληθεί πρόσφατα σε τεστ το οποίο ήταν αρνητικό είτε έχει αναρρώσει από τη νόσο, στοιχεία δηλαδή που ναι μεν προστατεύουν ατομικά τον καθένα σε καμία περίπτωση όμως δεν προφυλάσσουν από τη μετάδοση του ιού.  Η έκδοση του πιστοποιητικού, το οποίο θα είναι διαθέσιμο σε ψηφιακή και έντυπη-εκτυπώσιμη μορφή, θα γίνεται μέσω της πύλης gov.gr.

 

Μια (κοινωνικοοικονομική) κριτική στο ηλεκτρονικό πιστοποιητικό!

Ένας πρώτος σκοπός του πιστοποιητικού είναι να οδηγήσει στη χαλάρωση των μέτρων ελέγχου στα σύνορα και στις μετακινήσεις, κάτι το οποίο ήταν πάγιο αίτημα των πολυεθνικών εταιριών του εμπορίου, των αεροπορικών εταιρειών, των εφοπλιστών, των ξενοδόχων και των τουριστικών επιχειρήσεων, τη στιγμή μάλιστα που η  επιστημονική κοινότητα και η Επιστήμη δεν είναι ακόμα σε θέση να αποδείξουν, για το αν ο εμβολιασμός μπορεί να εμποδίσει αποτελεσματικά τη μετάδοση του ιού.

Ο μηχανισμός του πιστοποιητικού είναι σε πλήρη διασύνδεση με ήδη υπάρχοντες κρατικούς και υπερ-κρατικούς οργανισμούς και μηχανισμούς φακελώματος. Άλλωστε η ΕΕ  έχει τη δική της ψηφιακή πύλη για να στηρίξει τα κράτη – μέλη στην ανάπτυξη λογισμικού για τον μηχανισμό του πιστοποιητικού, ο οποίος έρχεται για να παραμείνει και μετά την πανδημία. Δηλαδή πρόθημα «τυπώνει χρήμα» για τις πολυεθνικές ή τοπικές ιδιωτικές εταιρίες πληροφορικής και λογισμικού για την κατασκευή του πιστοποιητικού. Ενδεικτικό είναι ότι ήδη από το σχέδιο Κανονισμού της Κομισιόν προβλέπεται η δυνατότητα επέκτασης του πιστοποιητικού από το κάθε κράτος-μέλος και με πρόσθετα δεδομένα, όπως άλλα εμβόλια ταξιδιωτών.

Θα πρέπει να αναφερθεί πως το ψηφιακό πιστοποιητικό εντάσσεται στο πλαίσιο των οξυνόμενων ανταγωνισμών, των αντιθέσεων και στο εσωτερικό της ΕΕ σχετικά με τις διακρίσεις ταξιδιωτών και εργαζομένων που έχουν εμβολιαστεί με τα εγκεκριμένα από την ΕΕ εμβόλια, σε σχέση με το ρωσικό και το κινεζικό. Συνδέεται επίσης με την επιδίωξη της ΕΕ να κερδίσει έδαφος από τους ανταγωνιστές της, ΗΠΑ και Κίνα, «στον πόλεμο» για τον έλεγχο της ψηφιακής αγοράς.

Δεν είναι αμελητέο να αναφέρουμε σχετικά με τη δημιουργία ενός ισχυρού μηχανισμού ηλεκτρονικού φακελώματος, πως ήδη έχουν καταγραφεί μια σειρά από εμπορικές συμφωνίες εκμετάλλευσης των δεδομένων. Όπως για παράδειγμα η συμφωνία της ελληνικής κυβέρνησης, σχετικά με τα sms μετακίνησης των πολιτών, με την “Palantir”, μια επιχείρηση με ιδιαίτερα βεβαρημένο μητρώο, με τη CIA να έχει χρηματοδοτήσει πάνω από 300 εκατομμύρια δολάρια την εταιρεία αυτή και, βεβαίως, να έχει υπογράψει η εταιρεία αυτή με το αμερικανικό Πεντάγωνο συμβόλαια ύψους αρκετών δισεκατομμυρίων δολαρίων.

Θα πρέπει να μείνουμε στο γεγονός πως, δίνεται τη δυνατότητα από το κάθε κράτος–μέλος της ΕΕ να συμπεριλάβει στο πιστοποιητικό και πρόσθετα δεδομένα (όπως άλλα εμβόλια ταξιδιωτών) και η επέκτασή του και σε άλλες χρήσεις, όπως προβλέπει ο σχετικός κανονισμός, αποδεικνύουν ότι ο μηχανισμός συλλογής και επεξεργασίας δεδομένων με αφορμή το πιστοποιητικό ανοίγει τον δρόμο προκειμένου να μονιμοποιηθεί και να επεκταθεί, επιβεβαιώνοντας τις καταγγελίες για συμφωνίες εμπορικής εκμετάλλευσης εκατομμυρίων βιο-ιατρικών δεδομένων, ταυτοποίησης προσώπων εγχώριες και πολυεθνικές εταιρίες παροχής υπηρεσιών υγείας-φαρμάκου και ασφαλιστικές εταιρείες.

Η ψηφιακή πύλη της ΕΕ στηρίζει τα κράτη-μέλη στην ανάπτυξη λογισμικού για τον μηχανισμό του πιστοποιητικού, οι κυβερνήσεις αναπτύσσουν τα δικά τους τεχνολογικά μέσα για να ελέγχουν αν κάποιος έχει εμβολιαστεί, διάφοροι φορείς, όπως η Διεθνής Ένωση Αερομεταφορών (ΙΑΤΑ) και το Διεθνές Εμπορικό Επιμελητήριο (ICC), χρησιμοποιούν ήδη διάφορες δικές τους εφαρμογές, ενώ ολοένα και περισσότερες εταιρείες αναπτύσσουν και αξιοποιούν δικές τους τεχνολογικές εφαρμογές.

Καταλαβαίνει κανείς πως διαμορφώνεται έτσι ένα δαιδαλώδες σύμπλεγμα με το οποίο τα όργανα της ΕΕ, κυβερνήσεις, φορείς και επιχειρήσεις έχουν τη δυνατότητα συλλογής, αποθήκευσης, επεξεργασίας, αξιοποίησης και ανταλλαγής ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, με την πρόσφατη πείρα από τις ανάλογες εφαρμογές ιχνηλάτησης και των βάσεων δεδομένων τους να επιβεβαιώνει αυτές τις ανησυχίες.

 

Ο εμβολιασμός δεν μπορεί να είναι ζήτημα ούτε ατομικής ευθύνης ούτε εκβιασμού!

Στη χώρα μας εδώ και 15 μήνες (11 για να μην είμαστε άδικοι) η (mainstream) «επιστημονική κοινότητα» έχει εγκαταλείψει οποιαδήποτε προσπάθεια έλλογης και ψύχραιμης πειθούς απέναντι στον πληθυσμό, σχετικά με την αναγκαιότητα του καθολικού εμβολιασμού. Τη θέση της πειθούς έχουν λάβει ο (έμμεσος ή άμεσος) εκβιασμός. Η κάθε είδους «πιστοποίηση», όπως το Ηλεκτρονικό Πιστοποιητικό είναι μια μορφή «εκβιασμού». Δεν έχει ως στόχο την ενίσχυση της Δημόσιας Υγείας.

Ο καθολικός εμβολιασμός, άνευ εκβιασμού, συμβάλλει ταυτόχρονα στην ατομική και συλλογική προστασία όλου του πληθυσμού. Επομένως, τίθεται το βιο-ηθικό ερώτημα: Μπορεί η ατομική επιλογή στο ζήτημα του εμβολιασμού να μην παίρνει υπόψη της το τι είναι ωφέλιμο για την κοινωνία;

Μπορεί ο πολίτης ζώντας εντός του κοινωνικού συνόλου να βασίζεται στο κριτήριο του ατομισμού με επιλογές που μπορεί να έχουν αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία του κοινωνικού συνόλου; Βεβαίως, μήτρα και τροφοδότης αυτών των αντιλήψεων άκρατου ατομισμού είναι το ίδιο το κοινωνικοοικονομικό σύστημα και η κυβέρνηση που το εκπροσωπεί και σκοπός της λειτουργίας του είναι το ατομικό όφελος, ο πλουτισμός των λίγων σε βάρος των πολλών.

Ο εμβολιασμός είναι ένα κατεξοχήν κοινωνικό ζήτημα και όχι ατομικό και γι’ αυτό θα έπρεπε να είναι στην ευθύνη του κράτους πλήρως και ουσιαστικά, όχι όπως σήμερα που κυριαρχεί η ατομική ευθύνη. Για παράδειγμα, οι οργανωμένες κρατικές υπηρεσίες θα πρέπει να μεριμνούν και να εξασφαλίζουν τους εμβολιασμούς, να «πηγαίνουν» αυτές στα παιδιά και στον πληθυσμό γενικά που πρέπει να εμβολιαστεί και όχι να επικρατεί η αντίθετη λογική.

Στα ζητήματα της δημόσιας υγείας η πλήρης κρατική ευθύνη δεν υποκαθίσταται. Όταν υπάρχει αυτή, μπορεί να αποκτήσει ουσιαστικό περιεχόμενο, να έχει αποτέλεσμα και η «ατομική» ευθύνη.

 

Πώς θα επιτευχθεί η ανοσία του πληθυσμού και η ήττα του COVID-19;

Προφανώς πολλά από τα παραπάνω αφήνουν το περιθώριο να αξιοποιηθεί η δυσπιστία του κόσμου από τους «οπαδούς του αντι-εμβολιαστικού κινήματος» και την άκρα Δεξιά (εντός κι εκτός ΝΔ).

Σε επιστημονικό επίπεδο, σημασία περισσότερο έχει να συμβάλλουν οι επιστήμονες στη σωστή και ολοκληρωμένη ενημέρωση σχετικά με τον εμβολιασμό, την ατομική, κοινωνική και δημόσια υγεία. Εμπόδιο όμως για την εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού δεν είναι μόνο οι πραγματικά αναχρονιστικές και επικίνδυνες απόψεις του «αντι-εμβολιαστικού κινήματος», αλλά και η πολιτική όλων των κυβερνήσεων στον τομέα της υγείας και ειδικότερα στην εμβολιαστική κάλυψη του πληθυσμού.

Τα εμβόλια αποτελούν έναν πιο ασφαλή και αποτελεσματικό τρόπο προστασίας από τις λοιμώξεις και τις επιπλοκές τους. Με τον εμβολιασμό προστατεύεται όχι μόνο ο πολίτης, αλλά και όλο το περιβάλλον του. Η υψηλή εμβολιαστική κάλυψη ενός πληθυσμού λειτουργεί ως ασπίδα προστασίας και για τα πιο ευάλωτα μέλη, όπως νεογνά και βρέφη, τους ανοσοκατασταλμένους και άτομα με χρόνια νοσήματα. Αποτελούν όμως (όσο αποτελεσματικά κι αν είναι) ένα μονάχα όπλο, από τα πολλά όπλα, που οφείλουν να έχουν στη φαρέτρα τους οι κυβερνήσεις για την καταπολέμηση των πανδημιών.

Για την Αριστερά και το κίνημα των Υγειονομικών (εκτός από τη μάχη ενάντια σε ΕΕ και αστικές κυβερνήσεις) αποτελεί επείγουσα ανάγκη και σημαντική  προτεραιότητα για τη Δημόσια Υγεία, η πλήρης αποκατάσταση της τακτικής λειτουργίας όλων των υπαρχουσών δημόσιων δομών υγείας (νοσοκομείων-Κέντρων Υγείας-ΤΟΜΥ- ΠΙ- ΚΨΥ) καθώς και η δημιουργία νέων δημόσιων δομών υγείας. Κυρίως Πρωτοβάθμιας καθότι η αυτή είναι υπεύθυνη για την πρόληψη. Η διαδικασία της πρόληψης έρχεται πολύ πριν την εμφάνιση της νόσου, στοχεύει στην καταπολέμηση της παθογόνου αιτίας, σε πρώιμο  στάδιο, ώστε να αποφευχθεί η τελική έκθεση των ανθρώπων στους  παράγοντες κινδύνου, και να αποφευχθεί, κατ΄αυτόν τον τρόπο, η εμφάνιση της νόσου. Μέτρα ολοκλήρωσης της  πρωτογενούς πρόληψης είναι  οι μαζικοί εμβολιασμοί, η υγιεινή και η ασφάλεια των χώρων εργασίας του πληθυσμού. Γενικά είναι μέτρα  προστασίας  περιβάλλοντος, τόσο του φυσικού όσο και του κοινωνικού, στο οποίο ζει και εργάζεται ο άνθρωπος. 

Και, πάνω απ’ όλα, χρειάζεται μια γενναία και μόνιμου χαρακτήρα επένδυση (από το Δημόσιο-Κράτος και μόνο από αυτό) στο Δημόσιο Σύστημα Υγείας και στο ανθρώπινο δυναμικό του, αναβαθμίζοντας τις συνθήκες εργασίας, αυξάνοντας την αμοιβή του προσωπικού, προχωρώντας σε μονιμοποίηση του υπάρχοντος προσωπικού αλλά και την μόνιμη πρόσληψη νέου και βελτιώνοντας ταυτόχρονα τις συνθήκες νοσηλείας των πολιτών .

Μόνο έτσι μπορεί να υπάρξει μια σοβαρή «παρακαταθήκη» από την πανδημία, που θα ενισχύσει το ηθικό του προσωπικού, θα «θωρακίσει» το ΕΣΥ σε βάθος χρόνου και θα εγγυηθεί την ισότητα και την ποιότητα στη φροντίδα υγείας. Η καθολική αναγνώριση της αξίας των Δημόσιων Συστημάτων Υγείας και του ισχυρού Κοινωνικού Κράτους , είναι σίγουρα η πιο σημαντική «παρακαταθήκη» για την «επόμενη μέρα».

 

Ο Νίκος Δαμιανάκης είναι Ψυχολόγος MSc, Μέλος της Πρωτοβουλίας «Δημόσια Υγεία – Λαϊκό δικαίωμα, Κοινωνικό αγαθό».

 

 

                                                                                                                                                      

Facebook
Twitter
Telegram
WhatsApp
Email
Ηλεκτρονική Βιβλιοθήκη
Εργατικός Αγώνας