Κοινή είναι η εκτίμηση ότι οι προγραμματικές δηλώσεις της κυβέρνησης ΣΥΡΙΖΑ, οι οποίες εκφωνήθηκαν από τον Πρωθυπουργό της χώρας Α. Τσίπρα την Κυριακή 8/2, κινήθηκαν στη γραμμή του προγράμματος της Θεσσαλονίκης.
Με ορισμένες εκπτώσεις φυσικά. Το αίτημα της διαγραφής του μεγαλύτερου μέρους του χρέους, που αποτελούσε κομβική θέση του ΣΥΡΙΖΑ τα τελευταία χρόνια, παραπέμπεται στις ελληνικές καλένδες. Από τις μέχρι τώρα διακηρύξεις του οικονομικού επιτελείου, προκύπτει ότι η σημερινή κυβέρνηση έχει συμβιβαστεί με μια λύση, παρεμφερή με αυτή που πρόσφεραν οι δανειστές και στην προηγούμενη κυβέρνηση Σαμαρά – Βενιζέλου (επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής), η οποία δεν θίγει τα συμφέροντα τους και διατηρούνται αλώβητα τα βάρη (του χρέους) στις πλάτες του ελληνικού λαού.
Ο δεύτερος συμβιβασμός αφορά την αύξηση του κατώτατου μισθού στα 751 ευρώ, η οποία δεν θα εφαρμοστεί άμεσα, αλλά σταδιακά ως το 2016.
Και μετά από αυτές τις υπαναχωρήσεις, η κριτική που είχαμε ασκήσει στις θέσεις του ΣΥΡΙΖΑ, έτσι όπως αυτές διατυπώθηκαν στο πρόγραμμα της Θεσσαλονίκης, ισχύουν στο ακέραιο.
Η δέσμευση ότι η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ στη δημοσιονομική της πολιτική, θα επιδιώξει την εφαρμογή ισοσκελισμένων προϋπολογισμών με την επίτευξη πρωτογενών πλεονασμάτων που θα αντιστοιχούν στο 1,5% του ΑΕΠ, σηματοδοτεί τη συνέχιση των πολιτικών λιτότητας, σε πιο ήπια όμως μορφή, σε σχέση με τις δεσμεύσεις του μνημονίου, οι οποίες προβλέπουν πρωτογενές πλεόνασμα 3% του ΑΕΠ για το 2015 και 4,5% του ΑΕΠ για το 2016 και για αρκετά επόμενα χρόνια.
Η δημοσιονομική πολιτική που εξαγγέλλει ο ΣΥΡΙΖΑ, είναι μεν περισσότερο ήπια σε σχέση με τις μνημονιακές δεσμεύσεις, αλλά ας μη νομίσει κανείς ότι η επίτευξη πρωτογενούς πλεονάσματος που θα αντιστοιχεί στο 1,5% του ΑΕΠ είναι υγιεινός περίπατος. Για την επίτευξη του στόχου αυτού η οικονομία θα συνεχίσει να κινείται στη τροχιά της λιτότητας.
Πέραν αυτού, είναι εμφανής η παντελής έλλειψη στο πρόγραμμα και στις προγραμματικές δηλώσεις, αντιμονοπωλιακών μέτρων, η λήψη των οποίων θα δημιουργούσε βάσιμες ελπίδες, ότι θα περιοριστεί στοιχειωδώς η δράση του μονοπωλιακού κεφαλαίου, το οποίο κυριαρχεί στις σφαίρες της παραγωγής, του εμπορίου και της πίστης.
Η σημερινή κυβέρνηση, θρέφει την αυταπάτη, ότι είναι δυνατή η εφαρμογή ενός ήπιου φιλολαϊκού προγράμματος, που θα αντιμετωπίζει τις ακραίες περιπτώσεις της φτώχειας, εντός των πλαισίων της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της ΟΝΕ και χωρίς σύγκρουση με την μεγάλη αστική τάξη της χώρας.
Το μόνο μέτρο το οποίο, από πρώτη ματιά, φαίνεται ότι θίγει τον μεγάλο πλούτο, είναι η εξαγγελία της εφαρμογής του Φόρου Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας. Αλλά μέχρι την κατάθεση του σχετικού νόμου και της δημοσίευσης των ερμηνευτικών εγκυκλίων, ας κρατάμε μικρό καλάθι. Αλλωστε, το Φόρο Μεγάλης Ακίνητης Περιουσίας, τον είχε πρωτοεφαρμόσει η κυβέρνηση Σημίτη το 1997, στην προσπάθεια της να αντικρούσει την σφοδρή κριτική που δεχόταν, ότι ακολουθούσε εξόφθαλμα φιλομονοπωλιακή πολιτική.
Η φιλοσοφία του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, είναι η δημιουργία ενός πιο «δίκαιου» καπιταλισμού, που θα λειτουργεί με βάση τις δημοκρατικές αρχές και δεν θα εμφανίζει τόσο προκλητικές οικονομικές και κοινωνικές ανισότητες, όπως σήμερα. Ένα καπιταλισμό, όπου οι πλούσιοι θα πληρώνουν τους φόρους τους και δεν θα φοροδιαφεύγουν, θα παταχτεί το λαθρεμπόριο και θα λειτουργεί ένα στοιχειώδες «κοινωνικό κράτος», οι τράπεζες θα χρηματοδοτούν την παραγωγική σφαίρα της οικονομίας και το εμπόριο και δεν θα επιδίδονται στην κερδοσκοπία, δεν θα υπάρχει διαπλοκή μεταξύ της οικονομικής και πολιτικής εξουσίας, οι μηχανισμοί της ενημέρωσης θα εκδημοκρατιστούν και όλοι θα βρουν τη θέση που τους ταιριάζει. Ονειρεύονται δηλαδή ένα καπιταλισμό χωρίς ταξικές συγκρούσεις, όπου ο αστός και ο εργάτης θα ειρηνεύσουν και θα συμφιλιωθούν. Στη λογική αυτή οραματίζονται μία δημοκρατική Ευρωπαϊκή Ένωση και -γιατί όχι;- ένα δημοκρατικό ΝΑΤΟ. Ένα διεθνή καπιταλισμό με δημοκρατία και χωρίς τις νεοφιλελεύθερες ακρότητες που γνωρίζουμε σήμερα.
Μικροαστική χίμαιρα και λαϊκές προσδοκίες
Πρόκειται για μια καθαρά μικροαστική χίμαιρα, για ονειροπόληση των καταπιεζόμενων μικροαστικών στρωμάτων –ακόμα και των πιο εύπορων– που έχουν χτυπηθεί άγρια από τις πολιτικές λιτότητας τα τελευταία πέντε χρόνια. Βρισκόμαστε μπροστά στο φαινόμενο του κατεστραμμένου μικροαστού –αυτό που οι αστοί αναλυτές αποκαλούν καταστροφή της μεσαίας τάξης– ο οποίος βλέπει μπροστά του να ορθώνονται απειλητικά οι αδυσώπητοι νόμοι της κεφαλαιοκρατικής συσσώρευσης και το μονοπωλιακό κεφάλαιο που απειλεί να τον καταπιεί. Από την άλλη αποφεύγει την συμπόρευση του με το εργατικό κίνημα, το φοβάται. Φοβάται ότι η συμπόρευση αυτή, μπορεί να ανοίξει δρόμους που θα πάνε πολύ πιο μακριά από εκεί που ο ίδιος επιθυμεί. Τρέμει στην προοπτική της εργατικής εξουσίας, όπου έχει να χάσει πολλά, πρώτα και κύρια την ιδιοκτησία του και το ιερό δικαίωμα να την αυξάνει και να την μεγαλώνει.
Ετσι μένει μετέωρος, ανάμεσα στη μεγάλη αστική τάξη, το μονοπωλιακό κεφάλαιο που απειλεί να τον καταπιεί και στο εργατικό κίνημα, το μόνο κίνημα με το οποίο μπορεί να συμμαχήσει για να αντιμετωπίσει την απειλή του μονοπωλιακού κεφαλαίου. Από την άλλη όμως πλευρά τρέμει στην προοπτική μιας τέτοιας συμμαχίας, γιατί γνωρίζει καλά, ότι οι εργάτες δεν θα περιοριστούν σε αμυντικές μόνο μάχες ενάντια στους μεγάλους καπιταλιστές, αλλά θα τραβήξουν μπροστά, ως την κατάκτηση της εργατικής εξουσίας.
Στην κατάσταση αυτή και με τη σύγχυση που έχει στο κεφάλι του, αποφεύγει να δει τα πράγματα κατάματα και να αναγνωρίσει την πικρή αλήθεια. Ότι η περαιτέρω εξέλιξη του καπιταλισμού, υπονομεύει την παλιά του θέση, ότι είναι οι ίδιοι οι νόμοι της καπιταλιστικής ανάπτυξης που αφαιρούν το έδαφος πάνω στο οποίο στήριζε στο παρελθόν την μικροαστική του ευδαιμονία. Η θέση του στο σύγχρονο καπιταλιστικό κόσμο, υποβιβάζεται αναγκαστικά, στην καλύτερη περίπτωση σε αυτή του μισθωτού εργάτη που θα προσφέρει τις υπηρεσίες του στον καπιταλιστή που είχε εισβάλει βίαια στο δικό του χώρο κυριαρχίας και στη χειρότερη, στην ένταξη του στον εφεδρικό στρατό εργασίας. Το φάσμα της ανεργίας προβάλει απειλητικά μπροστά του.
Στο μικροαστικό του μυαλό, προσπαθεί να διώξει μακριά τη ζοφερή αυτή κατάσταση, να δραπετεύσει από τις νομοτέλειες και τις αναγκαιότητες που προβάλουν στην ίδια την πορεία της καπιταλιστικής ανάπτυξης –και εκδηλώνονται με ιδιαίτερη σφοδρότητα στις συνθήκες της κρίσης- οι οποίες τον καταπιέζουν και τον περιθωριοποιούν και να φτιάξει ένα δικό του φανταστικό κόσμο. Ένα καπιταλιστικό κόσμο, όπου θα έχει τη θέση του και το μονοπωλιακό κεφάλαιο, αλλά χωρίς τις αρπακτικές διαθέσεις που αυτό επιδεικνύει σήμερα. Ένα κόσμο ταξικών αντιθέσεων, όπου ο ίδιος θα διατηρεί την περίοπτη θέση του παρελθόντος, αλλά παράλληλα θα υπάρχει και ταξική αρμονία. Ένα κόσμο που θα οικοδομηθεί πάνω σε δημοκρατικές αρχές, αλλά στο μυαλό του η έννοια της δημοκρατίας, μάλλον προσδιορίζεται ως μέσο άμυνας ενάντια στις επεκτατικές διαθέσεις και τη ληστρική δράση του μονοπωλιακού κεφαλαίου.
Όμως ο φανταστικός αυτός καπιταλιστικός κόσμος, ο οποίος προβάλει μέσα από το πρόγραμμα του ΣΥΡΙΖΑ, δεν έχει θέση πάνω στο σκληρό έδαφος της σημερινής Ευρωπαϊκής Ενωσης, όπου κυριαρχεί ο αδυσώπητος ανταγωνισμός του μονοπωλιακού κεφαλαίου, τα αιματηρά προγράμματα λιτότητας που καταπίνουν ανθρώπινες σάρκες, η γενικευμένη αστάθεια της συντριπτικής πλειοψηφίας των ευρωπαϊκών λαών, η οποία όμως κρίνεται αναγκαία για τη δημιουργία συνθηκών σταθερότητας του ευρωπαϊκού μονοπωλιακού κεφαλαίου.
Καθώς η κυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ περιέφερε το μικροαστικό της όνειρο στις ευρωπαϊκές πρωτεύουσες, οι κυβερνήσεις εκεί, είτε το απέρριψαν μετ΄ επαίνων, είτε το αντιμετώπισαν με στείρα άρνηση. Το Βερολίνο απαίτησε πλήρη συμμόρφωση με τα συμφωνηθέντα. Διατήρηση της τρόικας και του μνημονίου, απόρριψη κάθε μέτρου που έρχεται σε αντίθεση με το μνημόνιο και εφαρμογή των μέτρων του περιβόητου e- mail Χαρδούβελη, με ποινή –σε περίπτωση της μη συμμόρφωσης– του οικονομικού πνιγμού και της χρεοκοπίας της χώρας.
Η κυβέρνηση βρέθηκε μπροστά στο δίλλημα της ταπεινωτικής υποχώρησης και της υπεράσπισης του προγράμματος της. Στην παρούσα φάση –και το τονίζουμε αυτό– επέλεξε να υπερασπιστεί το μεγαλύτερο μέρος του προγράμματος της, αφού πρώτα αφαίρεσε το «αγκάθι» της διαγραφής του μεγαλύτερου μέρους του χρέους.
Αυτό είναι το συμπέρασμα των πολιτικών αναλυτών, μετά τις προγραμματικές δηλώσεις που παρουσίασε ο πρωθυπουργός την προηγούμενη Κυριακή.
Το άρθρο αυτό γράφηκε την Δευτέρα 9/2, ενώ την Τρίτη 10/2 έχει προγραμματιστεί το έκτακτο Γιούρογκρουπ και την Τετάρτη 11/2 η σύνοδος κορυφής της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπου αναμένεται το ελληνικό πρόβλημα να συζητηθεί εκτενώς. Αν υπάρχουν περιθώρια συμβιβασμού και υπαναχωρήσεων, αυτό που ο λαός αποκαλεί «κωλοτούμπα», θα φανεί σύντομα.
Αυτό όμως που ως επαναστατικό κίνημα μάς ενδιαφέρει σήμερα, είναι, ότι η υπεράσπιση των προγραμματικών θέσεων από την πλευρά της κυβέρνησης βρήκε θετική αποδοχή από τα λαϊκά στρώματα και τις διαθέσεις των λαϊκών στρωμάτων ποτέ δεν πρέπει να τις υποτιμούμε. Μετά από πέντε χρόνια βάρβαρων και εγκληματικών μνημονιακών πολιτικών, απίστευτων ταπεινώσεων και μαζικής εξαθλίωσης εκατομμυρίων ανθρώπων από τα κόμματα της αστικής τάξης, τα οποία λειτούργησαν σαν ο Δούρειος Ίππος του γερμανικού ιμπεριαλισμού, η υπεράσπιση ενός δειλού, γεμάτου αντιφάσεις και χίμαιρες προγράμματος, στα μάτια των λαϊκών στρωμάτων προσλαμβάνει άλλες διαστάσεις. Δημιουργούνται προϋποθέσεις ρήξης, όχι πάνω στη βάση του προγράμματος του ΣΥΡΙΖΑ, αλλά συνολικά με το ευρωενωσιακό οικοδόμημα, το οποίο έχει εξελιχθεί σε σύγχρονη Βαστίλη των ευρωπαϊκών λαών.
Η συγκυρία είναι ευνοϊκή. Τα κόμματα της αστικής τάξης που διαχειρίστηκαν τις μνημονιακές πολιτικές, στα μάτια του λαού, εμφανίζονται σαν σύγχρονοι Νενέκοι, σαν οι αχυράνθρωποι των Γερμανών, που βυσσοδόμησαν σε βάρος των εργαζομένων και πρωταγωνίστησαν στη διάπραξη της μεγαλύτερης ληστείας που συντελέστηκε ποτέ σε βάρος των εργαζομένων στη μεταπολεμική ιστορία της χώρας.
Αλλά και η αστική τάξη έχει χτυπηθεί από την οικονομική κρίση και δεν βρίσκεται στα καλύτερα της, η οικονομική και πολιτική της ισχύ έχει αδυνατήσει.
Οι μεγάλες τράπεζες, το υδραυλικό σύστημα του εκμεταλλευτικού συστήματος, μοιάζουν σήμερα με κινούμενα πτώματα που, αν δεν αιμοδοτηθούν από το ευρωσύστημα, θα καταρρεύσουν. Οι επιχειρήσεις των μέσων μαζικής ενημέρωσης, οι οποίες έχουν αναλάβει το ρόλο της ιδεολογικής χειραγώγησης των μαζών, είναι σήμερα καταχρεωμένες και στα πρόθυρα της πτώχευσης. Το ίδιο συμβαίνει και με τις κατασκευαστικές εταιρίες που τα προηγούμενα χρόνια -σε συνεργασία με όλες τις κυβερνήσεις- λήστευαν αδιάντροπα τους εργαζόμενους. Και, βέβαια, το ίδιο συμβαίνει και με τη πλειοψηφία των μεγάλων επιχειρήσεων.
Έχουν ωριμάσει σήμερα οι συνθήκες για τη δημιουργία ενός μεγάλου κινήματος για την κατάκτηση της Εθνικής Ανεξαρτησίας της χώρας, με αίτημα αιχμής την εδώ και τώρα αποδέσμευση της Ελλάδας από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Η δικαίωση ενός τέτοιου κινήματος, θα βρει την ολοκληρωμένη της έκφραση, μόνο με την κατάκτηση της πολιτικής εξουσίας από την εργατική τάξη και τους συμμάχους της.
Κρίνεται σήμερα αναγκαίο να αναζωπυρωθεί το ιδεολογικό και πολιτικό μέτωπο κατά της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των συνεπειών που θα έχει για τους εργαζόμενους, η περαιτέρω παραμονή της χώρας στην ευρωπαϊκή αυτή λυκοσυμμαχία. Μέτωπο το οποίο δυστυχώς έχει υποχωρήσει μετά την αλλαγή στάσης και θέσης του σημερινού ΚΚΕ στο φλέγον αυτό ζήτημα.
