Γράφει η Δώρα Μόσχου
Ο Εργατικός Αγώνας έχει ασχοληθεί πολλές φορές με πλευρές της πολιτικής του ΚΚΕ, αλλά και με το σύνολο της πολιτικής, της τακτικής και στρατηγικής του. Συνήθως επικριτικά: οι λόγοι δεν είναι του παρόντος να αναπτυχθούν, ωστόσο, σε γενικές γραμμές, τα επίδικα ζητήματα πάνω στα οποία εδράζεται η κριτική μας σχετίζονται με το χαρακτήρα του Κόμματος, τις εκτιμήσεις του ΚΚΕ για τον ιμπεριαλισμό και τη θέση της Ελλάδας στο ιμπεριαλιστικό σύστημα, την ταύτιση τακτικής – στρατηγικής.
Τούτων δοθεντων: «δεν τα κάνει όλα τα στραβά ψωμιά η νύφη μας», όπως έλεγε κάποτε ο Χαρίλαος. Αφορμή γι` αυτό το σύντομο σημείωμα, είναι η αποστροφή του ΓΓ του ΚΚΕ, Δημήτρη Κουτσούμπα, στο ελληνικό κοινοβούλιο, κατά τη διάρκεια της συζήτησης για τα ιδιωτικά πανεπιστήμια, σε σχέση με τις φοιτήτριες που εκπορνεύονται σε χώρες του εξωτερικού για να μπορέσουν να πληρώσουν τα δίδακτρά τους.
Να το πω εξ αρχής: κατά την ταπεινότατη γνώμη μου, ο Δ. Κουτσούμπας έχει δίκιο. Αντιμετωπίστηκε, τρόπον τινά, όπως ο αγγελιαφόρος κακών ειδήσεων στην αρχαία τραγωδία: ο μεταφορέας του μηνύματος θεωρείται εξίσου επίφοβος με το ίδιο το μήνυμα. Η πραγματικότητα, ωστόσο, είναι σαφής και συγκεκριμένη: οι λεγόμενοι sugar daddies, υπάρχουν και στο εξωτερικό και στη χώρα μας. Μια απλή περιήγηση στο διαδίκτυο αρκεί να επιβεβαιώσει το γεγονός. Πρόκειται για «κυρίους» κάποιας ηλικίας και κάποιας οικονομικής επιφάνειας που αναζητούν, με το αζημίωτο, «συντροφιά» νεαρών κοριτσιών με αντάλλαγμα τη «στήριξη» που τους παρέχουν για να ολοκληρώσουν τις σπουδές τους. Πρόκειται για μια σαφέστατη μορφή πορνείας, ακόμα κι αν δεν έχει τα στερεοτυπικά χαρακτηριστικά των «Κόκκινων Φαναριών».
Ο λόγος του Δ. Κουτσούμπα χαρακτηρίστηκε σεξιστικός (προσωπικά, αδυνατώ να κατανοήσω το σκεπτικό) από δυο πλευρές: η μια είναι η πιο επίσημη πολιτική έκφραση της άρχουσας τάξης, η Νέα Δημοκρατία. Με τη γνωστή χυδαιότητα που χαρακτηρίζει τον επίσημο λόγο της, επιτέθηκε, δια των πρωθυπουργικών χειλέων, στην ιστορία του παγκόσμιου κομμουνιστικού κινήματος. Ταύτισε την πορεία των γυναικών στις σοσιαλιστικές χώρες με την εκπόρνευση: χωρίς να αρνούμαστε ότι υπήρξαν τέτοια επί μέρους φαινόμενα (μέσα σε 70 χρόνια, ιστορικά, δεν χτίζεται ο άνθρωπος νέου τύπου) ωστόσο, η συμβολή του σοσιαλισμού στο ζήτημα της χειραφέτησης της γυναίκας ήταν εκ των ων ου άνευ. Η γυναίκα στο σοσιαλιστικό κόσμο έγινε εργασιακά και νομικά ισότιμη με τον άνδρα‧ η πολιτεία της παρείχε εξαιρετικά πολλές δυνατότητες και διευκολύνσεις για το μεγάλωμα των παιδιών της‧ έγιναν τεράστιες προσπάθειες να καταπολεμηθούν οι απαρχαιωμένες νοοτροπίες που ίσχυαν σε μεγάλο μέρος της αχανούς ρωσικής υπαίθρου, αλλά και – κυρίως – στις μουσουλμανικές χώρες που συγκροτούσαν τη Σοβιετική Ένωση. Αρκεί να διαβάσει κανείς τα πεζογραφήματα του Τενγκίζ Αϊτμάτοφ, «Ο πρώτος δάσκαλος», «Τζαμίλια», για να καταλάβει με τι όγκο οπισθοδρόμησης και αγραμματοσύνης είχε να παλέψει το σοβιετικό καθεστώς…
Αλλά και η πάντα αμετροεπής κυρία Βούλτεψη είχε το θράσος να μας πει ότι το ΚΚΕ ήταν πάντα συντηρητικό στο ζήτημα της σχέσης των δυο φύλων και «τεκμηρίωσε» την άποψή της με τον ισχυρισμό ότι ο ρόλος που είχαν οι αντάρτισσες του ΕΛΑΣ και του ΔΣΕ ήταν να πλέκουν κάλτσες για τους συναγωνιστές τους! Αυτές οι ένοπλες, αγέρωχες ηρωίδες, φόβος και τρόμος των καταχτητών αλλά και των μονάδων του αστικού στρατού! Έπλεκαν κάλτσες γυναίκες όπως μια παλιά, αλησμόνητη κομμουνίστρια, πολιτική επίτροπος στο ΔΣΕ που είχε χωρίσει το σύντροφό της επειδή τη ζήλευε και είχε πει την αξιομνημόνευτη φράση: «Εγώ διοικούσα ένοπλους άντρες, θα ανεχόμουν τη ζήλεια;»
Τέτοιες γυναίκες, γενναίες, διεκδικητικές, χειραφετημένες, έπλασε η συστράτευση των γυναικών με το εργατικό και κομμουνιστικό κίνημα, η συμμετοχή τους στους κοινωνικούς και εθνικοαπελευθερωτικούς αγώνες του λαού μας…
Αυτή ήταν η μια πλευρά της επίθεσης, προσωπικά στο Δ. Κουτσούμπα, αλλά και – αυτό μάλιστα μας πονάει περισσότερο – στην παράδοση του κομμουνιστικού και του δημοκρατικού γυναικείου κινήματος. Υπήρξε όμως και μια άλλη, πιο ύπουλη και για τούτο και πιο επίφοβη: από το χώρο του ΣΥΡΙΖΑ, καθώς και από διάφορες γυναικείες συλλογικότητες ή σάϊτ, εκφράστηκε ιερή αγανάκτηση για το «σεξιστικό» λόγο του ΚΚΕ. Εδώ φοβάμαι ότι υπεισέρχεται ένα ιδιαίτερα επικίνδυνο στοιχείο του λόγου των ακραίων δικαιωματιστών και δικαιωματιστριών: είναι εκείνο το στοιχείο το οποίο αναγνωρίζει την «αυτοδιάθεση» του ατόμου, πέρα και έξω από υλικές, αντικειμενικές συνθήκες. Στα πλαίσια αυτά, η πορνεία ορίζεται ως τέτοια μόνο στο βαθμό που αποτελεί προϊόν ακραίας και κατάφωρης σωματικής βίας. Σε κάθε άλλη περίπτωση, η γυναίκα – ή και ο άντρας – που εκπορνεύεται, διαθέτει το σώμα της/του κατά το δοκούν και δεν έχει να δώσει λογαριασμό σε κανένα! Και μάλιστα, σε μια τέτοια θεώρηση των πραγμάτων, όσοι εκπορνεύονται είναι κανονικοί εργαζόμενοι, οι δουλειά τους ονομάζεται σεξεργασία και οι ίδιοι σεξεργάτες και σεξεργάτριες.
Αν το ζήτημα δεν ήταν τόσο σοβαρό, θα περιοριζόμουν να … αναθεματίσω το Ζιλ Ντασέν, που έπλασε την εικόνα της χαρούμενης πόρνης Ίλιας, που διαλέγει τους πελάτες της, ζει ζωή χαρισάμενη και «διορθώνει» τις αρχαίες τραγωδίες, δίνοντας σε όλες καλό τέλος. Η ζωή όμως δεν είναι «Ποτέ την Κυριακή». Ο άνθρωπος που εκπορνεύεται οδηγείται εκεί κατά βάση λόγω των υλικών συνθηκών ζωής του, αλλά και λόγω μιας γενικότερης διαπαιδαγώγησης από την πλευρά της άρχουσας τάξης που έχει ως βασικό μοτίβο της το ό,τι όλα πουλιούνται και αγοράζονται, μαζί και τα ανθρώπινα αισθήματα, μαζί και η ανθρώπινη επιθυμία
Η απελευθέρωση της γυναίκας (κυρίως αυτής, γιατί, από κοινωνικοιστορική άποψη, παραμένει το «αδύναμο μέρος» στις ταξικές κοινωνίες του καιρού μας) περνά πρώτα – πρώτα μέσα από την ένταξή της στην παραγωγή. Περνά όμως και μέσα από την αφαίρεση οποιασδήποτε υλικής βάσης, οποιασδήποτε υλικής συναλλαγής στην έκφραση της ερωτικής της επιθυμίας. Η πορνεία – και όχι η «σεξεργασία» – άλλο δεν κάνει παρά να υποτάσσει τον ερωτισμό της – καταργώντας τον επίσης – στις διαθέσεις του ισχυρού στοιχείου της κοινωνίας, στον πλούσιο άνδρα, τον πελάτη, το «sugar daddy»‧ όπως και να τον αποκαλέσει κανείς, το αποτέλεσμα μένει το ίδιο, η ιδιότητα, είναι η ίδια. Και αν στεκόμαστε περισσότερο στις γυναίκες που εκδίδονται με τον ένα ή τον άλλο τρόπο, δεν είναι επειδή παραγνωρίζουμε το γεγονός ότι υπάρχουν και εκδιδόμενοι άνδρες, αλλά για το λόγο που αναφέραμε παραπάνω: στον αγγελικό καπιταλιστικό μας κόσμο, το «άλλο μισό του ουρανού» ζει σε πάνω από το μισό της κόλασης…
«Άντε να ξεπουλήσουμε κι ό,τι απόμεινε», λέει η αρχετυπική Φαντίνα των «Αθλίων», αφού η ανεργία την κάνει να πουλήσει πρώτα τα μαλλιά και τα δόντια της και μετά την εξωθεί στην πορνεία. Το δημοκρατικό γυναικείο κίνημα οφείλει να στέκεται δίπλα στις «Φαντίνες» του καιρού μας, ακόμα και στις περιπτώσεις που η ζωή τους δείχνει πασπαλισμένη με χρυσόσκονη‧ να τις βοηθά να συνειδητοποιήσουν τη θέση του φύλου και της τάξης τους και να ενταχθούν στον αγώνα για ισοτιμία και χειραφέτηση, αλλά και για την ανατροπή των συνθηκών εκείνων που γεννούν την καθυπόταξη του γυναικείου φύλου. Μέχρι τότε, ο ύστερος αστικός κόσμος θα βλέπει την πορνεία και θα κοιτάζει τον εαυτό του στον καθρέφτη, αφού, όπως λέει η πόρνη στο περίφημο ποίημα της Γαλάτειας Καζαντζάκη «Εικόνα σου είμαι, κοινωνία, και σου μοιάζω».
