Τα ξένα κεφάλαια που εισρέουν στην ελληνική οικονομία (Ξένες Αμεσες Επενδύσεις) αφορούν σε υψηλό ποσοστό αγορές μετοχών σε αυξήσεις κεφαλαίων, εξαγορές και ιδιωτικοποιήσεις, αγορά ακινήτων ● Τα κέρδη εκτοξεύονται σε ιστορικά υψηλό επίπεδο, ενώ το παραγωγικό δυναμικό της οικονομίας είναι ακόμη σε τεράστια απόσταση από τα προμνημονιακά επίπεδα! ● Η ανταγωνιστικότητα οφείλεται κυρίως στο χαμηλό εργατικό κόστος, όπου η Ελλάδα ήταν η μοναδική ευρωπαϊκή χώρα που σημειώθηκε μείωση το 2022 ● Ενώ τα κέρδη ευημερούν, η εργασία πένεται.
Οι αισιόδοξες εκτιμήσεις της έκθεσης Νομισματικής Πολιτικής του 2022-2023 της Τράπεζας της Ελλάδας (ΤτΕ), που δημοσιοποιήθηκε την περασμένη Παρασκευή, έγιναν… ανάρπαστες από την πλειονότητα του Τύπου και φυσικά από τους κυβερνητικούς παράγοντες.
Ωστόσο δεν δόθηκε ανάλογη σημασία σε δεδομένα της έκθεσης που αποκαλύπτουν τα πολλά και σημαντικά τρωτά σημεία του πρότυπου ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας, τα οποία εμπεδώθηκαν στη χρονική περίοδο ύστερα από το πρώτο μνημόνιο του 2010 και αποθεώθηκαν στην τετραετία 2019-2023.
Μια ματιά πίσω από τις γραμμές της έκθεσης αποκαλύπτει ότι έχουμε «ανάπτυξη χωρίς ανάπτυξη», με έντονα κερδοσκοπικά χαρακτηριστικά, στο πλαίσιο της οποίας το παραγωγικό δυναμικό της οικονομίας έχει ακόμη να καλύψει τεράστια απόσταση από τα προμνημονιακά επίπεδα, ενώ τα κέρδη ευημερούν και η εργασία πένεται. Τα στοιχεία υπάρχουν στην έκθεση της ΤτΕ, άλλοτε ρητά και άλλοτε υπόρρητα μέσα σε φράσεις που θέλουν… αποκωδικοποίηση.
Ξένες Άμεσες Επενδύσεις
Είναι πολύ σύνηθες και καλλιεργείται η αίσθηση ότι οι Ξένες Αμεσες Επενδύσεις (ΞΑΕ), δηλαδή τα κεφάλαια που εισρέουν από το εξωτερικό και έχουν επενδυτικό χαρακτήρα, είναι η επιτομή της αναπτυξιακής δυναμικής και η ύψιστη απόδειξη ότι η οικονομία «πάει καλά». Τι λέει η έκθεση της ΤτΕ σχετικά με αυτό;
Οτι οι επενδύσεις αυτές δεν έχουν ουσιαστικό αναπτυξιακό χαρακτήρα, αφού αφορούν α) επενδύσεις σε ακίνητα, β) αγορά μετοχικών πακέτων εταιρειών κατά τη διαδικασία αυξήσεων κεφαλαίου, γ) αγορά δημόσιων αξιών μέσω της διαδικασίας των ιδιωτικοποιήσεων.
Τι το κοινό έχουν όλα αυτά; Δεν αυξάνουν το παραγωγικό δυναμικό της οικονομίας, δεν σηματοδοτούν δηλαδή νέα επένδυση παγίου κεφαλαίου, αλλά την αλλαγή ιδιοκτησίας (αλλαγή χεριών) ή την απόκτηση μετοχικού ποσοστού ήδη υφιστάμενων επιχειρήσεων ή ήδη υφιστάμενου οικιστικού κεφαλαίου (στην περίπτωση της αγοράς ακινήτων). Εχουν δηλαδή κερδοσκοπικό χαρακτήρα χωρίς ουσιαστικό αναπτυξιακό αντίκρισμα.
Από πού προέρχονται αυτά τα κεφάλαια; Από τα κατεξοχήν κέντρα της διεθνούς κερδοσκοπίας: τις ΗΠΑ, το Ηνωμένο Βασίλειο και το Χονγκ Κονγκ. Η Εκθεση προβλέπει ότι η εισροή τέτοιων κεφαλαίων θα ευνοηθεί περαιτέρω το 2023 από την επιτάχυνση των ιδιωτικοποιήσεων, ενώ και τα στοιχεία για το πρώτο τετράμηνο του 2023 φανερώνουν υψηλό βαθμό αύξησης των επενδύσεων σε ακίνητα, που μεταφράζεται κυρίως στο έντονο ενδιαφέρον για αγορά κατοικιών.
Τούτων δοθέντων η ΤτΕ εκτιμά ότι η εισροή κεφαλαίων θα λειτουργήσει θετικά αποκλιμακώνοντας το υψηλό έλλειμμα του 2022 στο Ισοζύγιο Τρεχουσών Συναλλαγών. Την εικόνα αυτή της «ανάπτυξης χωρίς ανάπτυξη» επιβεβαιώνει άλλωστε και ο καταιγισμός των deals μεταξύ σε όλη την έκταση της αγοράς. Τα προβλήματα αυτού του τύπου ανάπτυξης είναι:
● Ολο αυτό το κερδοσκοπικό παιχνίδι δεν αυξάνει το παραγωγικό δυναμικό της οικονομίας.
Οπως αποδεικνύει ο παρατιθέμενος πίνακας με στοιχεία, εκτιμήσεις και προβλέψεις της Κομισιόν, το παραγωγικό δυναμικό της οικονομίας, το καθαρό απόθεμα παγίου κεφαλαίου, απέχει ακόμη παρασάγγας από τα υψηλά επίπεδα του 2009. Παρά τον πακτωλό ευρωπαϊκών πόρων (ΕΣΠΑ και Ταμείο Ανάκαμψης), το ιστορικό ρεκόρ των κερδών και τη φαντασμαγορία των ΞΑΕ, αναμένεται να αυξηθεί το 2024 σε 692,6 δισ. ευρώ, ενώ το 2009 ήταν 779,6 δισ. ευρώ! Μάλιστα το 2024 θα είναι… χαμηλότερο από τα επίπεδα του 2019!
● Οι επενδύσεις στα ακίνητα εστιάζουν κυρίως στην αγορά κατοικίας κι όχι στα εμπορικά ακίνητα, αυξάνοντας κατακόρυφα τις τιμές, συμπαρασύροντας σε αυτή την άνοδο τις τιμές όλων των κατηγοριών κατοικιών (όχι μόνο νεόδμητες, αλλά και «γερασμένες») και δημιουργώντας οξύ πρόβλημα ανεύρεσης κατοικίας για νοικοκυριά χαμηλού εισοδήματος, φοιτητές κ.λπ. Ενώ διεθνώς ο ρυθμός αύξησης των τιμών άρχισε να μειώνεται, στην Ελλάδα το «πάρτι» συνεχίζεται ακάθεκτο: οι τιμές το πρώτο τρίμηνο του 2023 σε σχέση με το αντίστοιχο τρίμηνο του 2022 αυξήθηκαν κατά 14,5%. Η εγχώρια «φούσκα» ακινήτων γίνεται… υπερμεγέθης και προετοιμάζει τις οδύνες ενός ηχηρού σκασίματος με άδηλες συνέπειες. Μέχρι τότε εντείνει ένα οξύ κοινωνικό πρόβλημα.
Αποθέωση κερδών…
Ωστόσο η «ανάπτυξη χωρίς ανάπτυξη» συνδυάζεται με απίστευτη εκτίναξη των κερδών. Τα κέρδη είναι το μόνο μέγεθος που αναμένεται το 2024 να κινηθεί πολύ πάνω από τα ιστορικά υψηλά της προμνημονιακής περιόδου!
Ο σχετικός Δείκτης (βλέπε πίνακα) αναμένεται να εκτιναχτεί το 2024 στο 155,5, έναντι 117,5 το 2019, 104,6 το 2009 και 115,1 το 2007 (το προμνημονιακό ιστορικό υψηλό). Ιδιαίτερα στην τετραετία 2019-2023 και την προέκτασή της το 2024, ο Δείκτης κερδών κερδίζει 38 ολόκληρες μονάδες! Οπως όμως μας δίδαξε ο νεοφιλελευθερισμός, τα κέρδη σε μικρό μόνο ποσοστό… χαραμίζονται σε παραγωγικές επενδύσεις.
…πενία μισθών
Στον αντίποδα, η υστέρηση των μισθών είναι προκλητική. Οπως παραδέχεται η Εκθεση, μόνο στην Ελλάδα σε όλη την Ευρώπη το μοναδιαίο κόστος εργασίας το 2022 μειώθηκε σε σχέση με το 2021.
Αυτό προφανώς ευνόησε την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής οικονομίας και τις εξαγωγές, αλλά πρόκειται κυρίως για ανταγωνιστικότητα τιμής. Η αναμενόμενη μικρή αύξηση του κόστους εργασίας το 2023 είναι πολύ χαμηλότερη σε σχέση με την Ευρώπη αλλά και τις λοιπές χώρες προορισμού των ελληνικών εξαγωγών. Το θαύμα των ελληνικών εξαγωγών χρηματοδοτείται από το υστέρημα του εργατικού μισθού.
Ηδη οι πιο ρεαλιστές στην αγορά και στον κόσμο των επιχειρήσεων βλέπουν -και… ψιθυρίζουν- ότι το «πάρτι» χτίζει ένα μοντέλο ανάπτυξης που δεν πάει μακριά και εγκυμονεί τον κίνδυνο όλα τα προβλήματα που τώρα καλύπτονται από το κρεσέντο κερδοσκοπίας να εμφανιστούν ξαφνικά και με οδυνηρό τρόπο, όπως τα κρυμμένα κουφάρια κατά την άμπωτη…
Πηγή: “Εφημερίδα των Συντακτών”
