Γράφει ο Γεράσιμος Αραβανής
Πρόσφατα ο Στέφανος Τζουμάκας δήλωσε ότι ο Κασελάκης είναι φυτευτός στο ΣΥΡΙΖΑ.
Προφανώς ο Κασελάκης δεν πήγε στο ΣΥΡΙΖΑ ξαφνικά, δεν έγινε αριστερός και σοσιαλιστής και παρουσιάστηκε από το πουθενά για να θέσει υποψηφιότητα για αρχηγός του ΣΥΡΙΖΑ, προφανώς υπάρχει παρασκήνιο, υπάρχουν σχεδιασμοί, επιδιώξεις και πρόσωπα. Το ζήτημα ωστόσο δεν είναι η διεξαγωγή αστυνομικής έρευνας ώστε να βρεθεί ποιος τον φύτεψε, αλλά ότι βρήκε εύφορο έδαφος και φύτρωσε, άνθισε και τόσο γρήγορα κυριάρχησε και έγινε αρχηγός, αφού όλα τα φρούτα δεν ευδοκιμούν σε όλα τα εδάφη και σε όλα τα κλίματα. Σε αυτό θα σταθούμε.
Τα πολιτικά κόμματα όπως τα γνωρίσαμε είναι στοιχεία των πολιτικών συστημάτων της εποχής του καπιταλισμού. Εκφράζουν στον ένα ή τον άλλο βαθμό τα συμφέροντα των τάξεων κάθε κοινωνίας, έχουν μία ορισμένη δομή και αρχές λειτουργίας καθώς και προγράμματα και στόχους. Έχουν όλα ιεραρχική δομή, είναι περισσότερο ή λιγότερο δημοκρατικά, άλλα έχουν συλλογική ηγεσία και περισσότερη δημοκρατία στις γραμμές τους και άλλα είναι προσωποπαγή.
Σταδιακά οι αλλαγές στην οικονομία και οι ανάγκες της αστικής τάξης οδήγησαν σε βαθιές αλλαγές στα κόμματα και τα πολιτικά συστήματα. Στην περίοδο του νεοφιλελευθερισμού οι διαφορές δεξιών και σοσιαλδημοκρατικών κομμάτων σχεδόν εξαλείφθηκαν. Τα σοσιαλδημοκρατικά κόμματα έγιναν σοσιαλφιλελεύθερα, έχοντας την ίδια πολιτική με τα δεξιά κόμματα και μόνο δευτερεύουσες διαφορές, έχουν τις ίδιες ταξικές αναφορές και εμφορούνται από τις ίδιες αστικές αξίες. Οι μετακινήσεις στελεχών από το ένα κόμμα στο άλλο πήραν πρωτοφανείς διαστάσεις, από κοινού πολέμησαν εναντίον αγωνιζόμενων λαών και μικρών χώρων, έκαναν πλήθος επεμβάσεων. Πιο χαρακτηριστική περίπτωση μετάλλαξης προσώπου είναι η πράσινη Μπέρμποκ πού μεταβλήθηκε στο μεγαλύτερο γεράκι της της Ευρώπης και διακινητή των Αμερικανικών θέσεων.
Οι ταξικές αναφορές τους συνέκλιναν στην εξυπηρέτηση μεγάλων οικονομικών συμφερόντων, οι πολιτικές εκπροσωπήσεις μετασχηματίστηκαν και κυριάρχησαν οι όροι κεντροδεξιά και κεντροαριστερά με εντελώς δυσδιάκριτές μεταξύ τους διαφορές.
Οι αλλαγές αυτές εκφράστηκαν και στο επίπεδο της οργανωτικής συγκρότησης και λειτουργίας τους. Ο ρόλος της κοινωνικής βάσης τους που μέσω των οργανώσεων έλεγχε τα όργανα ως και τον αρχηγό του κόμματος εκμηδενίστηκε, τα μέλη μεταβλήθηκαν σε ομάδες ψηφοφόρων- μελών που συνδέουν τον ηγέτη και το επιτελείο του με το εκλογικό σώμα στις περισσότερες περιπτώσεις με το αζημίωτο κυρίως μέσω της απομύζησης του κρατικού ταμείου.
Βασική διαδικασία μέσω της οποίας προωθήθηκαν οι αλλαγές αυτές ήταν η εκλογή του αρχηγού του κόμματος από το λαό. Την καθιέρωσε το ΠΑΣΟΚ το 2004 πολυδιαφημίζοντας τη ως την απόλυτη δημοκρατική εκλογή απευθείας του ηγέτη από το λαό, όχι από τα μέλη του κόμματος, αλλά από οποιονδήποτε προσερχόταν στην κάλπη. Η ιδιότητα του μέλους του κόμματος καταργήθηκε όπως και ο έλεγχος της βάσης στα όργανα και κυρίως στον αρχηγό του κόμματος που έγινε ολοκληρωτικά προσωποπαγές. Ακολούθησε η Νέα Δημοκρατία και φυσικά, όπως σε όλα και ο ΣΥΡΙΖΑ. Οι διαφορές μεταξύ τους έγιναν δυσδιάκριτες, ιδιαίτερα μεταξύ Νέας Δημοκρατίας και ΠΑΣΟΚ.
Για να συμπληρωθεί το συγκεκριμένο πλαίσιο πρέπει σύντομα να αναφερθούμε στα εκφυλιστικά φαινόμενα στο χώρο της κομμουνιστικής και αντικαπιταλιστικής Αριστεράς που επιταχύνθηκαν μετά το Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο.
Οι κομμουνιστές και τα κομμουνιστικά κόμματα εμφανίστηκαν με βασικό τους μέλημα την οικονομία και την πολιτική, τη μελέτη του καπιταλισμού και των μετασχηματισμών του, τις οργανωτικές μορφές που έπρεπε να πάρει το κίνημα και ο αγώνας του και τα πλαίσια της πολιτικής δράσης, η στρατηγική για την κατάληψη της εξουσίας και την οικοδόμηση της νέας κοινωνίας και ο αγώνας για τα άμεσα, η τακτική.
Στην πορεία αριστεροί και κομμουνιστές διανοούμενοι στη Δ. Ευρώπη άρχισαν να δίνουν προτεραιότητα και μεγαλύτερη σημασία στο εποικοδόμημα και όχι στην ίδια την οικονομική βάση και τις σχέσεις παραγωγής, έδωσαν προτεραιότητα στα δικαιώματα ατομικά και συλλογικοτήτων και η τάση αυτή επηρέασε τμήματα των κομμουνιστικών κομμάτων, το φαινόμενο αυτό εξελίχθηκε σε ότι σήμερα ονομάζεται δικαιωματισμός. Πρόταξη του ατομικού δικαιώματος και όχι το συνολικό πρόβλημα του λαού, την καθοριστική αιτία του, τις καπιταλιστικές σχέσεις παραγωγής και γενικότερα στις αστικές σχέσεις.
Η κρίση, ο εκφυλισμός και η διάσπαση του Κομμουνιστικού κινήματος την περίοδο 1989-1991 ανέδειξε πέρα από ταξικά πολιτικά σχήματα και πλήθος κόμματα και κομματίδια αστικού ή μικροαστικού προσανατολισμού διαβρώνοντας τη συνείδηση και τον ταξικό προσανατολισμό σημαντικών λαϊκών στρωμάτων.
Η καπιταλιστική κρίση επηρέασε σε μεγάλο βαθμό τα πολιτικά κόμματα και τα πολιτικά συστήματα σε όλη την Ευρώπη. Τα πολιτικά κόμματα δυσκολεύονται να ελέγξουν τη λαϊκή πλειοψηφία στην Ευρώπη και σε άλλες χώρες για αυτό και το πολιτικό και οικονομικό κατεστημένο ανησυχεί και αναζητά μία πιο σταθερή λύση. Ενδεχομένως η λύση Κασελάκη να δώσει κάποια διέξοδο και σταθερότητα. Μπορεί ίσως δίπλα στη Νέα Δημοκρατία να διαμορφωθεί ένας ΣΥΡΙΖΑ καθόλου αριστερός και απόλυτα ελεγχόμενος, χωρίς τις όποιες αντιστάσεις στο εσωτερικό του και με όλα εκείνα τα στοιχεία που χαρακτηρίζουν τα “σύγχρονα” κόμματα, όχι βαθιές πολιτικές αναλύσεις αυτά μένουν στα ινστιτούτα και στις μεγάλες επιχειρήσεις, απολύτως επικοινωνιακά, με νεανικό στυλ, με πλατεία χρήση του Tik tok και των κοινωνικών δικτύων.
Το 2010- 2015 την περίοδο των μνημονίων και της πολύ μεγάλης κινητοποίησης του λαού με αίτημα την κατάργησή τους γύρω από τον τότε ΣΥΡΙΖΑ του 5% συγκεντρώθηκαν πλήθος οργανώσεις αριστερού και κομμουνιστικού προσανατολισμού, θεωρώντας ότι μέσω της νίκης του ΣΥΡΙΖΑ θα ανατραπούν τα μνημόνια και θα ανοίξει ο δρόμος για βαθιές αλλαγές εναντίον του κεφαλαίου. Μάλιστα ο ισχυρισμός τους ήταν ότι το όχημα για την επίτευξη των στόχων στη συγκεκριμένη συγκυρία ήταν η συμμετοχή και η νίκη στις εκλογές και η επιδίωξη αριστερής Κυβέρνησης μέσω του ΣΥΡΙΖΑ. Κάποιους έθελξε και έκαναν το βήμα και αρκετοί από μία τέτοια ιδέα θέλγονται και σήμερα.
Η ιστορία είναι σε όλους γνωστή.
Πράγματι ο ΣΥΡΙΖΑ με όλους όσους συντάχθηκαν μαζί του νίκησε το 2015, κυβέρνησε και εφάρμοσε την πολιτική του κεφαλαίου, εκτοξεύοντας το χρέος και φτωχοποιώντας το λαό, παρέδωσε την επικράτεια ολόκληρη στους Αμερικανονατοϊκούς.
Το εγχείρημα αυτό μπορούσε να εξελιχθεί διαφορετικά, να είχε θετική κατάληξη; Μπορούσε να αναδείξει μία κυβέρνηση που θα ακύρωνε τα μνημόνια, θα έπαιρνε μέτρα εναντίον του κεφαλαίου και θα έφερνε τους ανθρώπους του μόχθου στη διακυβέρνηση; Η απάντηση είναι αρνητική και ο λόγος είναι απλός. Τις στρατηγικές επιλογές της η άρχουσα τάξη θα τις υπερασπίσει με κάθε μέσον, η ακύρωση τους προϋποθέτει στρατηγική ήττα της αστικής τάξης και ο ΣΥΡΙΖΑ δεν είχε τέτοια σχέδια, ούτε εφόδια και βεβαίως δεν είχε τέτοια πρόθεση. Πολύ πιο σημαντικά από ταξική και πολιτική άποψη εγχειρήματα πχ στη Χιλή είτε γνώρισαν τη συντριβή από τον ιμπεριαλισμό υπό το βάρος των αυταπατών τους είτε εκφυλίστηκαν
Η ιστορία για το ΣΥΡΙΖΑ που νίκησε και κυβέρνησε ως “πρώτη φορά αριστερά” και κατέληξε σε αυτά που ζούμε σήμερα θα γράψει εξευτελισμός. Γνώρισε τη μεγάλη ήττα και την απαξίωση μπορεί ενδεχομένως κάποια στιγμή να ανακάμψει, αν επιβιώσει, αλλά ως φορέας προώθησης των συμφερόντων του κεφαλαίου, κάτι σαν τον Δημοκρατικό Κόμμα των ΗΠΑ. Αυτός ήταν ο στόχος και επετεύχθη πλέον. Στη χώρα θα έχουμε δύο κόμματα ντίλερ των συμφερόντων του κεφαλαίου και των ιμπεριαλιστών συμμάχων, χωρίς καμία ουσιαστική δημοκρατική λειτουργία και δομή και οι αρχηγοί και οι βοηθοί τους θα εκλέγονται από τους ψηφοφόρους ανά τετραετία.
Η εξέλιξη του ΣΥΡΙΖΑ δίνει τροφή σε όλους τους αγωνιστές και στο λαό για ουσιαστικά συμπεράσματα.
Τι είδους κόμμα χρειάζεται η εργατική τάξη για να αντιμετωπίσει την αστική τάξη με στόχο να τη νικήσει, να καταργήσει την εκμετάλλευση δίνοντας την εξουσία σε αυτούς που μοχθούν και παράγουν τον πλούτο και αυτό με δεδομένο ότι θα έχει απέναντί του μία ιδιαίτερα ισχυρή οικονομική πολιτική και στρατιωτική εξουσία;
Το κόμμα αυτό απαιτείται κατ’ αρχήν να ξεπηδά μέσα από την Εργατική τάξη και τους αγώνες της ιδιαιτέρα αν στόχος του δεν είναι απλά η όποια βελτίωση της ζωής των εργαζομένων, αλλά να γυρίσει ο τροχός της ιστορίας προς τα μπρος προς το σοσιαλισμό καταργώντας την ιδιωτική ιδιοκτησία και το κέρδος και οικοδομώντας μία κοινωνία χωρίς ιεραρχικές σχέσεις και κράτος στην πορεία.
Θα είναι κόμμα των εργατών και θα στηρίζεται σε ένα μαζικό ταξικά προσανατολισμένο εργατικό κίνημα και παράλληλα θα εκφράζει τα συμφέροντα των φτωχότερων εργαζομένων τμημάτων της κοινωνίας, θα λειτουργεί ιεραρχικά αλλά απόλυτα δημοκρατικά και αυτό είναι απαραίτητος όρος για να παραμείνει ζωντανός οργανισμός και να αντέξει στην αντιπαράθεση με την αστική τάξη. Θα λειτουργεί συλλογικά, χωρίς ηγεμονισμούς έχοντας ως κανόνα τη θέση του Κομμουνιστικού Μανιφέστου ότι ‘‘ Οι κομμουνιστές διαφέρουν από τα άλλα προλεταριακά κόμματα μονάχα κατά τούτο: από τη μία μεριά στους διάφορους εθνικούς αγώνες των προλετάριων τονίζουν και προβάλλουν τα συμφέροντα που είναι κοινά σε όλο το προλεταριάτο και από την άλλη ότι στις διάφορες βαθμίδες ανάπτυξης του αγώνα ανάμεσα στο προλεταριάτο και την αστική τάξη εκπροσωπούν πάντα τα συμφέροντα του κινήματος στο σύνολο του’’.
Θα είναι η πρωτοπορία της εργατικής τάξης που κινητοποιεί και συσπειρώνει τις καταπιεσμένες τάξεις και στρώματα για την ιστορική ανατροπή και όχι η ίδια η τάξη.
Μόνο με ένα τέτοιο κόμμα, με ισχυρό εργατικό και λαϊκό κίνημα και τις αντίστοιχες κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες είναι δυνατόν σε μία μεγάλη κρίση μέσω των εκλογών να κερδηθεί η κυβέρνηση και να προχωρήσουν βαθιές αλλαγές σε βάρος της κυρίαρχης τάξης.
Μία πλατιά πολύμορφη συμμαχία με εντελώς ασαφείς κοινωνικές αναφορές και κοινωνική δράση και ακόμη περισσότερο με διαταξικά χαρακτηριστικά κάτι σαν ομοσπονδία που χειραγωγείται από τον ισχυρότερο είναι αδύνατο να ανοίξει το δρόμο των ανατροπών θα οδηγήσει στην ήττα και την ενσωμάτωση. Όλα τα αντίστοιχα πολιτικά σχήματα που ανέδειξε η κρίση και επαγγέλθηκαν ριζικής αλλαγές σε πολλές χώρες της Ευρώπης – Πορτογαλία, Ισπανία, Ιταλία, Γερμανία κατέρρευσαν.
Αυτό το συμπέρασμα πρέπει να διαπερνά τη σκέψη και τη δράση των κομμουνιστών.
Για τους κομμουνιστές ο δρόμος παραμένει μακρύς και δύσκολος. Με την προσκόλληση σε μικροαστικά ρεφορμιστικά κόμματα και συμμαχίες δεν μπορούν ποτέ να φτάσουν στο σκοπό τους.
Η δράση μέσα στην εργατική τάξη και ο αγώνας για την οργάνωση και τη συνειδητοποίηση της, η διαμόρφωση ισχυρών συνδικάτων, η ανοιχτή συζήτηση των διαφορετικών απόψεων και η επικοινωνία των διαφορετικών ιδεολογικών και πολιτικών ρευμάτων, η μελέτη των καπιταλιστικών κοινωνιών παγκόσμια και η διαμόρφωση σύγχρονου επαναστατικού προγράμματος είναι μονόδρομος.
