Γράφει ο Βασίλης Καλαματιανός
– Η πολυαναμενόμενη επίσκεψη του Ερντογάν και της τούρκικης αντιπροσωπείας στη χώρα μας πραγματοποιήθηκε τις προηγούμενες ημέρες. Ήταν στα πλαίσια της 5ης συνόδου του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας Ελλάδας Τουρκίας. Όλη η διαδικασία συναντήσεις, δηλώσεις, κύλησαν ομαλά, χωρίς απρόοπτα ή εντάσεις. Τα κυρίαρχα ΜΜΕ και στις δύο χώρες, επικροτούν τόσο τη συνάντηση όσο και τα αποτελέσματα. Το ίδιο γίνεται σε ΗΠΑ και Γερμανία, από κυβερνητικές υπηρεσίες και παράγοντες, υπογραμμίζοντας και τη δική του συμβολή.
– Τα κόμματα της αντιπολίτευσης ΣΥΡΙΖΑ, ΠΑΣΟΚ δεν αντιτάχθηκαν στη συμφωνίες, τα ακροδεξιά πρόβαλαν αντιρρήσεις εθνικιστικού χαρακτήρα, το ΚΚΕ εκτιμά συμφωνίες ΝΑΤΟϊκής έμπνευσης και ηγεμονίας για ισχυροποίηση της συμμαχίας στην περιοχή και συνεκμετάλλευση στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο.
– Η παραμονή του Ερντογάν και τουρκικής αντιπροσωπίας ήταν σύντομη, κράτησε από 11 πμ έως 6 μμ. Πέρα από τη συνάντηση με την Πρόεδρο της Δημοκρατίας και του Έλληνα πρωθυπουργού που κράτησε μιάμιση ώρα και τις δηλώσεις που αναμεταδόθηκαν ευρύτατα, πραγματοποιήθηκαν συναντήσεις μεταξύ των αντιπροσωπειών Υπουργείων καθώς και συνεδρίαση του Ανώτατου Συμβουλίου Συνεργασίας.
Τι αποφασίσθηκε
- Υπογράφηκε από Ερντογάν και Μητσοτάκη διακήρυξη (Αθηνών) ένα είδος κοινού ανακοινωθέντος, το οποίο δεν είναι διεθνής συμφωνία, δεν δεσμεύει νομικά, έχει όμως πολιτική σημασία. Στη Διακήρυξη συμφωνήθηκε να προχωρήσουν διαβουλεύσεις για:
α) θέματα αμοιβαίου ενδιαφέροντος αλλά και σε διερευνητικές συνομιλίες που αφορούν τη σοβαρές διαφορές.
β) για τα πιο εύκολα θέματα, οικονομία τουρισμό, μεταφορές, περιβάλλον, πολιτισμό, αθλητισμό κλπ.
γ) μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης (ΜΟΕ) σε στρατιωτικό επίπεδο για αποφυγή αδικαιολόγητων πηγών έντασης
Για την προώθηση των παραπάνω τριών τομέων οι δύο πλευρές δεσμεύονται να απέχουν από κάθε ενέργεια και δήλωση που μπορεί να υπονομεύσει το πνεύμα της διακήρυξης, και προστίθεται (ευχή;) οι δυο πλευρές να επιλύουν οποιαδήποτε διαφορά προκύψει μεταξύ τους, με τρόπο φιλικό, μέσα από απευθείας διαβουλεύσεις μεταξύ τους ή με άλλα μέσα αμοιβαίας επιλογής, όπως προβλέπεται από το χάρτη του ΟΗΕ.
– Κατά την διάρκεια των συναντήσεων μεταξύ αντιπροσωπειών των υπουργείων υπογράφτηκαν
- 7 Μνημόνια κατανόησης για : ηλεκτρική διασύνδεση, μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις, συνεργασία στον τομέα των εξαγωγών, προσέλκυση επενδύσεων, στήριξη επιχειρηματικών κοινοτήτων, προστασία ΑμεΑ και κοινωνικές υπηρεσίες, των αθλητικό τομέα
- 7 Διακηρύξεις για: τον τομέα του τουρισμού, έρευνας και καινοτομίας, κοινής επιτροπής οικονομίας και εμπορίου, αγροτικής ανάπτυξης, τελωνειακών αρχών, διαδικτυακό διαγωνισμό μαθητών – φοιτητών, δεύτερη γέφυρα στον Έβρο – Εγνατία
– Δεν υπάρχει στη διακήρυξη ή άλλη συμφωνία, αλλά ανακοινώθηκε από το Μητσοτάκη, η χορήγηση βίζας τους τούρκους πολίτες, να επισκέπτονται 10 ελληνικά νησιά.
– Δεν συζητήθηκαν τα μεγάλα και σοβαρά θέματα, Τουρκολιβικό σύμφωνο, 12 ναυτικά μίλια και αιτία πολέμου, Ίμια, Γαλάζια πατρίδα, ενώ αναφορές σε δύο προβλήματα με διαφορές έγιναν με πολλή πολιτική γλώσσα. Για Κυπριακό ο Μητσοτάκης μίλησε για λύση με βάση ψηφίσματα του ΟΗΕ. Ο Ερντογάν με βάση της σημερινή πραγματικότητα. Για τη μειονότητα στη Θράκη τουρκική τη χαρακτήρισε ο Ερντογάν, πραγματοποιώντας και συνάντηση με εκπροσώπους της στην πρεσβεία της Τουρκίας στην Αθήνα, μουσουλμανική την χαρακτήρισε ο Μητσοτάκης κάνοντας αναφορά (σωστά) στη συνθήκη της Λοζάνης, προσθέτοντας ότι οι μειονότητες μπορεί να αποτελέσουν γέφυρα φιλίας μεταξύ των δύο χωρών. Σωστή διατύπωση, αλλά υπάρχει έμμεση αναγνώριση, ότι δεν είναι γενικά μουσουλμανική, αλλά με τούρκικες ρίγες. Τέτοιες αναφορές δεν γίνονται πχ για την Αίγυπτο ή με τη Σαουδική Αραβία.
– Σχετικά με το κλίμα που επικράτησε και τις επιδράσεις. Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι η εξομάλυνση των σχέσεων ικανοποιεί τη μεγάλη πλειοψηφία των λαών Ελλάδας και Τουρκίας. Ξεκινώντας από αυτή την επιθυμία και την αντίληψη που διαμόρφωσαν οι εικόνες, η αποφυγή εντάσεων (ανεξάρτητα από τις συμφωνίες) κρίνονται θετικά από την κοινή γνώμη, ανεξάρτητα από τις θέσεις κομμάτων. Φαίνεται ότι ο Ερντογάν ήρθε με σχέδιο, αποφασισμένος να δημιουργηθεί κλίμα συνεννόησης και συνδιαλλαγής.
Παράγοντες που επέδρασσαν
- Δεν υπάρχουν εκλογές σε καμία από τις δύο χώρες. Είναι γνωστό ότι προεκλογικά, ένας από τους τρόπους προσέλκυσης ψηφοφόρων είναι η εθνικιστικές κορώνες, συνεπώς στην παρούσα φάση πέφτουν οι κορώνες αυτού του είδους.
- Η ανάπτυξη οικονομικών σχέσεων είναι επιθυμία των elite Ελλάδας και Τουρκίας, αλλά και των λαών ιδιαίτερα των ελληνικών νησιών και των παραλίων της Τουρκίας (οι απέναντι όπως λένε οι νησιώτες).
- Η όξυνση της κατάστασης πέρα από κινδύνους ανεξέλεγκτους, δημιουργεί τεράστια οικονομικά βάρη.
- Η προσπάθεια της Τουρκίας να κρατήσει ανοιχτές πόρτες με τις δυτικές χώρες για τα F-16, τη βίζα στην ευρωπαϊκή ένωση και για οικονομικούς λόγους, ικανοποιώντας και μία μερίδα του τούρκικου κατεστημένου.
- Η προσαρμογή και στην παρούσα φάση της πολιτικής της ελληνικής κυβέρνησης στις επιδιώξεις των ΗΠΑ (πριν δύο χρόνια λάβρος ο Μητσοτάκης στην ομιλία του στο Αμερικάνικο Κογκρέσο ενάντια στην Τουρκία, χαμογελαστός τώρα) σε μία προσπάθεια πλήρους ταύτισης της Τουρκίας στο ΑμερικαΝΑΤΟικό πλαίσιο.
– Συνολικά εκτιμώντας, Διακήρυξη, συμφωνίες, τοποθετήσεις, μπορεί να εκτιμηθεί ότι, διευκολύνουν αλλά δεν κατοχυρώνουν τη βελτίωση των σχέσεων και τη λύση των μεγάλων προβλημάτων.
– Οι Κομμουνιστικές, Αριστερές, Ριζοσπαστικές, προοδευτικές, φιλειρηνικές, αντιπολεμικές συλλογικότητες της χώρας, οφείλουν να επιδιώξουν ανάπτυξη δεσμών με φορείς και το λαό της Τουρκίας.
