Στα τέλη Φεβρουαρίου η ΚΕ του ΚΚΕ έδωσε στη δημοσιότητα «Διακήρυξη για τα 70 χρόνια του Δημοκρατικού Στρατού Ελλάδας 1946 – 1949». Παρά το γεγονός ότι απέχουμε περί τους 8 μήνες από την επέτειο ίδρυσης του Δημοκρατικού Στρατού (ο ΔΣΕ ιδρύθηκε το τρίτο δεκαήμερο Οκτωβρίου του 1946), η ενέργεια της ηγεσίας του ΚΚΕ να δώσει από την αρχή του έτους το συγκεκριμένο κείμενο δεν είναι λάθος. Κι ίσως να αποδειχτεί και χρήσιμη, υπό την προϋπόθεση ότι σε όλη τη διάρκεια του 2016 θα γίνει μια ουσιαστική συζήτηση πάνω στο θέμα. Δεν είμαστε, βέβαια, αισιόδοξοι ότι αυτό θα συμβεί καθώς η ηγεσία του ΚΚΕ δεν συζητάει με την κοινωνία την ιστορία του κινήματος αλλά αξιοποιεί τις επετείους για να περνάει- χωρίς διάλογο- σε ένα στενό κύκλο κομματικών μελών και επιρροών τις απόψεις της. Ίδωμεν. Άλλωστε, όπως λέει ο λαός, η ελπίδα πεθαίνει τελευταία.
Η Διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 70χρονα του ΔΣΕ, στην ουσία του περιεχομένου της και της μεθοδολογίας που την διαπερνά, δεν συνιστά κάτι το καινούργιο. Είναι μια επανάληψη γνωστών και αστήριχτων θέσεων της σημερινής ηγεσίας του κόμματος στο πλαίσιο της προσπάθειας που κάνει τα τελευταία χρόνια να αναθεωρήσει πλήρως την κομματική ιστορία και να την φέρει στα μέτρα της ώστε να δικαιολογήσει τη σημερινή κομματική γραμμή πάνω στα ζητήματα τακτικής και στρατηγικής του κομμουνιστικού και ευρύτερα του εργατικού κινήματος. Ταυτόχρονα είναι ένα κείμενο που το διαπερνά η μικροψυχία και οι ιδεοληψίες των συντακτών του απέναντι στην ιστορία και στα ιστορικά πρόσωπα. Αυτό το τελευταίο θα το εξηγήσουμε λίγο περισσότερο για να γίνει κατανοητό κι από εκείνους που δεν γνωρίζουν τα ιστορικά δεδομένα ή έχουν επιδερμική σχέση με αυτά.
Η μικροψυχία οδηγεί σε χάλκευση της ιστορικής αλήθειας
Είναι παγκοίνως γνωστό ότι το ΚΚΕ της Εθνικής Αντίστασης και του ΔΣΕ δεν έφτασε στις μέρες μας όπως ήταν τότε. Γνώρισε διωγμούς και ανελέητα χτυπήματα από τον ταξικό εχθρό. Γνώρισε κρίσεις και διασπάσεις κι έφτασε αρκετές φορές στα πρόθυρα της διάλυσης. Ηγετικά του στελέχη- με ή χωρίς τη θέλησή τους- βρεθήκαν εκτός των γραμμών του και ορισμένοι εξ αυτών αρνήθηκαν τις ιδέες, τις αρχές τους, ακόμη και την ίδια την ιστορία τους. Η κριτική στάση απέναντί τους ήταν και παραμένει επιβεβλημένη, όπως και η κριτική στάση απέναντι σε κάθε πτυχή της ιστορίας του κινήματος- ακόμη και στην πιο ηρωική, τη πιο καρποφόρα και δημιουργική. Αυτό όμως σε καμία περίπτωση δεν σημαίνει την αποσιώπηση των προσώπων που πρωταγωνίστησαν στα ιστορικά γεγονότα. Ο Δημοκρατικός Στρατός, για παράδειγμα, μέχρι το καλοκαίρι του 1948, ουσιαστικά, και μέχρις τις αρχές του 1949, τυπικά, είχε αρχηγό. Κι αυτός ο αρχηγός ονομαζόταν Μάρκος Βαφειάδης. Όποια κριτική κι αν κάνει κανείς για τον Μάρκο, ό,τι κι αν έχει να του καταλογίσει για την μετέπειτα στάση του, αυτό δεν τον κάνει λιγότερο αρχηγό του ΔΣΕ ούτε μπορεί να του αφαιρέσει εντελώς αυτή την ιδιότητα ή την προσφορά στην δημιουργία και στην ανάπτυξη του αντάρτικου κινήματος 1946-1949. Επίσης δεν μπορεί να παραγνωριστεί το γεγονός ότι εκτός από αρχηγός του ΔΣΕ ήταν και μέλος του Π.Γ. της ΚΕ του ΚΚΕ μέχρι το Γενάρη του 1949. Κι όμως το όνομα του Μάρκου Βαφειάδη λείπει εντελώς από την διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 70χρονα του ΔΣΕ παρόλο που η ηγεσία του κόμματος αναφέρει πλήθος ονομάτων που πρόσφεραν σε διάφορους τομείς δουλειάς.
Στην πολιτική και στρατιωτική ηγεσία του ΔΣΕ με πλούσια στρατιωτική δράση ήταν επίσης οι Μήτσος Βλαντάς και Γιώργης Βοντίτσιος-Γούσιας. Όποια κριτική κι αν τους ασκήσει κανείς για την τότε δράση τους και την μετέπειτα πορεία τους, δεν θα τους καταστήσει λιγότερο ηγέτες του αντάρτικου κινήματος. Κι όμως στην διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 70χρονα του ΔΣΕ δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά σε αυτούς. Το όνομα τους δεν υπάρχει πουθενά στο κείμενο της διακήρυξης.
Η διακήρυξη έχει ειδική παράγραφο που αναφέρεται στους πολιτικούς επιτρόπους, ένα σημαντικό θεσμό των λαϊκών στρατών που τον είχαμε και στον ΕΛΑΣ και στον ΔΣΕ. Ο πρώτος τη τάξει των Πολιτικών Επιτρόπων στο ΔΣΕ ήταν ο Πολιτικός Επίτροπος του Γενικού Αρχηγείου και μέλος του Πολιτικού Γραφείου της ΚΕ του Κόμματος Βασίλης Μπαρτζώτας. Κι όμως στην διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 70χρονα του ΔΣΕ το όνομα του Βασίλη Μπαρτζώτα δεν υπάρχει πουθενά. Με ποια κριτήρια η σημερινή ηγεσία του κόμματος έφτιαξε τη γομολάστιχα με την οποία τον έσβησε από τον χάρτη των ηγετών του Δημοκρατικού Στρατού;
Κορυφαία πολιτική ηγετική φυσιογνωμία στον τρίχρονο αγώνα του ΔΣΕ ήταν ο ΓΓ της ΚΕ του ΚΚΕ Ν. Ζαχαριάδης. Αυτός ήταν ο πολιτικός ηγέτης του κινήματος είτε στην ένοπλη είτε στην παράνομη, μη ένοπλη, εκδοχή του. Έτσι τον αναγνώριζαν οι αντάρτες, τα κομματικά μέλη στις πόλεις και στα χωριά, οι εξόριστοι και οι φυλακισμένοι, ο οπαδοί, οι φίλοι και οι συμπαθούντες του κινήματος. Έτσι τον αναγνώριζε και ο ταξικός αντίπαλος: Ως τον ηγέτη της άλλης πλευράς. Κι όμως, στην διακήρυξη της ΚΕ για τα 70χρονα του ΔΣΕ- παρόλο που καταγράφεται πλήθος ονομάτων- το όνομα του Ζαχαριάδη αναφέρεται μόνο μία φορά, όχι φυσικά για να ειπωθεί κάτι για την δική του συμβολή σ’ εκείνο το ανυπέρβλητα ηρωικό κίνημα.
Η λαϊκή εξουσία και οι μεροληψίες-ιδεοληψίες της σημερινής κομματικής ηγεσίας
Στο πλαίσιο της δράσης του ΔΣΕ, τον Δεκέμβρη του 1947, σχηματίστηκε η Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση. Πρώτος πρόεδρος της ΠΔΚ ανέλαβε ο Μάρκος Βαφειάδης. Για ένα διάστημα από το Φλεβάρη του 1949 και έως τις αρχές Απριλίου του ιδίου έτους χρέη προέδρου εκτελούσε ο Γιάννης Ιωαννίδης. Από τις 3 Απριλίου του 1949 και έως τη διάλυσή της, πρόεδρος της ΠΔΚ ήταν ο Μήτσος Παρτσαλίδης. Στην διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ για τα 70χρονα του ΔΣΕ ενώ γίνεται αναφορά στους λαϊκούς θεσμούς που εγκαθιδρύθηκαν στις περιοχές που κρατούσαν οι αντάρτες δεν υπάρχει η παραμικρή αναφορά στην Προσωρινή Δημοκρατική Κυβέρνηση και στο έργο της ούτε φυσικά στα ονόματα των πρωθυπουργών του βουνού, στους υπουργούς, στα πιο κάτω όργανα της λαϊκής εξουσίας.
Διαβάζουμε στη διακήρυξη: «Οι φτωχές λαϊκές μάζες ήταν εκείνες που τροφοδότησαν τον ΔΣΕ με κάθε είδους βοήθεια, έμψυχο δυναμικό, τροφή και ρουχισμό, βοήθησαν στην κατασκευή οχυρωματικών έργων, στη συγκέντρωση πληροφοριών, στην οργάνωση της Λαϊκής Πολιτοφυλακής. Στον ΔΣΕ και στους λαογέννητους θεσμούς οργάνωσης της κοινωνικοπολιτικής ζωής (Λαϊκά Συμβούλια, Λαϊκή Πολιτοφυλακή, Λαϊκά Δικαστήρια), στους χώρους που επικράτησε ο ΔΣΕ, βρήκαν το συμπαραστάτη και τη δύναμη που αντιμετώπιζε πλήθος λαϊκών προβλημάτων, όπως την προστασία των παιδιών τους με τη σωτηρία τους από τους βομβαρδισμούς και τον εξανδραποδισμό, τη μόρφωσή τους με την ίδρυση σχολείων».
Προφανώς η σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ ούτε που θέλει να ακούσει- κι έχει αποβάλει από τη συνείδησή της- ότι όλοι αυτοί οι λαογένητοι θεσμοί γνώρισαν περεταίρω οργάνωση και μάλιστα στον ανώτατο βαθμό με το σχηματισμό μιας πραγματικά λαϊκής κυβέρνησης. Δεν θέλει να ακούσει για δύο λόγους: Ο ένας είναι ότι η ΠΔΚ παραπέμπει ευθέως στην κυβέρνηση του βουνού της Εθνικής Αντίστασης, στην ΠΕΕΑ, την οποία δεν αναγνωρίζει ως νέο τύπο εξουσίας που έβγαινε έξω από το πλαίσιο της αστικής εξουσίας. Ο δεύτερος, γιατί έχει καταλήξει σε ένα συμπέρασμα το οποίο το καταγράφει στην διακήρυξη για τα 70χρονα του ΔΣΕ. Διαβάζουμε: «Η πολιτική διακυβέρνηση, που ονομαζόταν ‘‘Λαοκρατική’’ στο Πρόγραμμα του ΚΚΕ και του ΕΑΜ και θεωρούνταν μεταβατική προς το σοσιαλισμό, αποτελούσε ουτοπία».
Συνεπώς, για την σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ, τόσο η ΠΕΕΑ όσο και η ΠΔΚ ως συγκροτημένες και ολοκληρωμένες εκφράσεις της Λαϊκής Εξουσίας στις ανταρτοκρατούμενες- από τον ΕΛΑΣ στη μία περίπτωση και από τον ΔΣΕ στην άλλη- περιοχές, αποτελούσαν μια ουτοπία. Άρα για το σημερινό ΚΚΕ οι λαοκρατικοί θεσμοί, όπου υπήρχαν, ήταν υπαρκτοί μόνο σε εμβρυακή μορφή και μόνο στη βάση της κοινωνίας. Θα άξιζε τον κόπο να μας έλεγε η ηγεσία του ΚΚΕ πώς χαρακτηρίζει όλο το υπόλοιπο οικοδόμημα. Δεν υπήρχε; Δεν έκανε τίποτα; Δεν πρόσφερε τίποτα; Ήταν εχθρικό και παράταιρο σε σχέση με τους λαϊκούς θεσμούς της βάσης;
Ενδεχομένως χωρίς να το επιδιώκει, η σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ, κόβοντας και ράβοντας την ιστορία κατά πως την βολεύει, καλλιεργεί ένα ιδιότυπο αναρχισμό που μόνο στις πιο καθυστερημένες περιπτώσεις αναρχικών τον βρίσκει κανείς. Γιατί δεν είναι τίποτε άλλο από πρωτόγονος αναρχισμός η αναγνώριση των λαϊκών θεϊσμών στη βάση και η άρνησή τους στα επόμενα επίπεδα οργάνωσης- ιδιαίτερα μάλιστα όταν αυτά υπήρξαν και δημιούργησαν τεράστιο έργο, αφήνοντας σπουδαίες παρακαταθήκες, τεράστια πείρα και αξεπέραστη κληρονομιά στο επαναστατικό κίνημα.
Τι ήταν ο ΔΣΕ;
Σύμφωνα με την διακήρυξη της ΚΕ του ΚΚΕ ο αγώνας του ΔΣΕ ήταν η κορυφαία εκδήλωση της ταξικής πάλης στην Ελλάδα κατά τον 20ο αιώνα. Διαβάζουμε: «Η αστική κρατική εξουσία γνώρισε τότε το μεγαλύτερο κίνδυνο για την ίδια την ύπαρξή της. Ο αγώνας του ΔΣΕ αποτελεί την κορυφαία εκδήλωση της ταξικής πάλης στην Ελλάδα κατά τον εικοστό αιώνα».
Γιατί ήταν η κορυφαία εκδήλωση της ταξικής πάλης, η ηγεσία του ΚΚΕ δεν μας το λέει. Μήπως γιατί ήταν ένοπλη; Και νωρίτερα, στα χρόνια της Εθνικής Αντίστασης είχαμε ένοπλη πάλη και οργανωμένη λαϊκή εξουσία στον ανώτατο βαθμό, με λαϊκό Κοινοβούλιο και λαϊκή κυβέρνηση. Γιατί κι εκείνη η εκδήλωση ταξικής πάλης δεν ήταν η κορυφαία; Και στα χρόνια της Αντίστασης η αστική τάξη γνώρισε κίνδυνο για την ίδια της την ύπαρξη. Μεγαλύτερο μάλιστα απ’ ότι την περίοδο 1946- 1949 καθώς στο πλαίσιο του Β’ Παγκοσμίου πολέμου διασπάστηκε σε αγγλόφιλη και γερμανόφιλη ενώ οι δυνάμεις κατοχή της αφαίρεσαν την ανώτερη μορφή οργάνωσής της, το κράτος. Γιατί η ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση δεν ήταν η κορυφαία εκδήλωση της ταξικής πάλης στην Ελλάδα του 20ου αιώνα; Μήπως ο εθνικοαπελευθερωτικός πόλεμος δεν είναι ταξικός πόλεμος; Θα ήταν ιδιαιτέρως διασκεδαστική μια άρνηση του ταξικού χαρακτήρα αυτού του πολέμου από την ηγεσία του ΚΚΕ ή από οποιονδήποτε άλλον.
Να ξεκαθαρίσουμε κάποια βασικά ζητήματα. Ορισμένοι που δεν μελετάνε μαρξισμό, αλλά απλώς αποστηθίζουν φράσεις, θεωρούν την ένοπλη πάλη ως την κορυφαία ή την ανώτερη εκδήλωση της ταξικής πάλης. Ένας θεός ξέρει τι φαντάζονται χρησιμοποιώντας αυτές τις λέξεις. Η αλήθεια, όμως, λέει ότι η ένοπλή πάλη είναι η έσχατη και η πιο ακραία μορφή της ταξικής πάλης. Η τελευταία και η πιο ακραία επιλογή που διαθέτει το επαναστατικό κίνημα για να πάρει την εξουσία, η τελευταία και η πιο ακραία επιλογή που έχει η αστική τάξη για να κρατήσει και να μην χάσει την εξουσία. Κορυφαία εκδήλωση της ταξικής πάλης είναι εκείνη που θέτει επί τάπητος το ζήτημα της εξουσίας- που κρίνει το ζήτημα της εξουσίας- ανεξαρτήτως των μορφών που θα χρησιμοποιηθούν- οι οποίες πάντοτε εξαρτούνται από συγκεκριμένες αντικειμενικές συνθήκες. Αυτό είναι αλφαβήτα για τον μαρξισμό. Εκείνοι που αντί να μελετούν την ταξική πάλη γοητεύονται από τις μιλιταριστικές εκδοχές της απλώς είναι καταδικασμένοι να μην μάθουν ποτέ τίποτα απ’ αυτήν.
Ο ΔΣΕ δεν είναι ανεξάρτητος από την ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση. Δεν υπάρχει έξω και πέρα απ’ αυτήν, όσες προσπάθειες κι αν γίνουν να διαστρεβλωθεί τόσο η ιστορία του όσο και η ιστορία της αντίστασης. Ο ΔΣΕ είναι η αδιάσπαστη συνέχεια του ΕΑΜικού αντιστασιακού κινήματος. Αν δεν υπήρχε η ΕΑΜική Αντίσταση και όσα αυτή δημιούργησε δεν θα μπορούσε να υπάρξει ο ΔΣΕ. Αυτό το ξέρουν και οι πέτρες. Το γνώριζε δε, άριστα η ηγεσία του κόμματος και του κινήματος που ανέλαβε την ευθύνη να ξεκινήσει δεύτερο ένοπλο αγώνα. Μήπως ο δεύτερος ένοπλος αγώνας δεν είναι αποτέλεσμα του γεγονότος ότι η εγχώρια αστική τάξη και οι Άγγλοι ιμπεριαλιστές επιχείρησαν την συντριβή του ΕΑΜικού κινήματος με τον Δεκέμβρη του ’44, με την συμφωνία της Βάρκιζας και με τον μονόπλευρο εμφύλιο πόλεμο που ξεδίπλωσαν στη μεταβαρκιζιανή περίοδο; Μήπως ο δεύτερος ένοπλος αγώνας δεν είναι αποτέλεσμα της προσπάθειας της αστικής τάξης να παλινορθωθεί στην εξουσία και να οργανωθεί σε κράτος την επομένη της απελευθέρωσης της χώρας από τη φασιστική κατοχή; Μήπως αυτή την παλινόρθωση στην εξουσία και την οργάνωση του αστικού κράτους δεν υπηρετούσε ο αφοπλισμός του ΕΛΑΣ, όλη η αντικομουνιστική νομοθεσία μετά τη Βάρκιζα, οι νόθες εκλογές της βίας και της τρομοκρατίας του Μαρτίου του ’46, η παλινόρθωση της μοναρχίας, η αναδιοργάνωση των δημοσίων υπηρεσιών και του στρατού; Μήπως όλα αυτά δεν δείχνουν ότι το κίνημα της αντίστασης και οι κατακτήσεις του ήταν που οδήγησαν την αστική τάξη να νιώσει πραγματικό τρόμο για τον κίνδυνο ύπαρξης της ίδιας της της εξουσίας; Μήπως όλα αυτά δεν είχαν ως πρώτη και αναγκαία προϋπόθεση της συντριβή του κινήματος της εθνικής αντίστασης και όλων των κατακτήσεων του με πρώτη την διάλυση των λαοκρατικών θεσμών στην πράξη και στη συνείδηση του ελληνικού λαού; Μήπως για την υπεράσπιση και την διεύρυνση όλων αυτών των κατακτήσεων δεν βγήκαν στα βουνά εκείνοι που δημιούργησαν τον ΔΣΕ;
Όσες διαστρεβλώσεις και παραμορφώσεις της ιστορίας του κινήματος κι αν επιχειρήσει η σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ, η ΕΑΜική Εθνική Αντίσταση και ο ΔΣΕ συνιστούν μία ενιαία επαναστατική διαδικασία στην οποία διακρίνονται δύο φάσεις. Η πρώτη φάση ξεκινά από την επομένη της κατοχής και ολοκληρώνεται με τον Δεκέμβρη και τη Βάρκιζα. Η δεύτερη καλύπτει την αναδιοργάνωση του κόμματος και του κινήματος στη μεταβαρκιζιανή εποχή και ολοκληρώνεται με την ήττα του ΔΣΕ στα τέλη Αυγούστου του 1949. Μόνο αυτή η διαλεκτική σχέση μπορεί να οδηγήσει στην μαρξιστική ερμηνεία και εμβάθυνση πάνω στα ιστορικά γεγονότα, στη σωστή κατανόηση του τρίχρονου αγώνα του ΔΣΕ και στην εξαγωγή ασφαλών συμπερασμάτων. Οτιδήποτε άλλο συνιστά πλαστογράφηση της ιστορίας του κόμματος και του κινήματος. Σε τέτοιες πλαστογραφίες η σημερινή ηγεσία του ΚΚΕ έχει γίνει εξπέρ τα τελευταία χρόνια. Αλλά δυστυχώς γι’ αυτήν δεν είναι μόνη της σ’ αυτή τη χώρα ούτε η μόνη που έχει στα χέρια της ντοκουμέντα για να τα παραποιεί κατά το δοκούν. Θα επανέλθουμε. Και για τα διάφορα μαργαριτάρια που υπάρχουν στην διακήρυξή της και για ό,τι άλλο προκύψει στην πορεία.
